Türk tedavisi dünyaya örnek

YÜCEL KAYAOĞLU

∂ Türkiye’de koronavirüsle mücadelede uygulanan tedavi rehberi, yabancı ülkelerin dikkatini çekti. Özellikle ölüm oranları ve yoğun bakım oranlarında, dünya ülkelerinden çok daha iyi durumda olan Türkiye’deki tedavi rehberi yabancı doktorlar tarafından da kullanılmaya başladı.
Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görülmesi ile birlikte, salgının ilk aşamasında Çin’le bağlantıya geçildi ve tedavi yöntemleri konusunda bilgi alındı. Salgının birçok ülkeye yayılmasının ardından ilaç konusunda âdeta stratejik bir savaş yaşandığı da ortaya çıktı. Aynı ilaçla ilgili diğer ülkelerden de talep gelmesi üzerine, Çin’de kullanılan ilacın Türkiye’ye getirilmesi için Cumhurbaşkanı devreye girdi. Türkiye ilk başvuran ülkelerden biri olduğu için, ilaç konusunda avantajlı duruma geçti ve Çin’deki ilacı ilk alan ülkelerden biri Türkiye oldu. Ardından, Çinli yetkililerle yapılan görüşmelerde tedavi konusunda bilgi alındı. Çinli doktorlar, solunum sıkıntısı çekenlerin hemen solunum cihazına bağlanmasını önerdi. İlk 10 gün Çin’den gelen bilgilerle hareket edildi. Ancak, Türk doktorlar, bu yöntemin çok başarılı olmadığı kanaatine vardı. Bu aşamadan sonra Bilim Kurulu ve Sağlık Bakanlığı kendi tedavi rehberini oluşturdu.

TÜRKİYE MODELİ NASIL OLUŞTU?
 Sağlık Bakanlığı kaynakları, zaman geçtikçe, hastaların erkenden solunum cihazına bağlanmasının tedavide fayda sağlamadığını, ayrıca virüsün kanda pıhtılaşmaya yol açtığını gördüklerini belirterek, 14 Nisan’dan itibaren ilaç kombinine kan sulandırıcıların da eklendiğini hatırlattı. Bakanlık kaynakları, Türkiye’deki tedavi rehberini şöyle anlattı: Hastalara hangi aşamada ilacın verilmesi konusunda da diğer ülkelerden farklı hareket ettik. Çin tecrübesine baktık, ilacın yoğun bakımda kullanıldığını gördük, ama bir süre sonra bunun etkili olmadığı sonucuna varıldı. Biz ilacı ayakta tedavi olan hastalara, hatta şüphelilere bile vermeye başladık. Bir ilaç kombini oluşturduk ve tüm hastanelerde hekimler bu kombini kullandı. Yine Çin’de hastaları hemen solunum cihazına bağlama uygulaması yapılmış. Biz bu yolu tercih etmedik. Öncesinde yüksek akımlı oksijen verdik ve hastaları yüzüstü yatırdık. Birçok hasta bu yolla iyileşti. Ayrıca gördük ki bu virüs damarlarda pıhtılaşmaya yol açıyor. O nedenle kan sulandırıcılar da rehbere dahil edildi. Türk doktorlarının çok sayıda hastaya bakma tecrübesi de işe yaradı ve bir Türkiye modeli oluştu. Tıp literatürüne girecek bir yöntem izlendi.

AVRUPA VE ABD’DE KAOS OLDU
 Türkiye’de tüm hastanelerde tek tedavi rehberinin uygulanması ile tedavi sürecinde herhangi bir aksaklık meydana gelmedi. ABD ve Avrupa’da ise bir çok ülkede merkezi bir tedavi sistemi izlenmediği için büyük kaos yaşandığına dikkat çeken Bakanlık kaynakları “İtalya ve ABD tipik zatürre tedavisi uyguladı. Diğer ülkelerde ilaç kullanımı konusunda hızlı hareket edilemedi. Özellikle kan sulandırıcıları birçok ülke çok sonradan kullanamaya başladı. ABD’de de çok kısa süre önce kullanıma geçti bu ilaç” değerlendirmesini yaptı.

YABANCI DOKTORLAR SIRAYA GİRDİ
Türkiye’de kullanılan tedavi rehberi sayesinde vefat sayıları ile yoğun bakımda bulunan hasta oranı diğer ülkelere göre çok düşük kaldı ve bu durum diğer ülkeler tarafından da takibe alındı. Türkiye’deki doktorlarla temasa geçen yabancı doktorlar, hastaların tedavi aşamaları, kullanılan ilaç kombini ve Türkiye’deki filyasyon yönteminin detayını öğrenmek istedi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın daha önce Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve ABD Sağlık Bakanı’na anlattığı koronavirüsün tedavisinde kullanılan rehber, yabancı doktorlar tarafından dikkat çekici bulundu. Türk doktorlara uygulanan tedavi yöntemini soran yabancı doktorlara, özellikle vefat oranları ve yoğun bakımda yatan hasta oranlarının diğer ülkelere göre çok daha iyi durumda olmasında, Türkiye’nin kendine özgü tedavi yönteminin etkili olduğu anlatıldı.
Türkiye’den aldıkları bu bilgilerle yabancı doktorların, hastalarına uyguladıkları tedavi rehberini değiştirip, Türk doktorların verdiği bilgiler kapsamında yeni tedavi rehberi oluşturduğu belirtildi. Sağlık Bakanlığı kaynakları "Doktorlarımızın uluslararası video konferanslarında ve online görüşmelerinde, Türkiye'deki tedavi yöntemini soran yabancı doktorlar oldu. Birçok yabancı doktora bizim tedavi rehberimiz gönderildi" bilgisini verdi. 

TIP LİTERATÜRÜNE GİRECEK
Türkiye’de uygulanan tedavi modelinin dünya tıp literatüründe yer alması için Sağlık Bakanlığı çalışma başlattı. Bu amaçla, bakanlık bünyesinde 10 bilim adamından oluşan Bilimsel Araştırmalar Kurulu oluşturuldu. Bu kurul, dünyadaki koronavirüs araştırmalarını takip edecek, ayrıca Türkiye’deki araştırmaları bir araya getirerek, uluslararası platformlarda yayınlanmasını sağlayacak. DSÖ ile Sağlık Bakanlığı bu konuda ortak çalışma da yapacak.