Popüler kültürün borçluları: Gençler! Krediye çabuk ulaşıyorlar, tasarrufu sevmiyorlar

MAHMUZ ÖZAY'IN HABERİ -  Gençlik dönemi, bireylerin kimliklerini şekillendirdikleri, toplumsal rollerini keşfettikleri ve kendi benliklerini anlamaya çalıştıkları kritik bir dönem. Teknolojik gelişmeler, pandemi, ekonomik kriz ve savaşların etkisiyle kalıpları kıran bir gençlik konuşmaya başladık. Daha küçük aile yapısı, yeni ev açma arzusu, serbest hayat sürme ve popüler kültürün etkisiyle çılgınca tüketimi seviyorlar. Tasarrufa çok yanaşmıyorlar. ‘Arabam, evim, motorum, karavanım... olsun’ diyorlar. Üstelik parası olmamalarına rağmen bir şekilde bunların bazılarını alıyorlar. Burada ise birinci başvurdukları yer bankalar. Kredilere ulaşılmanın kolay olması ile borçlanmalar zirve yapmış durumda. Yapılan araştırmalarda her iki gençten birinin kredi borcu var. Gençler sürekli alışveriş için birbirlerine link atma yarışında. 

ABD’de yapılan bir araştırmaya göre Z kuşağının kredi kartı borcu diğer nesillerden daha hızlı artırıyor. Genç kuşaklar sadece eski kuşaklardan daha hızlı bir şekilde borçlanmakla kalmıyor, aynı zamanda ödemelerini de aksatıyorlar. Z kuşağı, vadesi 30 günden fazla geçmiş kredi kartı, ipotek, öğrenci kredisi, oto kiralama veya otomobil kredisi hesaplarında artış gören tek kuşak oldu. 

Bütün bu tabloya ilave bir tehlike daha var. Ülkemizde 15-24 yaş aralığında ne istihdam ne eğitimde (NEET) yer almayan 5 milyon genç var ve bunların 3,5 milyonu kadın. Bu gençler varlar ama yoklar. Bu tehlikeleri ve popüler kültürün borçlularını alanında uzman isimlerle konuştuk. ‘Bu gidişat nereye’ sorusuna şu cevabı verdiler:

İHTİYAÇTAN ÇOK GÖSTERİŞ MERAKI

Eğitim Sosyoloğu Prof. Dr.  S. Tunay Kamer: Düşünüyorum öyleyse varım ifadesi günümüzde görünüyorsam öyleyse varım düşüncesine dönüştü. İhtiyaçtan daha çok gösteriş amacı var.

Bu da bir ürünün veya hizmetin ihtiyaç olmazsa bile satın alınmakta hatta satın alınamayacaksa kiralanmakta ve sosyal medya üzerinden ürün veya hizmet paylaşılmaktadır. Bu gençler arasında daha yaygın bir davranış hâline geldi. Bankacılık sisteminin faaliyetlerinden olan kredili sistemle bireylerin borç ağı içine çeşitli cezbedici yollarla her gün bir yenisi daha eklendiği gözlenmektedir. Bauman’ın ifadesiyle: Krediyle yaşamak diğer uyuşturucular gibi bağımlılık yapar ve sunulan hizmetler sakinleştiricilerden bile daha etkilidir.

İŞ BULMADAN BORÇ BATAĞI

Gençler internetteki ve dijital oyunlardaki gibi gerçek hayattaki her şeyin sanal olduğunu zannediyor. Oyunlardaki gibi yeniden canlanacağı düşünmesi, kazandığı ya da harcadığı sanal paraların gerçeklik algısı bunlara en somut örnekler olarak verilebilir. Gerçek hayatta da sosyal medyada ve sanal dünyada yaptıklarını veya gördüklerini gerçekleştirmek istediklerinde planlamadıkları bir gerçekle karşı karşıya kalıyorlar. Bu tüketim çılgınlığıyla birleşince durum daha kötü oluyor. Üniversiteden mezun olan bir genç daha iş bulmadan kendini borç batağında bulabiliyor. Popüler kültürün borçlusu olan gençlerin bu borç batağında olmasının sebebini ülkemizde yaşanan ekonomik sıkıntılar ile izah etmek tek başına yetersiz kalabilir. 

ANLIK DEĞİL UZUN VADELİ DÜŞÜNÜN

Dijital İletişim Profesörü Ali Murat Kırık: "Gençlerin yeni çıkan ürünlere ve teknolojilere olan ilgisi ve bu ürünlere sahip olma arzusu doğal. Ancak bu ilginin kontrolsüzce lüks ve ihtiyaç dışı harcamalara yol açması, hem maddi açıdan sorunlara neden olabilir hem de kredi kartı borçlanmalarına yol açarak geleceklerini riske atabilir. Bu durumu önlemek için gençlere bazı uyarı ve önerilerde bulunabiliriz. Anlık tatminler yerine, uzun vadeli hedefler için para biriktirmek daha faydalıdır. Yeni çıkan her ürüne sahip olmak her zaman gerekli değildir. Lüks ve gösteriş için yapılan harcamalardan kaçınmalı.

Gençler, kredi kartı kullanmadan önce bütçelerini planlamalı ve sadece geri ödeyebilecekleri kadar borçlanmalı.
Reklamcılık ve sosyal medya, gençleri sürekli yeni ürünler satın almaya teşvik eder. Bu tür mesajlara karşı dikkatli olunmalı ve bilinçli tüketici olunmalıdır.

Gençler, aylık veya haftalık bütçeler oluşturarak gelirlerini ve giderlerini takip etmelidir. Bu sayede paralarını nasıl harcadıklarını görebilir ve gereksiz harcamalardan tasarruf edebilirler.

Sosyal medyada sadece size ilham veren ve sizi motive eden kişileri takip edin. Lüks ve gösteriş içeren paylaşımları takip etmekten kaçının. Sosyal medya platformlarında reklam engelleme araçlarını kullanarak reklamlardan etkilenmeyi azaltabilirsiniz.