Devam eden felaket: 76. yılında Nakba

YUSUF ULUÇAM'IN HABERİ—7 Ekim 2023'ten bu yana dünya, televizyonlarda canlı olarak bir soykırımı izliyor. İsrail, dünyanın gözleri önünde çoğu kadın ve çocuk 35.000'den fazla Filistinliyi öldürdü. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde ateşkes çağrısı bile yapılamadı, bu yöndeki öneriler Amerika Birleşik Devletleri tarafından engellendi. Bu da İsrail'in katliamlarına devam etmesini kolaylaştırdı.

Sonuç olarak, 1.9 milyon sivil zorla yerinden edildi. Bugün, 1.4 milyon Filistinli, 64 kilometrekarelik Rafah şehrinde sıkışmış durumda ve her an İsrail saldırılarının hedefi olabilirler. Dünya, yeni bir felaketin nasıl geliştiğini canlı yayında izliyor. Filistinliler için gerçek felaket, Nakba, 76 yıl önce, 15 Mayıs 1948'de başladı ve bugün de devam ediyor.

2 KASIM 1917: BALFOUR DEKLARASYONU

Bu tarihte, Birleşik Krallık hükümeti, Başbakan Lloyd George ve Dışişleri Bakanı Arthur Balfour tarafından Filistin'de "Yahudi halkı için ulusal yurt" kurulmasını destekleyen Balfour Deklarasyonu'nu yayımladı. Bu, Filistinlilerin haklarını ve çıkarlarını göz ardı etti. Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Filistin, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Osmanlı kuvvetlerinin 9 Kasım 1917'de Filistin'den çekilmesiyle durum kötüleşti. Osmanlı çekilmesiyle bölgedeki yüzyıllarca süren barış ve güvenlik yerini savaş ve yıkıma bıraktı ve bölge belirsiz bir geleceğe sürüklendi.

DEĞİŞEN DEMOGRAFİK YAPI VE ARTAN GERİLİMLER

Zamanla, Yahudi göçü arttı ve bölgenin demografik yapısını değiştirdi. Filistin üzerine yeni bir mücadele başladı ve 1917'de bölge fiilen İngiliz Mandası altına girdi. Temmuz 1922'de Milletler Cemiyeti, Balfour Deklarasyonu'nun ilkelerini içeren İngiliz mandasını resmen onayladı.

Filistinliler, Filistin'de bir Yahudi devleti kurulmasına karşı çıktılar. 1919 ve 1923 yılları arasında, çoğunluğu Doğu Avrupa'dan gelen 40.000 Yahudi bölgeye göç etti. 1922 ile 1926 arasında, 75.000 Yahudi daha Filistin'e göç etti. Amaç, İsrail devletini kurmaktı. Yahudi göçmenler, İngiliz denetimi altında İbranice dilini ve antik Yahudi geleneklerini kibbutzlarda canlandırarak yeni bir ulusun temellerini attılar.

İSRAİL DEVLETİ'NİN KURULUŞU

1920'lerin başlarında, Haganah terör örgütü tarafından desteklenen Yahudi yerleşimciler, Filistinli Araplara saldırmaya ve topraklarını ele geçirmeye başladılar. 1924 ile 1929 yılları arasında, 82.000 Yahudi Filistin'e yerleştirildi; 1929 ile 1939 yılları arasında 110.000 Yahudi daha geldi. Nazi Almanyası'nın yükselişi, Filistin'e yönelik Yahudi göçünü daha da artırdı ve 1939 ile 1948 arasında yüzbinlerce Yahudi bölgeye yerleşti.

İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NIN ARDINDAN VE İSRAİL'İN KURULUŞU

İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesine doğru, gerilimler zirveye ulaştı. 1947'de Birleşmiş Milletler, Filistin'i bölme kararı aldı. Bölgede yaşayan Yahudiler, İngilizler tarafından desteklenerek devlet yapılarını kurmaya başladılar. 14 Mayıs 1948'de İsrail devleti bağımsızlığını ilan etti ve ertesi gün, İngiltere bölgeden çekildiğini duyurdu. Haganah, aniden İsrail Savunma Kuvvetleri haline geldi ve 15 Mayıs 1948'den itibaren Filistinliler kendi topraklarında mülteci oldular. Milyonlarca Yahudi yeni kurulan İsrail devletine akın etti. Zorla yerlerinden edilen yüz binlerce Filistinli Müslüman, evlerinin Yahudiler tarafından işgal edildiğini gördü. 1948'de bölgede 800.000 Yahudi yaşıyordu. Bu sayı 1950'de 1.2 milyona, 1960'ta 2.1 milyona ve 1970'te 3 milyona yükseldi.

SÜREGELEN TRAJEDİ

1950'ye gelindiğinde, 750.000'den fazla Filistinli mülteci olmuştu. 1967’deki Altı Gün Savaşı, Filistinliler için yeni bir trajedi getirdi ve binlerce kişi daha mülteci konumuna düştü. 2013 yılına gelindiğinde, Altı Gün Savaşı sonrasında kurulan kamplardaki kayıtlı Filistinli mülteci sayısı 5 milyona yükseldi. Bu kamplar, hem geçici barınaklar hem de yerinden edilen insanların süregelen acı ve umutlarının sembolü haline geldi. Zorluklarına rağmen, Filistinli mülteciler kültürlerini, dillerini ve kimliklerini korumak için savaşmaya devam ettiler.

ULUSLARARASI TANINMA VE DEVAM EDEN MÜCADELE

1967’deki savaşın yıkımı, Filistin toplumunu daha da parçaladı ve Filistin davasına uluslararası alanda daha fazla dikkat çekti. Filistinli mültecilerin hakları ve geri dönüş talepleri, dünya çapında birçok aktivist ve insan hakları örgütü tarafından desteklendi. 1970'ler ve 1980'ler boyunca, Filistin sorunu, Soğuk Savaş'ın ideolojik ve jeopolitik mücadelesinin bir parçası haline geldi. Filistinli direniş grupları, uluslararası arenada Filistinlilerin haklarını ve bağımsız bir devlet kurma hedefini savunmaya başladılar. 1987'de başlayan İntifada, işgale ve devam eden zulme karşı Filistin direnişini simgeledi.

DEVAM EDEN FELAKET

Filistinlilerin süregelen yerinden edilmesi ve mülksüzleştirilmesi, "bitmeyen Nakba" olarak biliniyor. Bugün İsrail'in nüfusu 9 milyonu aşmış durumda. İsrail, uluslararası hukuka aykırı biçimde 1967'de işgal edilen bölgelere yerleşimci (işgalci) getirmeye devam ediyor. Uluslararası çağrılara, özellikle Birleşmiş Milletler'in İsrail'in 1967 öncesi sınırlara dönmesi çağrılarına rağmen İsrail baskıcı politikalarını sürdürdü. Halihazırda dünya genelinde 6 milyondan fazla Filistinli mülteci var ve 7 Ekim'den bu yana, neredeyse 2 milyon daha Filistinli ülkelerinden yerinden edilme riski altında.

NAKBA'NIN HATIRASI

15 Mayıs 1948, bir halkın kaderinde bir dönüm noktası oldu. Evlerinden, topraklarından ve hayallerinden koparılan Filistinliler, mülteci kamplarında yeni hayatlar kurmaya çalıştılar, ancak yara kanamaya devam etti. Bugün, 76 yıl sonra, tarih kendini tekrarlıyor. Milyonlarca insanın son sığınağı olan Rafah, felaketin eşiğinde. Her an İsrail'den gelen bir tehdit ve dünya, bir sonraki adımın ne olacağını merak ederek nefesini tutuyor.

Filistinliler için Nakba, bir tarih değil, yaşayan bir gerçek. Her gün, her an, süren bir mücadele. Ve bu mücadelede, en büyük silahları hafızaları, direnişleri, umutları.