İstanbul 24 yıldır depreme hazırlanamadı
Gündem Haberleri
Marmara depreminden sonra hazırlık için çok az mesafe alındı. 24 yılda komisyonlar kuruldu, binlerce sayfa rapor yazıldı. Bu arada İstanbul’un nüfusu 8 milyondan 16 milyona yükseldi. Toplanma noktaları; park ve bina gibi maksadı dışında biçimlere büründü. İçi afetzedelerin ihtiyacı olabilecek malzemelerle dolu deprem konteynerleri, zaman içinde gözden kayboldu.
EMRAH ÖZCAN'IN HABERİ - Türkiye 17 Ağustos 1999’da saat 03.01’de Gölcük merkezli 7,8’lik depremle sarsıldı. Felaket bölgesine üç gün boyunca girilemedi, 17 bin kişinin hayatını kaybettiği, 44 bin kişinin de yaralandığı 17 Ağustos 1999 depreminin üzerinden 24 yıl geçti.
Bu süreçte, Meclis’te sonuncusu Kahramanmaraş merkezli depremlerden sonra olmak üzere, depremle ilgili toplam dört ayrı araştırma komisyonu kuruldu. Bu komisyonların çalışmaları sırasında onlarca uzman görüş bildirdi, binlerce sayfa tutanak tutuldu, komisyon raporlarının tamamında özellikle muhtemel İstanbul depremine karşı alınması gereken yüzlerce tedbir sıralandı.
Aradan geçen 24 yılda riskli yapıların dönüştürülmesi başta olmak üzere erken uyarı sistemleri, vatandaşların alacağı tedbirler, kentsel dönüşüm, imar planları, toplanma alanları gibi başlıklarda çok fazla adım atılamadı. Yıllardır tartışılan ‘Fay Kanunu’ bir türlü çıkarılamadı. Yeterli tedbir alınamadığı gibi İstanbul’un nüfusu aradan geçen zamanda 8 milyondan 16 milyona çıktı.
Uzmanlara göre, bu nüfus artışının ardından muhtemel bir İstanbul depreminde vatandaşların tahliyesi, barınması ve ihtiyaçlarının giderilmesi daha da zorlaştı. Toplanma noktalarının çoğu inşaat oldu. Buralardaki içi malzeme dolu deprem konteynerleri ortadan kalktı. Direnişle karşılaşılan kentsel dönüşüm projeleri ağır aksak ilerleyebildi. Koca kentte 24 yılda sadece 700 bin konut dönüştü.
> TOPLANMA ALANLARI : Depremden sonra çözülemeyen konulardan başında acil toplanma alanları geliyor. Türkiye genelinde 30 bin civarında toplanma alanı var. Bu alanların 5 bin 500’den fazlası İstanbul’da bulunuyor. Alanların çoğu şu anda başka amaçlar için kullanılıyor. Vatandaşlar, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) e-Devlet üzerinden sunduğu ‘Afet ve Acil Durum Toplanma Alanı Sorgulama’ hizmetini kullanarak, oturduğu yere en yakın toplanma alanını öğrenebiliyor. Ancak, AFAD’ın söz konusu hizmetine bir süredir erişim sağlanamıyor.
PROF. GÖRÜR: SU DAHİ BULAMAYIZ
Bu depremin olacağı kesin. Hazır değiliz. Muhtemel bir depremde ekonomimiz diz üstü çöker. Siyasi bağımsızlığımız riske girer. Marmara Bölgesi’ndeki sanayiyi seyreltmemiz, verilecek teşviklerle Anadolu’ya taşımamız gerekiyor. Bu iş insanları nerede, neden bunu ciddiye almıyor? Sanayi seyreltilirse nüfus da arkasından gider. İstanbul da nefes almış olur. Aksi takdirde İstanbul bu nüfusla ileride içecek su dahi bulamayacak. Acilen depremle ilgili bakanlık kurulmalı. Deprem konusu ‘devlet projesi’ hâline getirilmeli. Bu işin siyaseti olmaz. Türkiye’yi depreme dirençli hâle getirelim. 10-15 yılda çözülür bu mesele. Halkı da bu konuda bilinçlendirelim.
1,5 MİLYON RİSKLİ YAPI
Son 20 yılda Türkiye genelinde 3,5 milyon konut dönüştürüldü. İstanbul’da dönüştürülen konut sayısı 700 bin. Megakentte 1,5 milyon riskli konutun dönüştürülmesi gerekiyor. Hükûmet bazı yeni adımları atmaya devam ederken, deprem için İstanbul’a özel bir kanun çıkarılacağını açıkladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, mayıs ayında yaptığı açıklamada “İstanbul’a ilave nüfus gelmesini önleyeceğiz. Deprem riski olan yerler yeşil alan ve sosyal donatı olacak, trafik rahatlayacak. Beş yıllık bir plan var bu konuda. Depremlere karşı hazır olacak İstanbul. Kanal İstanbul’da bir milyon nüfuslu iki ayrı rezerv şehir kuralım. Rezerv şehir projeleri deprem riski olan tüm bölgelerde yapılacak. Kentsel dönüşüm konusunda cazip kampanyalar yapılacak” demişti.
İLK ETAPTA 600 BİN KONUT
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki “600 bin konut çok daha riskli. Önce 600 bin bağımsız birim, akabinde de riskli görünen 1,5 milyon yapı dönüştürülecek. Anadolu Yakası’nda 150 bin konutluk, Avrupa Yakası’nda da 200 bin konutluk rezerv alanlar tespit ettik. Bunları da çok hızlı bir şekilde devreye sokmak durumundayız. Ben beş yılda İstanbul’u depreme hazır hâle getiririm. Kentsel dönüşümü hızlandırırız. Yasayı çıkarırız” ifadelerini kullanmıştı. Özhaseki, kentsel dönüşüm gereken üçte iki çoğunluğu yüzde 50’ye düşürecek düzenleme yapacaklarını bildirmişti.
TOPLANMA ALANLARI HEDEF DIŞI KULLANILDI
17 Ağustos’tan sonra Türkiye’de birçok şey değişti. Depremin ardından başta Özel İletişim Vergisi olmak üzere bir dizi yeni vergi getirildi ve bu vergilerin büyük bir kısmı hâlen yürürlükte. İstanbul’un birçok noktasına deprem konteynerleri yerleştirildi ve toplanma alanları belirlendi. Belirlenen toplanma alanlarının büyük bir bölümü daha sonra farklı amaçlar için kullanılmaya başladı. Deprem sigortası mecburi hâle getirildi. Türkiye genelinde arama-kurtarma ekiplerinin sayısı artırıldı. İmar kanunlarında bir dizi değişiklik yapıldı. Depremin ardından yapıların depreme dayanıklılık esasları ve denetim kuralları değiştirildi. 2007, 2012 ve son olarak 2019 yılında yönetmeliklerde ciddi değişikliklere gidildi. 17 Ağustos 1999 depremi ekonomi üzerinde de çok ciddi olumsuz etkiler yaptı. Türkiye’nin en büyük petrol rafinerisi TÜPRAŞ’ta çıkan yangın günlerce sürdü.
'da Takip Edin!
