Cumhurbaşkanı Erdoğan: Rusya ile operasyon olabilir

İSMAİL KAPAN - NEW YORK - BERLİN

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan BM Genel Kurulu’nda “Dünya 5’ten büyüktür” tezini açık, net ifade ettiğini belirterek, “Mevcut küresel düzen adalet değil kaos, haksızlık ve umutsuzluk üretmektedir. BM Güvenlik Konseyi’nin reforme edilmesi gerektiğini ısrarla söyledim. Astığım astık kestiğim kestik tarzında bir anlayışla, böyle bir yaklaşımla mesafe alınamaz” dedi.

New York’ta basın mensuplarına mülakat veren Erdoğan, “Trump’ın küresel ticaretten Latin Amerika’ya, mültecilerden Ortadoğu’ya kadar uzanan çeşitli konularda dile getirdiği görüşler pek çok dünya liderinin tepkisini çekti. Bazıları bu eleştirileri genel kurulda dile getirdi. Nitekim Trump’ın ekonomik durumunu, vesaireyi anlatınca salonda gülüşmeler olması, katılımcıların nasıl bir yaklaşım içinde olduklarını açıkça ortaya koymuştur” diye konuştu. 

İşte Erdoğan’ın açıklamaları: 

ABD Başkanı Donald Trump ile karşılaştığınızda aranızda bir sohbet oldu mu? BM’deki hitabında Türkiye’den bahsetmemişti ancak sonrasında İdlib nedeniyle Türkiye’ye teşekkür etti. Bu gelişmeleri o taraftan atılmış bir adım olarak düşünüyor musunuz? O konuşmada, çok kısa da olsa aranızda ne geçti?

Malum konu hiç geçmedi. Sadece öyle bir muhabbet havasında bir karşılaşma oldu. ABD yönetiminden o malum kişiler de vardı yanında. Mike Pence olsun, Mike Pompeo olsun... ‘Görüşürüz’ dedi ama, ben dün akşam yemeğine gitmedim. Öğlen yemeğinde malum yan yana masalardaydık. Onun masasında Mısır Devlet Başkanı Sisi vardı, onun için zaten o masaya gitmem söz konusu olamazdı. 

Siz bugüne kadar hep mazlumların sesi oldunuz, dünya 5’ten büyüktür dediniz. Bugüne kadar BM’de reform gayretleri sonuç vermedi. Şimdi sizin dile getirdiğiniz kavramları, ülkeleri bir araya getirecek bir etkinlik düzenlemeyle öne çıkarmak ve ardından da BM Genel Kuruluna getirmek gibi bir girişiminiz olacak mı?

Ben bu konuda yayımlamış olduğum kitabımı şöyle bir redakte etmeyi düşünüyorum. Gözden geçirmek suretiyle bu kitabı bütün dünyanın liderlerine göndereceğim. Daha sonra belki Türkiye’de bu liderleri davet edip, üç dört partide, dört parti de olabilir veya hepsiyle olabilir. Böyle bir sempozyum şeklinde yapabiliriz. Bunu belki kıtalar olarak düşünebiliriz. Asya, Avrupa, Afrika gibi. Onlarla bu çalışmayı yürütmemiz lazım. Önce tabii Almanya, Çin, Rusya, Fransa, İspanya gibi sözü nazı geçebilecek ülkelerle bu işi dar kapsamla görüşmemizde de yarar olabilir. 

Yazılı ve sosyal medyada bu işin PR’ını yapmanın da çok önemli olduğunu düşünüyorum. Liderler ikili görüşmelerimizde bu yaklaşımın çok yerinde olduğunu kabul ediyorlar. Ancak birçoğunda korku var. Amerika, Rusya ve Çin’e karşı mı konuşacağız gibi bir maalesef korku ve ürkme havası hissediyorum. İnşallah bunlar aşılırsa ben de BM Güvenlik Konseyi’nde yer alacağım er veya geç bana da sıra gelecek düşüncesinde olduğunu görenler böyle bir şeyi sahiplenebilirler. Buranın elinde tek silahı var, o da biliyorsunuz doları. Onun dışında kabul edilebilir yanı yok, devamlı da itibar kaybediyor. 

Trump BM’deki konuşmasında küreselleşmenin karşısındayız dedi ve milli ordudan söz etti. Aynı Amerika Türkiye’nin güvenlik hassasiyetlerine ise sırtını dönüyor. Bu çelişki değil mi?

Bunu tartışmaya gerek yok. Yaptığı konuşmada da pek çok çelişkiler vardı. Mesela bazı ülkeleri sınır ötesi operasyonlarıyla suçluyor. Peki sahiplendiği İsrail ne yapıyor? İsrail 1948’de neredeydi, şimdi nerede? 

Diğerlerine bunu söylerken işgalci ülkelin arkasında duruyorsun. Filistinliler konusunda ise ‘Verdiğim parayı artık vermeyeceğim’ diyorsun. Bu tavırlar, asil, onurlu bir devlete yakışmıyor. Kaldı ki ABD’nin daha önceki liderleri bunun taahhüdünü yapmış, onun için de koskoca Birleşmiş Milletler burada kurulmuş. 

ABD SÖZÜNÜ TUTMADI

İdlib konusunda Trump terörle mücadeleye devam edeceğiz dedi. Ürdün’ü övdü, Türkiye’den bahsetmedi, daha sonra zikretti. Soçi mutabakatına Amerika’nın verebileceği bir katkı var mı? İkinci olarak da Membiç’te son durum nedir? 

Amerika Mümbiç’te yol haritasına, takvime kesinlikle uymamıştır; PYP-YPG o bölgeyi terk etmemiştir. Bölgenin gerçek sahipleri hala oraya yerleşememiştir. Soçi ile ilgili biz Amerika ne der diye düşünmedik. O konuda Rusya ile hareket ettik. İran’ı da dışlamadık, işin içinde tuttuk. Şu ana kadar hamdolsun iyi gidiyor. Radikal grupların ağır silahlarının tasfiyesine büyük önem veriyoruz. En büyük yük bizim MİT başkanlığımızda. Çalışmalar iyi gidiyor. İdlib’de 3,5 milyon insanın bombardımana uğraması halinde fatura çok ağır olurdu. Bize doğru bir göç dalgasına yol açabilirdi. Hamd olsun, şu an itibarıyla, işler yoluna girmiş görünüyor. Hatta dün 50- 60 bin kişi evine döndü. Bunlar güzel gelişmeler. Bunları Almanya’da Merkel ile görüşeceğim. Muhammed bin Selman G20’de görüşme yapmak istemiş. Onun verdiği sözler de vardı. Bölgede yeniden inşa sürecini başlatabilmek önemli. 

Bombardıman ihtimali ortadan kalktı mı?

Şu anda öyle bir şey söyleyemeyiz. Kesin konuşamayız. Ama an itibarıyla öyle bir şey yok. Bunlar bize Sayın Putin’in vaatleri. Bu arada bir de İstanbul’da bir dörtlü zirve yapacağız. Almanya, Rusya, Fransa ve Türkiye olarak İstanbul’da bir araya geleceğiz. Ön görüşmeler yapıldı, şimdi tarih belirlenmesi gerekiyor.

Suriye’de kalıcı toprak bütünlüğünün önündeki engel olarak Fırat’ın doğusu kalmış görünüyor. Bu çok daha zor bir süreç. Türkiye’nin tutumu hakkında biraz daha ayrıntı verebilir misiniz?

Amerika’nın sınır boyu tahkimatları bizim sınıra çok yakın değil. Onlar yapıyor biz de yapıyoruz. Sadece Suriye sınırı değil Irak da buna dahil. Tedbirimizi alıyoruz. İdlib’de insansız hava aracından tut silahsız hava aracına kadar. Rusya ile yaptık görüşmelerini. Bunların hepsi nereye varıyor bunu göstermesi bakımından önemli. Amerika şu anda o tür tahkimatı terör örgütüyle beraber yapacak. Ama biz asıl terör örgütünün o kendisi için güçlendirdiği koridoru bir defa yardık. O koridor yok. Şu anda Afrin işi bitirdi, Cerabslus, Rai, Bab o işi bitirdi. 

Fırat’ın doğusunda için Rusya ile birlikte hareket edilebilir mi?

Henüz öyle bir durum yok. Ama olmaz diye bir şey de yok. Bundan sonraki süreç nasıl gelişir zamana bırakmakta fayda var.

STRATEJİK ÜRÜNLERDE GERİ ADIM ATAMAYIZ

İran yaptırımları nasıl etkileyecek, muhtemel bir krize hazır mıyız? Ham petrol almayı azaltacak mı Türkiye? Amerika’nın son dakika sürprizlerine karşı ne yol izleyeceğiz? Türkiye bunlara uymak zorunda mıdır?

Oradan başlayayım. Brüksel’de NATO zirvesinde Sayın Trump Rusya’ya çok acayip yüklendi. Katılımcılara, ‘Siz hepiniz Rusya’yı besliyorsunuz’ dedi. ‘Almanya olarak şu kadar para veriyorsunuz’ dedi. Bizden bahsetmedi. Bize nezaket gösteriyor. Ben yine de dayanamadım. ‘Sayın Başkan’ dedim, ‘Biz doğalgazımızın yüzde 50’sini Rusya’dan alıyoruz. Azerbaycan ve Irak ve Cezayir’den alıyoruz. Biz bunu almazsak bizim vatandaşlarımız karda kışta üşüyecek’. Ben bu itirazı yapınca, Almanya Başbakanı Merkel de çıktı. ‘Doğalgazımınız yüzde 38’i alıyorum halkımı üşütemem’ dedi. Yaptırımlar konusunda Türkiye’nin eskiden beri tavrı nettir. Stratejik ürünlerde geri adım atamayız. 

Biliyorsunuz, savunma sanayiinde de benzer tartışmalarla karşılaşıyoruz. Dün bir ülkenin başbakanı -ismini vermeyeceğim-, ‘NATO üyesi bir ülke NATO üyesi olmayan bir yerden nasıl olur da silah alır’ dedi. Ben ona ‘Peki o ülke, savunmasına yönelik hiç bir NATO üyesi kendisine silah vermezse ne yapabilir’ dedim. Kaldı ki S-300 alan Yunanistan’a bir söz var mı, yok. Kendisine bunları söylediğimde sustu kaldı.

Dolayısıyla kusura bakmasınlar, gerekiyorsa Rusya’dan da Çin’den de alacağız. Hatta ortak üretime gireceğiz. Hazırlıklarımızı da bu istikamette yapıyoruz. Bizim şu anda Fransa, İtalya, Türkiye olarak attığımız ortak adımlar var. Aynı şekilde İngiltere ile var. Buradan kaçmıyoruz, bunları da yapıyoruz. 

(ADAY GÖSTERMEME) BUNU  TABANIMA ANLATAMAM

MHP’den af teklifi geldi mi, sizin önünüze rapor geldi mi, nasıl değerlendiriyorsunuz?

Henüz bana bir rapor ulaşmış değil. Arkadaşlara gereken talimatları verdim. ‘Gerek anayasa gerek adalet komisyonundaki arkadaşlarımızla, ayrıca onların dışında ekip oluşturulsun, çalışma yapılsın’ dedim.  

İttifak görüşmeleri ne durumda. Sayın Devlet Bahçeli ile görüşmeniz ne zaman? 

Bu konuda gelmeyeceğiz diye bir şey yok. Her an gelebiliriz, hazırız. Mehmet Özhaseki kardeşimizi görevlendirdim. Onlar da Sadır kardeşimizi görevlendirdiler. Mehmet Bey ile görüşme yaptılar. Bunu genişletebilir, geliştirebilirler. Oradan çıkacak neticeleri, biz de bir araya gelmek suretiyle değerlendirebiliriz. Ama piyasada konuşulan şeyler falan bunlar siyasette olacak şeyler değil. 

Aday göstermeme konusu mu?

Her siyasi partinin ilkeleri vardır. AK Parti şu anda bir numaralı parti Türkiye’de gerek milletvekili sayısı gerek oyuyla konumu yeri belli olan bir siyasi parti. Son seçimlerde birinci olduğumuz yerde aday çıkarmamayı nasıl anlatırım tabanıma? Seçmen tabanı küserse toparlayamazsınız.

Devlet Bahçeli İstanbul için aday göstermeyeceğiz açıklaması yaptı.

Onu yapılan bir nezaket olarak değerlendiriyorum.

TİCARET SAVAŞLARININ KAZANANI OLMAZ!

Erdoğan ABD’de yatırımcılara hitap etti:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘’Bugüne kadar (ABD ile) pek çok badireyi atlatan stratejik ortaklığımız, bu çalkantılı dönemin de üstesinden gelecektir” dedi. New York’ta Türk-Amerikan İş Konseyi (TAİK) tarafından düzenlenen 9. Türkiye Yatırım Konferansı’nda konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, özetle şöyle konuştu: “FETÖ ve PYD-YPG terör örgütüyle ilişkiler bağlamında, (ABD ile) ilişkilerimizde maalesef kapatmamız gereken ciddi bir mesafe bulunuyor. Mevcut yönetimdeki kimi çevreler, görüş ayrılıklarımızı tehdit, baskı ve şantaj diliyle çözebileceklerini zannediyor. Trump yönetiminin, genel olarak siyasi hedeflerine ticari konuları araç olarak kullanarak ulaşmak istemesi, ekonomik iş birliğimizin ilerlemesinin önündeki engellerden birisidir. Ülkemiz için iki kat artırılan demir-çelik vergileri, yaptırımlar, soruşturmalar ve tabii ki kur hareketleri, mevcut yönetimin ülkemizi hedef alan adımlarından bazılarıdır. Tüm bunlara rağmen, Amerika ile olan siyasi ve ticari ilişkilerimizin geleceğine umutla bakıyoruz. Savaşın, bilhassa ticaret savaşlarının kazananı yoktur. Tek taraflı alınan her karar mukabili ile karşılık bulur.”

7 YIL SONRA ALMANYA’DA

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in daveti üzerine “ilk devlet ziyareti” için Almanya’ya giden Erdoğan, Büyükelçi Ali Kemal Aydın tarafından karşılandı.  Erdoğan, bugün mevkidaşı Steinmeier ve Başbakan Merkel ile görüşecek.

EMİNE ERDOĞAN COLUMBİA ÜNİVERSİTESİ'NDE...

“Sıfır Atık” projesi kapsamında dünyadaki atık modellerini yakından takip eden Emine Erdoğan, Columbia Üniversitesi Dünya Enstitüsü Başkanı Profesör Jeffrey Sachs ile görüştü. Erdoğan’a ziyaretinde Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin ile Dr. Esra Albayrak da eşlik etti.