Güneş'te açılan 60 Dünya'dan bile daha büyük delik süper hızlı rüzgar yayıyor
Teknoloji Haberleri / Live Science
Güneş'in ekvatorunun yakınında “koronal delik” olarak bilinen devasa karanlık bir bölge ortaya çıktı. Geçici boşluk, yüksek hızlardaki Güneş rüzgârının Dünya'ya doğru hızla ilerlemesine yol açıyor.
Bilim insanları, Güneş’in yüzeyinde muazzam büyüklükte bir karanlık delik açıldığını söylüyor. Üstelik bu delik, “Güneş rüzgarı” denilen alışılmadık derecede hızlı radyasyonu doğrudan Dünya'ya yayıyor. Bilim insanları, deliğin 60 tane Dünya büyüklüğünde olduğunu, geçici boşluğun boyutunun ve yöneliminin, güneş döngüsünün bu aşamasında benzeri görülmemiş bir durum olduğunu belirtti.
Spaceweather.com'un aktardığı bilgilere göre, koronal delik olarak bilinen dev karanlık bölge, 2 Aralık'ta Güneş’in ekvatorunun yakınında ortaya çıktı ve 24 saat içinde yaklaşık 800 bin kilometre maksimum genişliğe ulaştı. 4 Aralık'tan beri deliğin doğrudan Dünya'ya işaret ettiği belirtiliyor.
GÜNEŞ’TE NEDEN DELİK AÇILDI?
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresine (NOAA) göre, Güneş’i yerinde tutan manyetik alanlar aniden açıldığında, Güneş’in üst yüzeyindeki içeriğin güneş rüzgarı şeklinde akmasına neden olduğunda koronal delikler meydana gelir. Koronal delikler çevredeki plazmadan daha soğuk ve daha az yoğun olduğu için koyu leke olarak görülür. Güneş lekeleri de siyah görünür ancak güneş lekelerinden farklı olarak koronal delikler, ultraviyole ışıkta görülür.
NOAA'ya göre, koronal deliklerden gelen radyasyon akımları normal güneş rüzgârından çok daha hızlıdır ve genellikle Dünya'nın manyetik kalkanında jeomanyetik fırtınalar olarak bilinen sorunları tetikler.
Mart ayında Güneş’te ortaya çıkan son koronal delik, altı yıldan fazla bir süre içinde Dünya'yı vuran en güçlü jeomanyetik fırtınayı püskürttü.
Uzmanlar başlangıçta bu son deliğin orta şiddette (G2) bir jeomanyetik fırtınayı tetikleyebileceğini, bunun da önümüzdeki birkaç gün boyunca radyo kesintilerini ve güçlü kutup ışıklarını tetikleyebileceğini öngördü. Ancak Spaceweather.com'a göre güneş rüzgarı beklenenden daha az yoğun olduğundan ortaya çıkan fırtına şu ana kadar yalnızca zayıf (G1) oldu. Ancak auroraları (kutup ışıkları/kuzey ışıkları) görmek hala mümkün.
GÜNEŞ’TE AÇILAN DELİK NE ZAMAN KAPANACAK?
Deliğin Güneş’te ne kadar süre kalacağı belli değil ancak NOAA'ya göre önceki koronal delikler geçmişte tek bir Güneş turundan (27 gün) daha uzun süre dayanmıştı. Ancak delik yakında Dünya'dan uzaklaşacak.
Güneş, yaklaşık 11 yıllık güneş döngüsünde, güneş maksimumu olarak bilinen en uç noktasına yaklaşırken, güneş aktivitesi tüm yıl boyunca artıyor. Ancak garip bir şekilde, devasa yeni koronal deliğin güneş aktivitesindeki bu artışın bir parçası olması beklenmiyor.
NOAA'ya göre koronal delikler güneş döngüsünün herhangi bir noktasında meydana gelebilir ancak aslında bunlar solar minimum sırasında daha yaygındır. Solar maksimum sırasında ortaya çıktıklarında, normalde ekvatora yakın değil, güneşin kutuplarına yakın konumda bulunur. Bu nedenle, güneş maksimumuna bu kadar yaklaştığımızda ekvatorun yakınında böylesine büyük bir deliğin nasıl açıldığı bir sırdır.
GÜNEŞ FIRTINALARI 2024'TE ARTACAK
Öte yandan, son birkaç haftadır güneşin daha aktif hale geldiğine dair çok sayıda başka işaret de ortaya çıktı. 18 Kasım'da, en az beş farklı güneş lekesi grubundan oluşan devasa bir "güneş lekesi takımadası" Güneş'in Dünya’ya yakın tarafında belirdi ve o günden bu yana uzaya çok sayıda güneş fırtınası fırlattı.
25 Kasım'da, Güneş'in ekvatoruna yakın olan "ateş kanyonu" patlaması, daha sonra Dünya'ya çarparak nadir turuncu auroraları tetikleyen, hızlı hareket eden mıknatıslanmış plazma bulutu olan koronal kütle atılımı (CME) gerçekleşti.
28 Kasım'da, Güneş’ten fırlayan neredeyse X sınıfı (yani çok güçlü) bir güneş patlaması, Dünya'ya çarpan CME'ye sebep oldu ve o tarihlerde alçak enlemlerde bile Kuzey Işıkları’nın görülmesine neden olan jeomanyetik fırtınayı tetikledi.
Güneş enerjisi aktivitesinde son zamanlarda görülen artış muhtemelen güneş enerjisi maksimumunun eşiğinde olduğumuzun bir işaretidir. Ekim ayında bilim insanları güneş döngüsü tahminlerini güncelledi ve şimdi 2024 başlarında Güneş fırtınalarının zirveye ulaşacağı düşünülüyor.
'da Takip Edin!
