F35'lerin yerini KAAN mı alacak? Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın'dan dikkat çeken açıklama

Türkiye'nin ilk yerli savaş uçağı KAAN'ın ilk uçuşunu gerçekleştireceğinin açıklandığı 27 Aralık tarihinde ABD'den Türkiye'ye teslim edilmeyen F35'lere dair önemli bir görüntü geldi. Kuyruğunda Türk bayrağının bulunduğu F35 savaş uçakları üstü örtülü biçimde ABD'deki bir hangarda görüntülendi. 

Sızdırılan görüntülerin ardından Türkiye'nin F35 programından çıkarılması, uçakların Türkiye'ye geri gönderip gönderilmeyeceği gibi sorular yeniden gündem oldu. 

Türkiye Gazetesi Youtube Kanalında Batuhan Topbaş'a konuşan Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından yürütülen en büyük proje olan Milli Muharip Uçak (MMU) KAAN'ın özelliklerine dikkat çekerek, Türkiye'nin F35'lerden vazgeçtiğini ve son zamanlarda radara giren Eurofighter savaş uçaklarından 100 adet alınacağını söyledi.

Türkiye'nin F35 programından çıkarılma sürecinden bahseden Prof. Dr. Caşın, KAAN'ın F35 ve F16'ların yerini alacağını söyledi.

Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Mesut Hakkı Caşın

F35'LERİN SON DURUMU NE?

Öte yandan Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, geçen hafta F35 savaş uçağına ilişkin yaptığı açıklamada bu uçakların sürekli problem çıkardığını belirterek yerli uçak KAAN'ın kullanılması gerektiğini belirterek şunları kaydetmişti:

“Şu anda Amerika’da dahi F35’lerin çoğunun uçuşu kesilmiş durumda, İsrail F35’lerini uçuramıyor ve bu konuda da sürekli Amerika’ya saldırıyor. Avrupa’daki birçok ülkede de anlaşılmayan, onların çözemediği aksaklıklar var. Açıkçası biz KAAN gibi bir uçağı artık şu anda hangardan çıkarmışız, 15-20 gün sonra uçuracağız. Biz hakikaten F35 almalı mıyız? Yoksa KAAN uçağı için biraz daha sabretmeli miyiz? Kendi yerli milli uçağımızı kullanmak dururken F35’i kullanabilir miyiz, kullanmalı mıyız? Bunu iyice bir düşünmemiz  gerekir. Benim şahsi görüşüm; kesinlikle alma taraftarı değilim.” 

TÜRKİYE'NİN F35 YOLCULUĞU

Türkiye, 2002 yılında F35 programına katıldı ve 100 adet F35 almayı planladı. Programın geliştirme ve üretim aşamalarına katkıda bulundu ve bazı parçaların tedarikçisi oldu. F35 programı kapsamında yaklaşık 1.4 milyar dolar ödedi ve 5 adet F35 teslim aldı ancak söz konusu uçaklar ABD'de kaldı.

F35 programıyla ilgili kriz, Ankara'nın 2017'de Rusya'dan S400 hava savunma sistemleri satın almasıyla patlak verdi.  Bu durumun NATO ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle ABD ve diğer müttefikler Türkiye'ye tepki gösterdi ve Türkiye'ye S400 alımından vazgeçmesi için baskı yapıldı.

Baskı kısa sürede yerini F35 programından çıkarılacağı uyarısına dönüştü. Bununla beraber Ankara S400 alımını savunup  F35 programından çıkarılamayacağını belirtti.  Ancak ABD 2019'da Türkiye'yi F35 programından resmen çıkardığını ve Türkiye'nin ürettiği parçaların başka ülkelere verileceğini duyurdu. Bu haber beraberinde Türkiye'ye yönelik S400 yaptırımlarını getirdi ve Beyaz Saray Türkiye'nin F35 programına geri dönmesinin mümkün olmadığını belirtti. 

F35 programından çıkarılmasını hukuksuz olarak tanımlayan Türkiye ödediği paranın iadesini istedi. Bu esnada F35 programına alternatif olarak Rusya'dan Su-35 veya Su-57 savaş uçakları alabileceğini açıklandı. Bir yandan da F35 programından çıkarılmasına karşı uluslararası hukuk çerçevesinde itiraz için hukuki çalışmalara başladığını duyurdu. Süreç Türkiye'nin F35 programına geri dönmek için ABD ile görüşmelere başladığı haberleriyle devam etti. Ancak ABD bir kez daha Rusya'dan edinilen S400'lerin tamamen kaldırılmasını şart olduğunu açıkladı.

Türkiye, S400'lerin kaldırılmasının mümkün olmadığını fakat ABD ile teknik çalışma grubu kurulabileceğini ifade edip S400'lerin varlığının F35'leri tehdit etmediğini bir kez daha yineledi. S400'lerin NATO sistemleriyle uyumlu olduğu ve Yunanistan'ın da Rus yapımı S300 hava savunma sistemlerine sahip olduğu bir kez daha Türkiye tarafından gündeme getirildi ancak ABD, S400'lerin NATO sistemleriyle uyumlu olmadığını ve Yunanistan'ın S300'leri aktif olarak kullanmadığını ifade etti. 

Türkiye, F35 programına geri dönmesi için ABD'den somut bir teklif beklediğini ve S400'lerin kısmen veya tamamen devre dışı bırakılmasının müzakere edilebileceğini açıklarken ABD Türkiye'ye Patriot hava savunma sistemleri satmayı teklif etti. Pazarlık Türkiye'nin ABD'nin Patriot teklifinin yetersiz olduğu ve S400'lerin kaldırılmasının karşılığında F35'lerin teslim edilmesi gerektiği noktasına vardı.

Bu arada ABD, Türkiye'nin F35 programından çıkarılmasını resmileştirmek için yeni bir anlaşma imzalarken bir yandan da Türkiye ile anlaşmazlık çözümü görüşmelerini sürdürdü. Son kertede Türkiye’yi F-35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı’ndan çıkaran ABD, artan maliyetleri sebebiyle Türkiye’nin ek ödeme yapması gerektiğini savunmuştu.