TikTok ve Reels beyni çürütüyor

Kısa videolara maruz kalan gençlerde dikkat, odak ve karar verme kapasitesi düşüyor. Aşırı video izleyenlerin beyin hacminde küçülme bile görülüyor.

ÖMER TEMÜR - Amerikan Psikoloji Derneğinin (APA) yayımladığı dev meta-analiz çalışması, milyonlarca gencin sabah-akşam elinden düşürmediği TikTok, Instagram Reels ve YouTube Shorts’un beyin üzerindeki yıkıcı etkilerini gözler önüne serdi. 71 farklı çalışmadan toplanan ve 98 bin 299 katılımcıyı kapsayan veriler, kısa süreli videolara uzun süreli maruz kalanlarda bilişsel yeteneklerin azaldığını ortaya koydu. Beyin sürekli bir dış uyarıcıya maruz kaldığı için dikkat ve odaklanma gerektiren işlemlerde verimlilik düşüyor, bu da bir bakıma “beynin çürümesi” anlamına geliyor. Kısa videoların beyne etkisi ise dehşet verici. Araştırmada 17–24 yaş grubunda, haftada 20 saatten fazla kısa video izleyenlerin orbitofrontal korteks (karar verme ve dürtü kontrolü bölgesi) hacminde ölçülebilir küçülme tespit edildi. Bilim insanları bunu “dijital fast-food etkisi” diye tanımlıyor. Sürekli uyarıcıya maruz kalan beyin, sağlıklı içerikleri (kitap, uzun belgesel, derin sohbet) tamamen reddetmeye başlıyor. Araştırmaya göre kısa videolar yalnızca bilişsel yetenekleri köreltmekle kalmıyor, kişinin sosyal hayattan soyutlanmasına da yol açıyor. Uzmanlara göre katılımcılar uzun süre videoları izledikten sonra arkadaşlarıyla ya da aile üyeleriyle buluşup sosyalleşmek yerine akıllı telefonlarında video izlemeyi tercih ediyor.

ODAĞIMIZI KAYBEDİYORUZ

Araştırmaya göre günde 1 saatten fazla kısa video tüketenlerde:

• Dikkat kontrolü %38 oranında zayıflıyor.
• Uzun süreli odaklanma yeteneği (derin okuma, problem çözme) ciddi ölçüde geriliyor.
• Beynin ödül devrelerinde “anlık tatmin” beklentisi kalıcı hâle geliyor.
• Anksiyete, uyku bozukluğu ve sosyal çekilme riski belirgin şekilde artıyor.