Dört adımda barış! Washington'daki zirvede Ukrayna-Rusya savaşını bitirecek modellerde uzlaşıldı

ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna-Rusya savaşanı bitirmek için Washington’da Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, Finlandiya, AB ve NATO liderleriyle yaptığı zirvede uzlaşma sağlandı. Yaklaşık 3,5 yıldır süren savaşı sona erdirecek dört kritik başlık şöyle:

1 - GÜVENLİK GARANTİLERİ

Anlaşmaya doğru atılan önemli bir adım kapsamında ABD Başkanı Trump, Ukrayna için güvenlik garantileri sağlamaya dâhil olma sözü verdi. Trump, Ukrayna için bazı formlarda güvenlik garantileri sağlanacağını söyledi ancak bunların Amerikan birliklerini içerip içermediğini belirtmedi. Trump ayrıca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de bu güvenlik garantilerini kabul edeceğini ifade etti ve “Sanırım Avrupa ülkeleri bu yükün çoğunu üstlenecek. Biz onlara yardım edeceğiz ve bunu çok güvenli hâle getireceğiz” dedi.

Trump’ın açıklamaları Avrupalı liderler tarafından hoş karşılanırken Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ülkelerin, NATO’daki 5. Madde’ye benzer güvenlik garantileri üzerinde çalıştığını bildirdi. 5. Madde, üye ülkelere yönelik bir saldırının, bütün ülkelere karşı yapıldığı prensibini kabul ediyor. Öte yandan Kiev yönetimine verilecek güvenlik garantilerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerinin Ukrayna’da konuşlandırılması ile istihbarat ve lojistik desteği sağlanmasının masada olduğu bildirildi.

2 - ATEŞKES YERİNE BARIŞ

ABD Başkanı Trump, ateşkes gerekmediğini, çünkü Ukrayna ve Rusya savaş hâlindeyken de barış anlaşması yapılabileceğini söyledi. ABD Başkanı şunları söyledi: Bu yıl yaptığım altı anlaşmaya bakarsanız, hepsi savaş hâlindeydi, ben ateşkes yapmadım. Hepsini barışla sonuçlandırdım. Ateşkesin iyi olabileceğini biliyorum, ama stratejik olarak, neden bir ülkenin ya da diğerinin bunu istemeyeceğini de anlayabiliyorum.

İnsanların öldürülmesinin sona ereceği için “ateşkes kavramını” sevdiğini belirten Donald Trump “Ancak onlar savaşırken biz barış anlaşması üzerinde çalışabileceğimiz bir anlaşma yapabiliriz” dedi.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise “Hepimiz ateşkes görmek isteriz” diye konuştu. Bu sırada söze giren Trump “Ateşkes lafı duymak istemiyorum. Ateşkes yok, barış olmalı. Ben bütün savaşları barışla bitirdim, bunu da öyle bitireceğim” ifadelerini kullandı

3 - ÜÇLÜ TOPLANTI

ABD lideri Trump’ın en önemli açıklamalarından biri, Putin ve Zelenskiy arasında üçlü bir toplantı yapılacağını söylemesi oldu. Zelenskiy, böyle bir toplantıya hazır olduğunu söylerken, Trump, Putin’in de hazır olduğunu ifade etti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, üçlü toplantının önemli olduğunu, ancak ardından Avrupalıların ve Türkiye’nin katılımıyla yeni bir görüşme yapılmasından yana olduğunu söyledi. Almanya Başbakanı Merz de Rusya ve Ukrayna liderlerinin iki hafta içinde bir araya geleceğini belirtti. Bu arada, Trump zirve sırasında bir ara Rus lider Putin’i arayarak görüştü. Putin’in dış politika danışmanı Yuri Uşakov, 40 dakika süren görüşmenin “açık” ve “oldukça yapıcı” geçtiğini söyledi.

4 - TOPRAK TAKASI

Trump yaptığı açıklamada, Zelenskiy ve Avrupa liderleriyle yapılacak çok taraflı görüşmeler öncesinde “Muhtemel toprak takaslarını da görüşmemiz gerekiyor” dedi. Böyle bir takasın mevcut temas hattını dikkate alması gerektiğini söyleyen Donald Trump şunları kaydetti: 
Bu, savaş bölgesi, şu anda oldukça açık olan savaş hatları ve müzakere pozisyonları anlamına geliyor. Aslında, bunları görmek çok üzücü.

Bu açıklama, Putin’in Trump ile Alaska’da yaptığı zirvede, savaşı sona erdirmek için Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Luhansk bölgelerinin kontrolünü ele geçirme talebinde bulunduğu bildirildikten sonra geldi.

Amerikan Wall Street Journal gazetesi, Ukrayna lideri Zelenskiy’nin, ABD Başkanı Trump ile görüşmesinde toprak değişimi fikrini doğrudan reddetmediğini öne sürdü. Bu arada, Beyaz Saray’ın geçtiği ve Trump-Zelenskiy’nin tartışır bir şekilde başında durduğu Ukrayna haritası da toprak paylaşımı konusunu doğrular nitelikteydi.

UKRAYNA’YA 150 MİLYAR DOLARLIK FATURA

Ukrayna, güvenlik garantileri sonrası ABD’ye 100 milyar dolarlık silah satın alımı ve 50 milyar dolarlık bir insansız hava aracı üretim anlaşması teklif etti. Financial Times gazetesinin haberine göre, ABD ev sahipliğindeki görüşmede, Ukrayna “barışın teminatı” amacıyla silah satın alımı ile insansız hava aracı üretim anlaşması önerisinde bulundu. Buna göre Ukrayna, Rusya’ya toprak tavizleri içeren anlaşmaları kabul etmeyeceğini bildirdi ve “tam bir barış anlaşmasına” için ilk adım olarak ateşkes sağlanması konusundaki tutumunu yineledi. Ukrayna, Rusya ile barışın sağlanmasının ardından ABD’nin sağladığı garantiler karşılığında bu ülkeden 100 milyar dolarlık silah satın almayı taahhüt etti. Finansmanın Avrupa tarafından sağlanacağı bildirildi. Ayrıca Ukrayna ve ABD’nin, Ukraynalı şirketlerle 50 milyar dolarlık dron üretme anlaşması imzalayacağı kaydedildi.

BEYAZ SARAY: UKRAYNA'YA ABD ASKERİ GÖNDERİLMEYECEK

Beyaz Saray, ABD’nin Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerinin koordinasyonunda destek olabileceğini açıkladı. Basın Sözcüsü Karoline Leavitt, Başkan Donald Trump’ın ulusal güvenlik ekibine Avrupa ile iş birliği yapma talimatı verdiğini belirtti.

Leavitt, “Başkan, ABD askerlerinin Ukrayna’ya gönderilmeyeceğini kesin olarak ifade etti. Ancak koordinasyon ve Avrupalı müttefiklerimize başka güvenlik garantileri sağlama konusunda elbette yardımcı olabiliriz” dedi. Leavitt ayrıca, Putin’in Trump’a Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile doğrudan görüşeceğine dair söz verdiğini açıkladı.