AYM'den gecekondu kararı! Kamu arazisindeki kaçak yapının yıkımı zorlaşıyor

Anayasa Mahkemesi (AYM) kamu arazisi üzerindeki izinsiz yapıların yıkılması sürecine ilişkin önemli bir karara imza attı. İstanbul 7’nci İdare Mahkemesi tarafından AYM’ye yapılan başvuruda, Gecekondu Kanunu kapsamındaki ‘izinsiz yapıların yargı yolu gösterilmeden yıktırılması işleminin’ hak arama özgürlüğünü ihlal ettiği savunuldu. Başvuruyu değerlendiren AYM; iptali istenen Gecekondu Kanunu’ndaki ‘belediye sınırları içinde veya dışında belediyelere ve hazineye ait arazi ve arsalarda veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak, daimî veya geçici bütün izinsiz yapılar, inşa sırasında olsun veya iskân edilmiş bulunsun, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya devlet zabıtası tarafından derhâl yıktırılır’ hükmünü anayasaya aykırı buldu.

MÜLKİYET HAKKI İHLALİ

AYM’nin kararında, kamu arazileri üzerindeki izinsiz yapıların ‘hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın derhâl yıktırılacağı’ şeklindeki hükmün anayasanın mülkiyet hakkına aykırı olduğu belirtildi. Kararın gerekçesinde, yıkılacak yapı ile ilgili herhangi bir bildirim yapılmamasının, ‘Yıkım işleminin hukuka aykırı olduğu’ iddiasıyla dava açılmasını, idarenin yıkım kararı alması iradesinin iptal davasına konu edilmesinin önlendiği vurgulandı. İptal gerekçeleri arasında, ‘ilgililerin dava açma hakkının korunmasını sağlayacak güvencelerin bulunmadığına’ da yer verildi. İlgililerin yıkım işleminden sonra dava açma hakları olduğu, ancak yıkım gerçekleşmiş olduğundan, yıkım kararı iptal edilse bile, bu kararın hukuki sonuçlarının ortadan kalkmasını sağlayacak nitelikte olmayacağı vurgulandı.

'ETKİLİ BAŞVURU HAKKI' KURALINA AYKIRI

Taşınmazın ekonomik ve fiziki varlığının ortadan kalkmasına yol açan yıkım kararının ilgililerinin söz konusu taşınmazın kullanılmasından kaynaklanan ekonomik menfaatini de tamamen ortadan kaldıracağı ifade edildi. Bu itibarla yıkım kararının hukuka uygun olup olmadığının denetimi noktasında idari ve yargısal yollara başvurma imkânının açık olması gerektiği belirtildi. AYM, anayasadaki ‘Etkili başvuru hakkı’ kuralına da aykırı olduğu kararını aldı. Söz konusu iptal kararı herhangi bir hukuksal boşluk doğmaması için dokuz ay sonra yürürlüğe girecek. Bu süre içinde TBMM’den yeni bir düzenleme yapılması gerekiyor.