e-Ticaret korkuttu, sanal AVM geliyor

ÖNDER ÇELİK
İSTANBUL

Elektronik ticarette son yıllarda yaşanan hızlı gelişim AVM’leri değişime zorluyor. Sektör gelecek üç yılda sıkıntı yaşamamak için yeni konsept arayışına girdi. AVM’ler fonksiyon değişikliğiyle sanal-lokal AVM’lere dönüşecek. Perakende Günleri kapsamında bir araya gelen sektör başkanları mevcut durum ile çözüm bekleyen problemleri masaya yatırdı. Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, Türkiye’deki 433 AVM’nin 2023’e kadar 470’e çıkacağını ama bundan sonra AVM yatırımı olmayacağını söyledi. Altaş, “Hem elektronik ticaret hem de mevcut AVM doygunluğu nedeniyle yeni yatırım beklemiyoruz” dedi.

FONKSİYON DEĞİŞİKLİĞİ ŞART
Mevcut AVM’lerin sürdürülebilirliğinin en öncelikli konu olduğunu vurgulayan Altaş, şöyle devam etti: AVM’lerimizde fonksiyon değişikliği yapılmadığı sürece büyük sorunlarımızın olduğunu hepimiz biliyoruz. Bunların sadece bir AVM değil teslim noktası, yeme-içme merkezi, sosyal, kültürel, ihracat merkezi olması yönünde önemli adımlar atmamız gerekiyor. Birçok AVM’mizde fonksiyon değişikliği başladı. Zorlu ve Büyükdere Caddesi’ndeki birçok AVM’de hissedebiliyor tüketici. Anadolu’ya da yaymamız gerekiyor. Elektronik ticaret bizi tehdit eder duruma geldi ama işbirliği yaparak bunu lehimize döndürebiliriz. Mesela lokal-sanal AVM projeleri ile bunun desteklenmesi gerektiğini düşünüyor, lokal-sanal AVM’lerin oluşturulması projesini çalışıyoruz. Kanuni mevzuatla ilgili de  çalışmalar yürütüyoruz. Borçlar kanununda yeni bir ayrım yapılarak ticari olan olmayan gayrimenkul ayrımının yapılması gerektiğini savunuyoruz. Giderlerin işletmelere yansıtılacağı bir düzenleme üzerinde de çalışıyoruz.

6 MİLYARLIK ‘EFSANE CUMA’
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel de AVM’lerdeki kiranın dövizden TL’ye çevrilmesine ilişkin “En büyük şikayetimiz kiranın hangi para cinsinden olmasından öte, öngörülebilir bütçe yapamamaktı. Kararnamenin çok olumlu etkilerini gördük” dedi. Öncel şöyle konuştu: Gündemimizin en önemli maddesi elektronik ticaret... Önümüzdeki üç yıl elektronik ticaretin değişikliklerini hissedeceğiz. Mağazadan alışveriş büyümesi çok küçük ama geçen yıl elektronik ticaret büyümesi yüzde 30-35’ti. Efsane Cuma’da kredi kartıyla alışveriş 3,4 milyar TL’den 4,7 milyar TL’ye çıktı. Tahminimiz toplam rakamın 6 milyara geldiği yönünde. Duyurular dalgası müşteriyi bekletiyor. O da  perakendenin akışını olumsuz etkiliyor.

PERAKENDE SEKTÖRÜ YÜZDE 5 BÜYÜDÜ
Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu: Modern perakende üçüncü çeyrek itibarıyla yüzde 5’lik bir büyümeyi ortaya koydu, muhtemelen yılı yüzde 6 ve 7’lerde kapatma potansiyelini taşıyor. 2020’de Türkiye’de yüzde 3’ler mertebesinde büyüme bekleniyor. Enflasyon tek hanede kalırsa 2020’de modern perakende yüzde 10 büyüme getirir. 2020’den beklentimiz çok olumlu. Perakende anormal hızda değişiyor. Dijitalleşme gerekiyor. Çevreci olmayan şirketler müşteri tarafından reddedilecek.

TÜKETİCİ RESTORANLARI HİZAYA SOKACAK
Turizm Restaurant Yatırımcıları ve İşletmecileri Derneği (TURYİD) Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Demirer, 25 milyar TL’lik sektörün yüzde 15-16 büyüdüğünü belirterek, şöyle konuştu: Gelecek yıl yüzde 20 büyüme bekliyoruz. Vergi artışı bizi uygun fiyata ürün sunumunda cambazlığa itiyor. Girdilerimizde yüzde 40-50’lere varan artışlar oldu. Gelecek beş yılda iyi gıda, iyi tarım konuşulacak. Bilinçli tüketici biz restorancıları hizaya sokacak. Zor bir sektör olduğu için 100 çalışandan 90’ı bir yılda işini değiştiriyor.

BOŞANMA AZALDI TALEP ERTELENDİ
Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) Başkanı Yenal Gökyıldırım: 100 milyar TL’lik ciromuz var. Evlenme ve boşanmalar bizi etkiliyor. Evlenmelerin düşeceğini bekliyorduk ama boşanmalar bile azaldı. Önümüzdeki dönemde pek çok ertelenen talep dönüp gelecek ve artan evlenme ile geciken boşanmalarla  sektör eski hareketini kazanacak. Bunu ağustos ayından bu yana görmeye başladık.

HEDEF 3 BİN DOLAR HARCAYAN TURİST
Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği (TÜRES) Genel Başkanı Ramazan Bingöl: Yeme-içmede dünyadan üç sıfır öndeyiz. Gastronomi ile nitelikli turist çekebiliriz. Her şey dâhil 100 dolar harcayan turiste mi bakacağız, kişi başı bin dolar harcayan turiste mi? Kişi başı 2-3 bin dolar harcayan turisti hedeflememiz lazım. Sektöre giren 100 firmanın 70’i bir yılda batar. Herkes girince batma oranı yüzde 80’e çıkar.