Başkasının malını izinsiz almak
30 Ekim 2017 02:00
“Başkasının malını ondan izinsiz, zorla almaya, gasbetmek denir ve haramdır...
Sual: Başkasının malını, izinsiz, zorla alan veya gasbeden kimse, bu mal veya para ile ticaret yapsa, kazandığı da haram mı olur?
Cevap: Konu ile alakalı olarak Hadîkada deniyor ki:
“Başkasının malını ondan izinsiz, zorla almaya, Gasbetmek denir. Gasp, haram olduğu gibi, gasbedilen malı kullanmak da haramdır. Başkasının malını izinsiz alıp, kullanıp, sonra geri vermek, malda ayıp ve kusur hasıl olmasa bile, haram olur. Kendisine emanet olarak bırakılan veya gasbettiği malı, parayı ticarette veya başka yerde kullanıp da, bundan kazanç sağlamak caiz değildir. Kazandığı şey haram olur. Bunu fakire sadaka vermesi lazım olur. Birinin malını, parasını şaka olarak da alıp saklamak haramdır. Çünkü, böylece, başkasını üzmüş oluyor. Başkasına eziyet vermek ise haramdır.”
***
Sual: Dinine ve dünyasına faydalı olmayan, lüzumsuz şeylerle vakit geçirmek de günah olur mu?
Cevap: Bu konuda Hadîkada buyuruluyor ki:
“Nefsin hoşuna giden faydasız şeylere lehiv ve la'b denir ki, boş yere vakit geçirmektir. Yalnız zevcesi, hanımı ile oynamak ve harp oyunları helal olup başkaları haramdır.”
Harbe hazırlanmak için, at yarışları, atış, güreş, ok talimleri, lüzumlu teknik tecrübeleri yapmak caiz, hatta lazımdır ve çok sevaptır.
***
Sual: Bir baba, erginlik çağına girmemiş çocuklarının parasını kendisi için de kullanabilir mi?
Cevap: Bu konuda Fetâvâ-yı Feyziyyede deniyor ki:
“Bir baba, küçük çocuklarının paralarını, ihtiyacı yok iken, kendisi için kullansa, çocuklar baliğ olunca, erginlik çağına girince, bu paraları babalarından tazmin etmesini, ödemesini isteyebilirler. Baba muhtaç olsaydı, kullanması caiz olurdu.”
***
Sual: Dağda, kırda, herkese açık olan arazideki otları, suları kullanmanın mahzuru var mıdır?
Cevap: Bu konuda Mecellenin 1254. Maddesinde deniyor ki:
“Mubah olan otları, ağaçları, suları herkes kullanabilir. Kimse yasak edemez. Kullanan kimse, başkasına zarar verirse, yasak olunur.”
***
Sual: Bir kimsenin açtığı mağazanın, dükkânın yanına, bir başkası da aynı iş için mağaza, dükkân açsa, öncekinin buna müdahale hakkı olur mu?
Cevap: Mecellenin 1288. Maddesinde, konu ile ilgili olarak deniyor ki:
“Bir kimsenin dükkânı yanına, başkası dükkân açarak, birincinin işi bozulsa, ikinci dükkân kapattırılamaz.”