İran, Rusya ve Çin'den BM'ye nükleer açıklaması! Mesele tarihe mi karıştı?

İran, Rusya ve Çin, BM'ye gönderdikleri mektupla Tahran ile yapılan nükleer anlaşmanın sona erdiğini ve Güvenlik Konseyi'nin artık İran nükleer meselesini değerlendirmeyeceğini açıkladı. Üç ülke, "snapback" mekanizmasının kullanma girişimini kullanma girişimini hukuki ve prosedürel açıdan hatalı bulduğunu ve tarafları diplomatik çözüm bulmaya çağırdı.
İran, Rusya ve Çin, BM Genel Sekreteri ve Güvenlik Konseyi’ne gönderdikleri bir mektupla Tahran ile yapılan nükleer anlaşmanın sona erdiğini ilan ederek, Konsey’in İran nükleer meselesini artık değerlendirmeye almayacağını duyurdu.
Üç ülke, Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya’yı (E3) BM Güvenlik Konseyi Kararı 2231 uyarınca İran’a yeniden yaptırım uygulamak için “snapback” mekanizmasını devreye sokma girişimini “hukuki ve prosedürel açıdan hatalı” olarak eleştirdi.
DİPLOMASI YOLUYLA ÇÖZÜM TEK YOL
Mektupta, “E3’ün sözde snapback girişimi, hukuken ve prosedürel olarak hatalıdır” denilerek, Avrupa taraflarının “hem Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) hem de 2231 sayılı Karar kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyi durdurmuş olmaları nedeniyle mekanizmayı kullanma yetkisi bulunmadığı” vurgulandı.
Mektupta ayrıca, “2231 sayılı Karar’ın 8. maddesi uyarınca tüm hükümleri 18 Ekim 2025’ten sonra sona ermektedir” denilerek, kararın tamamen ve zamanında sona ermesinin, Güvenlik Konseyi’nin İran nükleer meselesini değerlendirmesinin bitişi ve çok taraflı diplomasinin güvenilirliğinin güçlenmesi anlamına geldiği ifade edildi.
İran, Rusya ve Çin ayrıca tüm tarafları, “karşılıklı saygı temelinde diplomatik diyalog yoluyla tüm tarafların endişelerini kapsayan siyasi bir çözüm bulma” taahhüdüne bağlı kalmaya ve tek taraflı yaptırımlar, güç kullanma tehditleri veya durumu tırmandırabilecek eylemlerden kaçınmaya çağırdı.
NÜKLEER ANLAŞMA RESMEN SONA ERDİ
İran Dışişleri Bakanlığı, daha önce, Tahran’a yeniden yaptırım uygulanmasını öngören kararın “önceden belirlenen takvime uygun olarak resmi şekilde sona erdiğini” açıklamıştı.
20 Temmuz 2015’te kabul edilen ve 10 yıllık bir süre tanıyan 2231 sayılı Karar kapsamında bu sürenin 18 Ekim 2025 itibarıyla sona erdiği, “İran’ın nükleer programına ilişkin tüm hükümler, kısıtlamalar ve mekanizmaların bu tarihten itibaren yürürlükten kalktığı” kaydedildi.
E3, ABD’nin anlaşmadan tek taraflı çekilmesini takiben 28 Ağustos’ta, İran’ın yükümlülüklerini ihlal ettiği iddiasıyla JCPOA kapsamında “snapback” mekanizmasını devreye aldığını açıklamıştı.