Şimdi dengeler değişecek! ABD F-35 için hammaddeyi Eskişehir'den alacak
Türkiye'de ve dünyada teknoloji hızla gelişirken buna bağlı olarak hammadde ihtiyacı da artıyor. Ülkemiz son zamanlarda nadir toprak elementleri keşifleriyle öne çıkıyor. Peki, nadir toprak elementleri nedir, nerelerde kullanılır? Türkiye’nin potansiyel rolü ne? İşte bu soruların cevabı...
Havacılık, savunma ve uzay sanayisi, biyomedikal gibi alanlarda kullanılan nadir toprak elementlerinin keşfedildiği Eskişehir'in Beylikova ilçesindeki sahada kurulan pilot tesisin açılışı bugün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla yapıldı. Mekanik, manyetik, elektrik ve optik özellikteki bu elementlerin kullanılması yerli teknoloji hamlesine de ivme kazandıracak. Türkiye, dünyada 800 milyon tonluk rezerve sahip Çin'deki Bayan Obo sahasından sonra 694 milyon ton nadir toprak elementi rezerviyle ikinci sırada bulunuyor.
Nadir toprak elementlerinin diğer bir değişle azrak madenlerinin havacılıktan, uzay araştırmalarına, savunmadan biotıbba kadar geniş bir kullanım alanı var. Adından da anlaşılacağı üzere yer kürede az sayıda bulunuyor olması dolayısıyla oldukça değerli.
DÜNYADA EN ÇOK NADİR TOPRAK ELEMENTİ HANGİ ÜLKEDE?
Dünyanın en geniş nadir toprak yatakları Çin’deyken, en geniş dördüncü nadir toprak elementi (NTE) rezervi ise Rusya’dadır. Bu iki ülke, dünyanın bilinen nadir toprak elementi rezervlerinin yüzde 57'sini oluşturuyor. Dünyanın rafine edilmiş nadir topraklarının yüzde 85’ini ve dünya üretiminin yüzde 58’ini oluşturan Çin, nadir toprak elementi endüstrisinde büyük rol oynuyor.
Batı ülkelerinin, Çin ve Rusya ile olan zayıf ilişkileri düşünüldüğünde, iki ülke de bu elementleri gelecekte Batı ülkelerine karşı bir baskı aracı olarak kullanabilir. Çin’in 2010 yılında Japonya’ya NTE ihracatı yasağı ve Aralık 2020’de yaptığı kısıtlamalar bunun örneği.
Son yıllarda Batı ülkeleri, ithalatlarını çeşitlendirmek ve Çin ile Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmak için NTE rezervlerini geliştirmek üzere çalışıyorlar. Hatta Temmuz 2022’de İngiltere, ABD ve diğer Batı müttefikleri, tedarik zincirini 'daha güvenli' hale getirmek için kurulan Mineral Tedarik Ortaklığı girişimini duyurdu. Çeşitlendirme çalışmaları kapsamında, Türkiye’nin yeni keşfedilen NTE rezervi, Batı ülkeleri için çok önemli bir rol oynayabilir.
TÜRKİYE'NİN KONUMUNU GÜÇLENDİRİYOR
Yeni keşfedilen nadir toprak elementleri rezervinin, Türkiye'nin Batı ülkeleriyle olan ortaklığında siyasi, ekonomik ve güvenlik açısından etkileri olacaktır. Siyasi açıdan, yeni keşfedilen rezervler Türkiye’nin stratejik önemini artırıp Avrupa Birliği (AB) ve Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) karşı pozisyonunu da güçlendirdi. İkinci olarak bu rezerv Türkiye ile iş birliği kapsamında AB ülkelerinin ithalatını çeşitlendirmeye ve Çin ile Rusya'ya olan bağımlılığı azaltmaya yardımcı olabilir. Son olarak ise Türkiye ve Batı ülkeleri arasındaki ortaklık, karşılıklı bağlılığı artırabilir, tehdit algısını en aza indirebilir ve nadir toprak endüstrisinde ortaklık için daha verimli koşullar oluşturabilir.
NADİR TOPRAK ELEMENTLERİNİN SAVUNMA SEKTÖRÜNDEKİ ROLÜ
Son olarak, yeni keşfedilen nadir toprak elementleri insansız hava araçları ve F35’lerin üretiminde önemli bir yere sahip olduğundan, hem Türkiye hem de Batı ülkeleri için savunma sektöründe hayati bir rol oynayabilir. Rezervlerin geliştirilmesi, Ankara’nın diğer ülkelere olan bağımlılığını azaltmaya yardımcı olup NTE konusunda kendi kendine yetebilmesini sağlayabilir. Buna ek olarak, Türkiye’nin AB ve ABD ile olan ortaklığı, tedarik zincirini güvence altına alabilir ve savunma sektörlerinde göreli istikrarı garanti edebilir.
Özetle yeni keşfedilen nadir toprak elementleri, Türkiye ve Batı ülkeleri için önemli bir rol oynayabilir. Kısa vadede kaynakların çıkarılması, Türkiye’ye ekonomisini çeşitlendirmesinde yardım edebilir. Orta ve uzun vadede Türkiye'nin NTE endüstrisinde teknolojik kapasite oluşturması ve özellikle elementleri işleme konusunda uzmanlaşması, Ankara'nın küresel tedarik zincirindeki konumunu güçlendirebilir ve hem ABD hem de AB ile uzun vadeli sürdürülebilir ortaklık için bir fırsat oluşturabilir.
(Türkiye Gazetesi)
'da Takip Edin!
