Bağ evinde 2 bin yıllık Roma mozaiği buldu, kendini ifşa etti! Mozaikte yazanlar da ortaya çıktı

Tokat'ın Zile ilçesindeki bir bağ evinde gerçekleştirilen izinsiz kazıda Roma dönemine ait mozaik ortaya çıktı.

Eserin lüksün kişileştirilmiş hali (temsil eden insan tasviri) olan Tryphe'yi tasvir ettiği ortaya çıkarken ve ilk incelemelerde yaklaşık 2 bin yıllık olduğu tahmin edildi. 

Kazıyla ilgili en dikkat çekici detay da şüpheli M.S.'nin keşif anlarını sosyal medya üzerinden canlı yayınlaması oldu.

Paylaşılan görüntüler gündem olurken Jandarma ekipleri kaçak kazı yapanlara operasyon düzenledi. 

Kazı yapan dört kişiden F.S. ve oğlu A.S. çıkarıldıkları mahkemece tutuklanırken, M.S. ve S.S. adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı.

Yaklaşık 3x3 metre boyutlarındaki mozaik, kazı alanında çuvallarla örtülmüş halde bulundu. Uzmanlar eseri incelemeye aldı.

Peki bulunan mozaik ne anlama geliyor? Üzerinde neler yazıyor? İşte cevabı...

ANTİK LÜKSÜN YÜZÜ: TRYPHE

Mozaiğin merkezinde, zarafetin ve lüksün temsili olan Tryphe’nin (ΤΡΥΦΗ) büstü yer alıyor. Açık renkli bir zemin üzerine işlenen figür, zarif giysiler, sarkık küpeler ve özenle düzeltilmiş saçlarla tasvir edilmiş; başının yanında ise "ΤΡΥΦΗ" yazılı.

Tryphe kavramı, ilk olarak Antik Yunan döneminde “yumuşaklık” ve “şehvete düşkünlük” gibi olumsuz çağrışımlarla ortaya çıkmıştı. Ancak Hellenistik dönem ve sonrasında Roma döneminde bu anlam değişti. Hükümdarların devlet destekli bir ideolojisine dönüşen Tryphe, sonsuz zenginlik, egzotik mallar ve paganik olarak lütfun bir göstergesi haline geldi. Lüks sofralar ve ihtişamlı gösteriler, hem iktidarın hem de zarafetin bir ifadesi olarak kullanıldı.

Tryphe’ye ait benzer mozaikler daha önce Mersin Silifke’deki Olba Antik Kenti’nde (2015) ve Antakya’da 1930’larda ortaya çıkarılan Antiochia mosaiklerinde de görüldü. Özellikle Antakya’daki “Sarhoş Dionysos’un Evi” mozaiğinde Tryphe, bir yastık üzerinde uzanmış, elinde bir kadeh tutarken; hayatın kişileştirilmiş hali olan Bios ile yan yana tasvir edilmişti.

Sinop’ta 2023’te bulunan bir diğer mozaikte de Tryphe, ortasında Yunan harflerle adının yazdığı bir madalyonun içine işlenmişti. Tokat’ta ele geçirilen mozaikteki figürün giysilerindeki özen ve incelikli işçilik, Daphne, Olba ve Antiochia gibi zengin kıyı kentlerinden gelen sanatsal etkileri yansıtıyor.