Sevil Nuriyeva

Küresel çöküş ve sistem değişimi kapıda. Burada sözünü ettiğim “sistem”, I. ve II. Dünya Savaşları sonrasında kurulan düzenin mimarlarıdır. Bazıları hâlâ bunu komplo teorisi sayabilir; oysa önemli olan olayın patladığı yer değil, patlamaya yol açan süreçtir. Savaşları sadece sonuçlarıyla değil, onları başlatan şartlarla okumalıyız.

“Coğrafya kaderdir” sözü, siyaset kurgusunda kritik bir gerçeğe işaret eder. Devletlerin uzun vadeli planları, coğrafi şartlara, konjonktüre ve kendi kapasitesine dayanarak şekillenir.

İsrail’in Katar’a saldırısı yalnızca Körfez için değil, güvenliğini ABD’ye teslim eden tüm devletler için tek bir soruyu gündeme getirmiştir:

Küresel iki güç arasındaki hesaplaşmanın sertleşmesi, kuşkusuz yeni dünya düzeninin geleceğini belirleyecektir.

Çin’in görkemli gövde gösterisinin ardından Trump’ın hamleleri dikkati çekiyor. ABD ile Çin arasındaki hesaplaşma şimdilik karşılıklı caydırıcı eylemlerle ilerliyor. Trump’ın Putin’le Alaska görüşmesi sonrası atacağı adımlar öngörülmesi güç görünse de aslında karşımızda ne istediğini bilen bir lider var.

Şanghay İş Birliği Teşkilatı toplantısına Çin ev sahipliği yaptı. Toplantının görkemi, Çin’in küresel aktörlük iddiasını âdeta meydan okumaya dönüştürdü.

Trump’ın son dönemdeki çıkışları dikkatleri üzerine çekiyor. Amerikan Kalkınma Ajansı (USAID)’e “suç örgütü” diyen Trump, şimdi de Soros hakkında sert açıklamalar yapıyor.

Paylaşım savaşları bitmeden bize rahat yok. Bu çetrefil sürece Ankara merkezli bakmak, anlamak ve desteklemek bir görevdir. Bölgemizin geleceğinde kendini esas aktör olarak konumlandırmak isteyen hasta bir yapı var: İsrail... Bu yapının hastalıklı tahayyülü ve gaddar yönetimi, eline bulaştırdığı kanla yeni dünya düzeninde yer edinmek, büyük aktörlerden biri olmak için her türlü zalimliği yapıyor. Akıl tutulmasıyla yeni sistemi kendi lehine kurmaya çalışıyor.

Sayın Cumhurbaşkanımızın saygıdeğer refikası Emine Erdoğan, yine her zamanki gibi vicdanlara hitap eden, aynı zamanda siyasi cesaretin de göstergesi olan bir adım attı. Amerikan Başkanı Trump’ın eşi Melania Trump’a yazdığı mektup, Gazze’deki feryadın sesi oldu; gerçeği haykıran bir çağrı niteliği taşıdı.

Trump'ın, başkan seçildikten sonra attığı ilk adımlardan biri, ABD’nin dünyadaki yumuşak gücünü pekiştiren ve siyasi projeleri fonlayan USAID’i kapatma kararı oldu.

Malum Alaska görüşmesi, beraberinde bazı konularda netliğin ortaya çıkmasını sağladı. Trump’ın açıklamalarına ve satır aralarına bakıldığında, Putin’in Trump’ı ikna ettiğini görebiliyoruz.

ABD’nin yeni denklemde güçlü bir Rusya’ya ihtiyacı var. "Ezberler bozuluyor" dediğimde kastettiğim tam olarak bu. Rusya’nın akıbetini anlamak için ABD’nin nihai hedefine odaklanmak gerekir.

Bu soruya pek çok cevap veriliyor. Çoğu yorumcu, ana mesele olarak Ukrayna’yı işaret ediyor. Trump-Putin görüşmesinden büyük beklentiler var.

Türkiye’nin son 20 yılı, gerçek anlamda küresel güç olma yolunda başarı hikâyeleriyle dolu geçti. Türk siyaset ve devlet anlayışı bu süreçte köklü doktrinel değişime girdi.

İçinde bulunduğumuz savaşlar zinciri ve vekâlet savaşları/çatışmalar, geleceğin jeopolitik dengelerine dair önemli ipuçları veriyor. Bugün ABD ile Çin karşı karşıya. Ukrayna-Rusya Savaşı ise bu büyük karşılaşmanın dikkat çekici bir yansıması olarak sahneye sürüldü.

Türk kamuoyunun sınırlarının ve sinirlerinin zorlandığı bir dönemdeyiz. Gazze’deki soykırımla başlayan kanlı süreç, İsrail’in Suriye topraklarına kadar uzanmak isteyen saldırıları ve elbette Kuzey Kıbrıs özelinden Akdeniz açıklarındaki provokatif eylemleri hâliyle Ankara’yı sahada ve masada daha sert eylemlerle hareket etmeye zorluyor.

Türk siyasi tarihi ve devletler tarihi, başlı başına bir başarı hikâyesidir. Kendi içindeki grupları, boyları, beylikleri tek bir bayrak altında birleştirebilme kabiliyeti, tarih boyunca Türklerin en güçlü yönlerinden biri olmuştur. Bu yeteneğini defalarca ortaya koyup kanıtlamıştır.

Türkiye’nin yalnızca içeride değil, dış dünyada da dikkatle izlenen yeni ittifak vurgusuna dair çok sayıda yorum ve analiz okudum.

Türkiye’yi beklenir ve sevilir kılan şey nedir sorusu üzerine, yıllardır düşünce sistemimde hâkim olan yol anlayışımı irdelerken çokça tefekkür ettim.

İsrail’in vahşeti ve insanlık düşmanlığı yapan yapısı üzerine çokça kitap yazılacak.