Koleksiyoncu Hâluk Perk: Arkeolojik eserleri kireç taşı yapıyorlar
Kültür - Sanat Haberleri
Halûk Perk, “Çıkarılan kanunla koleksiyoncuların taş eserleri yani mimari parçaları kaydetmesi yasaklandı. Devlet de para vermemeye başladı. Bu yüzden taş eserler belki de yapılarda kullanıyor veya kireç taşı oluyor” diyor.
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ
Halûk Perk, Türkiye’nin en meşhur arkeolojik eser koleksiyoncularından biri… 27 senedir pek çok sıra dışı koleksiyon meydana getiren Perk’in arkeolojik tıp koleksiyonu ise dünyanın en zenginlerinden... Mühür ve ağırlık aletleri de eşsiz… İstanbul’daki Halûk Perk Müzesinde eserlerini sadece araştırmacılara açan Perk, kurumlarla ortaklaşa kurduğu müzeler ve yayımladığı kitaplarla da Anadolu tarihinin zenginliğini gözler önüne seriyor. Ben de kendisiyle bir yığın koleksiyon nesnesinin olduğu müzesinde buluşuyorum. “Önceden avukatlık yapıyordum ve sırf hava atmak için toplayıcılığa başladım” diyor ve başlıyor sorularıma cevap vermeye…
> Neler topladınız önceleri? Siz de pullarla başlayanlardan mısınız?
Evet, herkes pul falan der ama ben önce tablo aldım. İlk aldığım eserler, ressam Hoca Ali Rıza’nın taş baskıları gibi şeylerdi. Sonra anladım ki bunlarla hava atılamaz! (Gülüyor) Fark oluşturmam gerektiğini anladım ve arkeolojik eser koleksiyonculuğunu öğrendim.
> Zor bir saha...
Hem de ne... Tehlikeli sular... Ama dört beş bin yıllık malzemeleri ilk defa elimde tutuyordum. Acayip heyecan vericiydi. Bu sayede tarihin ve sanat tarihinin içerisine girdim. Sonra, Anadolu kültürüne bağladım. Nihayet anladım ki, ben koleksiyoncu değil toplayıcıymışım.
> Toplayıcılık ile koleksiyonculuk arasındaki fark ne?
Toplamak başkası için yapılır. “Bak, bende nadir bir şey var!” demek gibi... Fakat koleksiyon meydana getirmek resim yapmak gibidir. Mesela ben tıp koleksiyonumu tek bir resim gibi, her bir parçasını da fırça darbesi gibi görüyorum. Zaten koleksiyonda resim ve romandaki gibi bir hikâye anlatmak zorundasınız.
KİMSE BİLMİYORDU, UCUZA ALDIM
> Peki, gerçek bir “koleksiyon” toplarken nelere odaklandınız?
Tıp aletleri, dirhemler ve mühürler daha çok ilgimi çekti. Zira akademik değerleri yüksekti. İlk zamanlar Türkiye’de bunları satanlar ne olduğunu bilmiyordu. Bu yüzden çok ucuza eser alıyordum. Zamanla arkeolojik dönem tıp aletleri koleksiyonum dünyada bir numara oldu. Şimdi antik dönemden 15 binden fazla antik esere sahibim. Osmanlı ve yakın dönem eserlerimin ise sayısını dahi bilmiyorum.
> Koleksiyonculuğun bir sonu olmaz denilir. Bu bir ihtiras değil mi?
Avcı gibi her an tetiktesiniz ve bu sizi diri tutuyor. Fakat mantıklı olup, çerçevesini iyi bilirseniz tatmin oluyorsunuz. Yani sizi hırslandırmıyor.
KAÇAK KAZILARA 'KOLLUK KUVVETİ' LAZIM
> Arkeolojik eser koleksiyoncularının legal eser bulması mümkün oluyor mu?
Genelde illegal olarak bulunan eserler geliyor, resmî koleksiyoncu olarak bizde yasallaşıyor. Âdeta onları arıtıyoruz. Biz bu eserleri almazsak vatandaş tahrip ediyor.
> Peki son yıllarda alınan arkeolojik tedbirlere nasıl bakıyorsunuz?
Kaçırılan tarihî eserlerin Türkiye’ye getirilmesi takdire şayan. İlkesel durum açısından çok önemli. Ancak bu eserlerin bize gelmesinin maliyeti milyonlarca dolar. Bazen iade için harcanan para, eserin kıymetini aşıyor. Bu sebeple önce kaçak kazıya mâni olmak lazım. Son on yıldır müthiş tedbirler alınıyor. Ancak kaçak kazılar yine devam ediyor. Pandemi döneminde artış var. Zaten devlet müzelerindeki koleksiyonun yüzde 80’i kaçak kazı sonrası satın alınmış veya müsadere edilmiş eserler. Bunun için orman korucuları gibi ören yerlerinde emniyet kolluğu kurup resmî kazıları desteklemek gerek. Ama son yıllarda çıkarılan kanunla koleksiyoncuların taş eserleri yani mimari parçaları kaydetmesi yasaklandı. Bu defa devlet, taş eserlere kıymetinde para vermemeye başladı. Bu yüzden taş eserler artık belki de yapılarda kullanıyor veya kireç taşı oluyor.
'da Takip Edin!
