Kahve kokan belde Gümülcine

İRFAN ÖZFATURA

Kahve, Yemen ve Habeşistan’da yabani olarak yetişiyor. Çalı ağaç arası bir bitki ve kırmızı taneleri göz alıyor. Müslüman çobanlar bunu yiyen keçilerin daha zinde olduklarını fark ediyor. Getirip ulemaya arz ediyorlar. Sufiler taneleri kaynatıp suyunu içince bir dinçlik hissediyor, gafletten, mahmurluktan arınıyorlar. Sabahlara kadar zikreden bir derviş için bulunmaz bir içecek. Acaba bunu nasıl lezzetlendirebiliriz diye arayışlara giriyor ve kavurmayı deniyorlar. 
Şeyh Şazili hazretlerinin müridleri kahveyi itina ile işliyor ve Avrupa’ya da ihraç ediyorlar. Hatta bu yüzden adı Şazili olarak terennüm ediliyor. Bazı ülkeler de ise yüklendiği limandan ötürü Moka diye tanınıyor. 
İlk kahvehaneleri Kahire’de görüyoruz. Şam, Halep derken İstanbul’a da atlıyor. Türkler kahveyi hem çok güzel işliyor, hem de sunumuna zarafet katıyorlar. Üzerine sakız gibi dantel serili tepsilerle ikram ediyor, yanına serin su ve lokum koyuyorlar. Sonrasını biliyorsunuz işte, hususi mangallar, küle gömülen cezveler, kavurma tavaları, el değirmenleri, zarflar, fincanlar… Ve bir acı kahveye 40 yıl hatır biçiliyor. 
SIR ÇEKİRDEKTE SAKLI
Mısır Çarşısı çıkışında kuru kahveci Mehmed Efendi’nin önü nasıl kokar bilirsiniz. Aynı kokuyu misliyle Gümülcine sokaklarında duyuyorsunuz. Zira bu şirin şehirde belki yüze yakın kuru kahveci var. Sabahın seherinde kavurmaya başlıyorlar, rayiha dalga dalga çarşıya yayılıyor. 
Gümülcine kıraathanelerinde çay yok, “İstersen demleriz ama sen önce otur bir kahvemizi iç” diyorlar. 
Türklerin ekseriyette olduğu eski çarşıda sıra sıra kuru kahveciler görüyorsunuz. Yeni bindirilen vergilere rağmen hız kesmemişler, kapı önlerinde kuyruklar uzuyor. Yolu düşenler torba torba alıp hediyelik götürüyor. 
Ben bu dükkânlardan birine giriyorum. İlhan Usta “Burada 70 yıldır kahve kavruluyor” diyor, “Dedem Hacı Şerafeddin babamı yetiştirmiş, babam da çok şey katmış ayrıca. Bakın bu iş basit gibi görünür ama arkasında büyük bir tecrübe var. Bazı çekirdekler kuru ve kokuludur, bazıları yağlıdır, kaymak tutar. Hangisi kıvam, hangisi telve verir bileceksin, köpük yapan taneleri unutmayacaksın sonra. Biz bunlardan güzel bir harman yaptık. Tabii kavurması da çok önemli, başında duracak ayarını kaçırmayacaksın asla. Dibek işi, sabır işi, biz hususi taş değirmenler kullanıyor ve mümkün mertebe ince çekiyoruz, o da ayrı bir nefaset katıyor. Adı Türk kahvesi ama sadece Türkler aramıyor, Avrupa’nın dört bir yanından talep geliyor. İpsala, Keşan ve Bursa’ya uzandık, İstanbul da gün sayıyor. Taksim, Tatavla gibi Rumların bulunduğu semtlerde eski müşterilerimiz var, ısrarla Gümülcine kahvesi istiyorlar.” 

PÜF NOKTALARI: Kavurma ayar, sabır...

İlhan Usta “Burada 70 yıldır kahve kavruluyor. Dedem Hacı Şerafeddin babamı yetiştirmiş, babam da çok şey katmış. Püf noktaları var bu işin. 
Çekirdeklerin hangisi kıvam, hangisi telve verir bileceksin. Kavurması da çok mühim. Ayarını kaçırmayacaksın. Sabırlı 
olacaksın” diyor

Tarladan sofraya, oy pusulalarından osmanlı belgelerine yok yok

Trabzon’un tarihi, hayat tarzı, mimarisi ve el sanatları gibi zenginliklerini yansıtan çok sayıda eseri bünyesinde barındıran Trabzon Şehir Müzesini 4 ayda yerli ve yabancı 74 bin kişi ziyaret etti. Görme engelliler için sesli rehber hizmetinin de sunulduğu üç katlı müze, bal mumundan yapılmış yöresel kıyafetli mankenler, geçmiş tarihli oy pusulaları, millî mücadele dönemine ait silahlar adeta geçmişe yolculuk yaptırıyor. Müzede, Osmanlı dönemine ait çeşitli evraklar da yer alıyor.