Erdoğan-Trump zirvesi öncesi ABD’den Türkiye raporu!
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile yapacağı görüşme öncesinde, Amerikan Kongresi’nin danışma organı Kongre Araştırma Servisi (CRS) kapsamlı bir Türkiye raporu yayımladı. Raporda, Türkiye’nin NATO’daki vazgeçilmez rolüne, Rusya–Ukrayna savaşındaki arabuluculuk misyonuna ve enerji güvenliği açısından taşıdığı stratejik öneme dikkat çekildi.
DIŞ HABERLER—Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,25 Eylül 2025’te Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeye hazırlanıyor.
Tarihi buluşma öncesinde, Amerikan Kongresi’nin danışma organı olan Kongre Araştırma Servisi (CRS), Türkiye hakkında kapsamlı bir rapor yayımladı.
Rapor, Türkiye-ABD ilişkilerindeki tüm hassas başlıkları bir araya getiriyor. S-400 ve F-35 krizinden Suriye’deki SDG meselesine, Hamas ve İsrail gerilimine kadar birçok dosya, zirvenin gündemini şimdiden şekillendiriyor.
S-400, F-35 VE F-16 ÇIKMAZI
Raporda en çok dikkat çeken konu, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S-400 hava savunma sistemi oldu. Washington, S-400'ün Türkiye’de durduğu sürece F-35 satışının mümkün olmayacağını yineliyor. Ancak perde arkasında yeni bir formül var: S-400’ün ABD kontrolünde bir üsse taşınması ya da tamamen devre dışı bırakılması.
Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması sonrası başlayan belirsizlik, F-16 dosyasıyla daha da karmaşık hale geliyor. Ankara’nın 40 yeni F-16 alımı ve mevcut filonun modernizasyonu için yaptığı 23 milyar dolarlık anlaşmanın, 7 milyar dolara kadar düşebileceği rapora yansıdı.
SURİYE DOSYASI VE SDG GERİLİMİ
CRS raporu, Türkiye’nin en hassas gündemlerinden biri olan Suriye’ye de geniş yer ayırıyor. Terör örgütü PKK’nın Mayıs 2025’te açıkladığı silah bırakma kararı ve SDG’nin Suriye ordusuna entegrasyonu kritik gelişmeler olarak kayda geçti.
Raporda şu ifadeler yer aldı:
"Ancak Ankara’nın SDG’ye karşı pozisyonu değişmiş değil. Türkiye, Şam yönetimiyle mesafeyi kısaltırken, sahada SDG yerine Suriye ordusu ve Türkiye destekli güçlerle yeni bir düzen kurmak istiyor. ABD ise SDG’ye desteğini sürdürüyor ama Ortadoğu'da bölgede asker sayısını azaltmaya hazırlanıyor."
"İSRAİL, GAZZE VE TÜRKİYE..."
Raporda Türkiye’nin Hamas’a verdiği açık destek eleştirilirken, Gazze savaşı sırasında İsrail karşıtı tutumu ve ticareti tamamen durdurması öne çıkarıldı.
İsrail’in, Türkiye’nin Suriye’deki nüfuzunu sınırlamak için çeşitli adımlar attığı, iki ordu arasında “çatışmayı önleme hattı” kurulduğu bilgisi verildi.
NATO, RUSYA VE İRAN DENGESİ
Raporda, Türkiye’nin NATO içindeki vazgeçilmez rolü özellikle ön plana çıkarıldı.
ABD’nin Yunanistan, Ürdün ve Güney Kıbrıs’taki üslerine rağmen, bölgesel güvenliğin merkezinde Türkiye’nin bulunduğu kaydedildi.
Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye’nin üstlendiği arabuluculuk misyonunun benzersiz olduğu, enerji koridorlarının güvenliği açısından da Ankara’nın stratejik değerinin tartışılmaz hale geldiği belirtildi.
İran konusunda ise Türkiye’nin, Arap ülkeleri ile birlikte denge sağlayan tek aktör olarak öne çıktığı, bölgesel istikrarın devamı için kritik bir konumda bulunduğu vurgulandı.
ZİRVE ÖNCESİ ÇERÇEVE ÇİZİLDİ
Kongre raporunun zamanlaması manidar: Erdoğan-Trump zirvesinden yalnızca 10 gün önce yayımlandı.
Kongre sert başlıkları gündeme taşırken, Trump’ın daha yumuşak bir dil kullanması bekleniyor.
TRUMP ZİRVESİNDE DEV ANLAŞMA: 250 BOEİNG UÇAĞI VE YENİ F-16
Zirvenin gündeminde yalnızca diplomasi değil, milyarlarca dolarlık ticaret ve savunma anlaşmaları da yer alıyor.
Bloomberg’in haberine göre, Türkiye’nin 250 adet ticari Boeing uçağı alımı için hazırlıklar tamamlandı. Türk Hava Yolları ile Boeing arasında çerçeve anlaşmanın hazırlandığı, duyurunun Beyaz Saray görüşmesinde veya Ekim ayında yapılacak ikili temaslarda açıklanabileceği belirtildi.
Türk Hava Yolları sözcüsü Yahya Üstün, “Boeing ile bir sipariş üzerinde uzun süredir görüşüyoruz, ancak henüz nihai karar alınmadı” dedi.
F-16 VE F-35 DOSYASI MASADA
Trump, zirve öncesinde yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanı ile çok sayıda ticaret ve askeri anlaşma üzerinde çalışıyoruz. Bunlar arasında Boeing uçaklarının büyük çaplı alımı, kapsamlı bir F-16 anlaşması ve F-35 görüşmeleri var. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile hep çok iyi bir ilişkimiz oldu” ifadelerini kullandı.
Bloomberg’e göre, Lockheed Martin de Türkiye’den ek F-16 siparişi almaya hazırlanıyor. Ayrıca uzun süredir krize neden olan F-35 dosyasında da çözüme yaklaşıldığı hatırlatıldı.
THY'NİN KÜRESEL HEDEFİ
Türk Hava Yolları, önümüzdeki on yıl içinde filosunu neredeyse iki katına çıkarmayı ve İstanbul’u Dubai’ye rakip küresel bir havacılık merkezi haline getirmeyi hedefliyor. Geçtiğimiz yıllarda Airbus’tan 230 uçaklık dev bir sipariş veren THY, şimdi de Boeing ile tarihin en büyük alımlarından birine imza atmaya hazırlanıyor.
BOEİNG HİSSELERİ UÇUŞTA
Anlaşmalar, yalnızca Türkiye için değil ABD ekonomisi için de kritik. Boeing hisseleri bu yıl %22 yükselirken, S&P 500 Havacılık ve Savunma Endeksi aynı dönemde %35 artış gösterdi. Satışların, ABD’nin ticaret açığını kapatma stratejisinde önemli rol oynaması bekleniyor.
F-35 KRİZİNDE YENİ DÖNEM
Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi aldığı için F-35 programından çıkarılmıştı. Öte yandan CAATSA yaptırımlarına yol açmıştı. Ancak Trump’ın sözleri, yıl sonuna kadar bu krizin diplomatik yollarla çözülebileceğine işaret ediyor.
'da Takip Edin!
