Yangın sistemlerinde bakım eksiklikleri risk oluşturuyor

ÖMER TEMÜR - Denetim eksikliği ve ihmaller zinciri... Bolu Kartalkaya’da ocak ayında yaşanan otel yangını kamuoyunda geniş yankı uyandırmıştı. Çok sayıda kişinin hayatını kaybettiği faciada yargı süreci  devam ederken yangın yönetmeliği ile firmaların yıl sonuna kadar tüm eksikliklerini tamamlaması gerekiyor.

1 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan yönetmelik değişikliğiyle, mevcut binaların yangın güvenliği açısından eksik malzeme ve sistemlerini tamamlamaları için 31 Aralık 2025 tarihine kadar süre verildi. Bu süre içerisinde eksikliklerini tamamlamayan ve yangın mevzuatına uymayan firmaların ruhsatları iptal edilecek. Yönetmelikte bakım ihtiyacı tanımlanmış olsa da uygulama ve denetim süreçlerinin daha net ve bağlayıcı hale getirilmesi gerektiği sektör temsilcilerince dile getiriliyor.

"BAKIMI YAPILMAYAN TEKNOLOJİ ÇALIŞMAZ"

Yangında yaşanan ihmaller zincirine dikkat çeken Securitas Technology Türkiye Genel Müdürü Pelin Yelkencioğlu “Otelde yangın algılama sistemi çalışsaydı tahliye çok daha hızlı ve güvenli şekilde gerçekleştirilebilirdi. Ancak sistemin o dönemde çalışmadığı tespit edildi. Geçmişte hazırlanmış raporlarda sistemin kurulduğu görülüyor; ancak uzun vadede bakım ve güncelleme süreçleri yapılmadığında sistemler işlevsiz hale gelebiliyor. Firma sistemi kurup teslim etmiş; ancak sistemin sürdürülebilirliği için düzenli bakım ve kontrollerin yapılması güvenliğin sürdürülebilirliği açısından kritik” dedi.

Mevzuatta tatbikat ve yapay zekâ destekli sistemlere dair bir zorunluluk bulunmaması, gelişen teknolojiyle uyum açısından bir eksiklik olarak değerlendirildiğini dile getiren Yelkencioğlu şunları kaydetti:

Yönetmeliğe göre firmalar yıl sonuna kadar eksiklerini gidermek zorunda. Havalandırma, yangın kapıları, duman tahliye sistemleri, sesli anons, ışıklı yönlendirme. Yani olması gerekenler sıralanmış. Ancak bakımı yapılmayan teknoloji o kadar süre çalışmaz. Yangın güvenlik sistemleri, kritik anlarda devreye girerek hayat kurtarır; ancak bu faydanın sağlanabilmesi için düzenli bakım şarttır. İhtiyaç olana kadar fark etmezsin ama ihtiyaç hâlinde hayat kurtarır. Mesela yangın sprink söndürme sistemleri taktınız. Ancak borularda su yoksa bir anlam ifade etmez. Bazı olaylarda bakım ve kontrol yapılmadığında, örneğin borularda suyun bulunmaması ya da kablo bağlantılarının işlevsiz hale gelmesi gibi kritik riskler gözden kaçabilir.. Siz bakım yapmadan boruda su olup olmadığını, kablonun kesilip kesilmediğini anlayamazsınız. Yurt dışında birçok ülkede bakım zorunluluğu var. Güvenlik teknolojileri ayrı ayrı değil bütünsel olarak ele alınmalı.

DENETİMLER BELGELENDİRİLMELİ

Özellikle küçük firmalarda devlet eliyle düzenli olarak denetim yapılması gerektiğini vurgulayan Yelkencioğlu “Bakım hizmetini düzenli alan firmalar için sorun yok. Ancak hiç almayanlar var. Düzenli bakım yapılmayan sistemlerde, denetimler sırasında işlevsellik sorunları ortaya çıkabilir. Özellikle otellerde, AVM’lerde yani insan sirkülasyonun yüksek olduğu yerlerde bakım denetimleri yapılmalı. Eğer denetim yapılamıyorsa firmalardan bu sürecin belgelendirilmesi istenmeli ve süreçlerin şeffaf şekilde raporlanması sağlanmalıdır” diye konuştu.

TATBİKAT VE YAPAY ZEKALI KAMERALAR

Yelkencioğlu yangınla mücadelede teknolojinin önemine dikkat çekerek “Mevzuatta bu alana dair düzenlemeler bulunmuyor. Yapay zekâlı kameralar ve tatbikatlara da yer verilmediğini görüyoruz. Oysa video analiz yöntemleri dumanı algılayarak daha büyümeden haber veriyor. Tatbikatlar ise çalışanların yangın karşısında davranışları için önemli. Aksi takdirde panik yapabilir. Tatbikatların ve yapay zekâ destekli kamera sistemlerinin mevzuatta daha güçlü şekilde yer alması, yangına hazırlık ve erken müdahale açısından büyük fayda sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.

YANGIN BELGESİNİ İSTEYİN

Yelkencioğlu’nun firmaların duyarsızlığı karşısında söyledikleri ise bir o kadar acı ama gerçek. Yelkencioğlu, yangın sonrasında hiçbir firmanın yangın güvenlik sistemleri için kendileriyle irtibata geçmediğini, kendilerinin firmaları arayıp bilgi verdiğini söyledi. Yelkencioğlu “Yangına karşı toplumsal bilinç önemli. Otele gittiğinizde yangın belgesi var mı mutlaka kontrol edin” dedi.