İkinci ele sanal karakutu

ÖMER TEMÜR

Kur etkisi ve telefonda taksit sayısının üç aya çekilmesiyle kullanıcılar ikinci el telefonlara yönelirken yurt dışında yolcu beraberinde gelen telefon sayısı da yeniden ivme kazandı. Bu durum ülkenin vergi kaybına yol açarken, diğer taraftan kişisel verilerin yabancı ellere geçmesine sebep oluyor. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı ikinci el cep telefonu pazarının yıllık 20 milyon adede (12-15 milyar TL) ulaştığını belirterek, artan fiyatların kullanıcıları ikinci ele yönelttiğini söyledi. Yapılan düzenleme ile 3.500 liranın üzerindeki telefonlarda taksit sayısının altı aydan üç aya indirildiğini hatırlatan Turnacı, “2018’de Türkiye’nin cep telefonu ithalatı 1 milyar 966 milyon dolarla son 4 yılın en düşük seviyesine geriledi. 2018’de toplamda 9 milyon 820 bin 192 cep telefonunun Türkiye’ye getirildiği ve 2017 ile kıyaslandığında ise 2018’deki cep telefonu ithalatının yüzde 30 oranında düşüş yaşadığı görülüyor. Biz cep telefonunda ithalatın baskılanmasını, cari açığın azalmasını istiyoruz ama insanların teknolojiye erişimi de zorlaştırılmamalı. Şu an tüketici kredisiyle 12 aya kadar taksit yapılırken operatörler ise üç aya kadar taksit yapabiliyor. Bu durum sektöre zarar veriyor. Maalesef mobil iletişim sektöründe istihdam 10 bin 800 kişi azaldı. Diğer taraftan yolcu beraberinde gelen telefonlarda tekrar bir artış olduğunu gözlemliyoruz. Onun için taksit sınırının 5.500 lira üstü telefonlar için sınırlandırılmasını talep ediyoruz. Yolcu beraberinde getirilen telefonlar için de yeniden bir düzenleme yapılmalı” dedi.
İkinci el telefonda yüzde 18 KDV uygulamasının da sektöre zarar verdiğini ifade eden Turnacı, “İkinci el telefonu tekrar satışa koyduğunuzda yine yüzde 18 KDV ödemek zorunda kalıyorsunuz. Bu da kullanıcıyı kayıt dışına itiyor. Devletin yıllık kaybı bir milyar lirayı buluyor. Bu kayıt dışı durum ayın zamanda veri güvenliğini de tehdit ediyor. Kullanıcı bilgilerinin ikinci şahısların eline geçme riski bulunuyor. Siz fabrika ayarlarına dönseniz bile farklı yazılımlar kullanarak iki dakikalık bir işlemle tekrar bilgileriniz geri getirilebiliyor. Bu KVKK’ya da aykırı” diye konuştu.

TELEFONUNUZUN KAÇINCI EL OLDUĞUNU ÖĞRENEBİLECEKSİNİZ
Telefonun lüks tüketim değil bir zaruret olduğunu ifade eden Turnacı özellikle ikinci el konusunda regülasyonlara ihtiyaç olduğunu söyledi. Vergilerin düşürülerek sektörün kayıt altına alınabileceğini dile getiren Turnacı, ayrıca bu konuda ikinci ele yönelik app geliştirdiklerini bildirdi. Turnacı adeta bir karakutu gibi çalışan uygulama hakkında ise şu bilgileri verdi: “Geliştirme aşamasında olan mobil uygulama ile ikinci el telefonlarında yeni bir dönemi başlatacağız. Kullanıcılar ikini el telefon alırken kaçıncı el olduğunu öğrenebilecek, hangi parçalarının değiştiğini görecek. Garanti durumundan tutun da IMEI numarasına kadar telefon hakkında bütün bilgilere ulaşabilecek. Satmak istediği telefonundaki bilgilerde kalıcı olarak silinebilecek. Uygulamamızı yakın zamanda kullanıcıların hizmetine sunacağız. Ayrıca ikinci el telefonların garantili olarak satılması için Maliye ve Ticaret Bakanlığı ile görüşmelerimiz sürüyor.”

KULLANILMIŞ TELEFONLARI İHRAÇ EDEBİLİRİZ
İkinci el cep telefonlarında ihracat önerisinde bulunan MOBİSAD Başkanı Turnacı, “Şu an ikinci el telefonlarda yenileme oranı yüzde12 civarında. Bun oranı yükselterek üçüncü dünya ülkelerine ihraç edebiliriz. Bu konuda çalışmalar yürütüyoruz” dedi

KLONLAMANIN DEVLETE MALİYETİ  3 MİLYAR LİRA
Sektörde 15 yıldır klonlama sorunundan bahsettiklerini dile getiren Turnacı, yapılan düzenleme ile 7 yıl sinyal alınmayan cihazların IMEI havuzundan çıkarıldığını, bu sürenin 2 yıla indirilmesi gerektiğini söyledi. Turnacı, klonlanan cihazda şu an Türkiye’nin yıllık kaybının 3 milyar TL civarında olduğunu bildirdi.

300 BİN DOSYA BEKLİYOR
Turnacı, 5809 numaralı elektronik Haberleşme Kanunu’na göre sahte kimlik ve işlemler sebebiyle 300 bin dosyanın beklediğini belirterek “Bunların yüzde 90’ı lehte sonuçlanıyor. Bu ayıbı sona erdirmememiz gerekiyor. Mağduriyetin giderilmesi için Mernis sistemine geçilmeli. IMEI klonlanmasına yönelik olarak ağır cezalar uygulanmalı. Böylece mağduriyetler yüzde 99 sona erecektir” dedi. Ayrıca sicil affı talebinde bulunan Turnacı, “İşletmelerin yüzde 60’ı artık yatırım yapmak istemiyor. Sahte belge gelecek ya da ceza yiyeceğiz diye korkuyor” diye konuştu.

FİYATLAR ARTABİLİR
Koronavirüs sebebiyle tedarik zincirinde sıkıntı yaşandığına dikkat çeken Turnacı, “Eğer cep telefonu almayı düşünüyorsanız kararınızı ertelemeyin. Fiyatlar artabilir”           uyarısında bulundu. Turnacı, yıl sonu cep telefonu satış beklentisini ise geçen yıla paralel olarak 10 milyon adet olarak açıkladı.