Yükselen yıldız! Asya, Afrika, Avrupa ve Körfez’e Türk imzası

YEŞİM ERASLAN / ANKARA - Türkiye artık savunma sanayiinin her alanında varlık göstermeye başladı ve küresel ölçekte güçlü bir aktör olma yolunda ilerliyor. Avrupa’da İspanya’ya HÜRJET’ten Polonya’ya savaş gemilerinin ihraç edilmesine, Afrika’da Bayraktar TB2 SİHA’lardan Somali ile yapılan savunma iş birliği anlaşmalarına, Asya’da Pakistan’la MİLGEM projesinden Endonezya’ya 48 adet KAAN ihracatına, Körfez’de ise Suudi Arabistan’dan Katar’a yapılan satış gelişmeleri, Türkiye’nin savunma sanayiindeki yükselişinin çarpıcı örneklerini oluşturuyor.

40 MİLYAR DOLARLIK PAZAR

Batının aksine Türkiye’nin Afrika politikasındaki öne çıkan en önemli özellik ise eşit ortaklık anlayışı. Bu çerçevede, kara kıta ülkelerinin ihtiyaçlarına odaklanan ve kapasite artırıcı projeler geliştiren Türkiye, 2023 itibarıyla Afrika ile ticaret hacmini 40 milyar doların üzerine çıkardı.

Savunma alanında da iş birliğini artıran Türkiye, bugüne dek Burkina Faso, Cezayir, Çad, Fas, Gana, Kenya, Mali, Moritanya, Nijer, Nijerya, Senegal, Somali, Ruanda ve Uganda’ya muhtelif silah ve askerî araç ihracatı gerçekleştirdi. Özellikle 2020 yılı sonrasında Afrika ülkeleri ile imzalanan anlaşmalar Türkiye’nin Kara Kıta üzerindeki etkinliğini gözle görülür şekilde artırdı. Bunlar arasında Nijerya ve Kenya ile “Savunma Sanayii İş Birliği Anlaşması”, Somali ile “Savunma ve Ekonomik İş Birliği Çerçeve Anlaşması” yer alıyor.

ASYA’DA PRESTİJ ARTIRILDI

Afrika’daki kazanımlarını Asya’ya da taşıyan Türkiye, özellikle Güney Asya’da etkili bir aktör hâline geldi. Pakistan ile kurulan Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi ve MİLGEM korvetleri projesi Türkiye’nin bu alandaki prestijini artırdı.

Bangladeş ile yürütülen savunma sanayii iş birlikleri Türkiye’nin Güney Asya’daki elini kuvvetlendirirken, Malezya ile imzalanan anlaşmalar İHA üretimi, denizcilik projeleri ve savaş yönetim sistemleri entegrasyonu gibi kritik alanlara uzandı.

Türkiye, gurur projelerinden KAAN 5. nesil savaş uçağıyla, Endonezya ile imzalanan tarihî bir anlaşmayla uluslararası pazara adım attı. Anlaşmayla 48 adet KAAN uçağını 120 ay içinde teslim etmeyi taahhüt edildi. Anlaşma, sadece teslimatı değil; teknoloji transferi ve ortak üretimi de kapsarken, savunma kabiliyetleri ihracatla sınırlı kalmadı, dost ve müttefik ülkelerle bilgi ve üretim paylaşımına da imkân tanınmasının kapısını araladı.

KÖRFEZ’DEN YOĞUN İLGİ

Bölgesindeki dost ve müttefik aktörlerle iş birliği ve tedarik alternatifleri geliştirmeye de devam eden Türkiye’nin Körfez İş Birliği Konseyi (KİK) ülkeleriyle yaptığı savunma sanayii anlaşmaları dikkat çekmeye başladı. Birleşik Arap Emîrlikleri (BAE), Suudi Arabistan ve Umman’a savunma, havacılık, yatırım, enerji ve iletişim alanlarını kapsayan iş birlikleri geliştirildi.

Savunma, havacılık, yatırım, enerji ve iletişim alanlarını kapsayan iş birlikleri arasında, Suudi Arabistan’a AKINCI insansız savaş uçaklarının satışı Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük savunma ve havacılık ihracat anlaşması olarak kayıtlara geçti. 3 milyar doların üzerindeki değeriyle bu anlaşma, Türkiye’nin ihracat başarısını bir kez daha gözler önüne serdi.

Katar, Bayraktar TB2’yi satın alan ilk KİK ülkesi olurken, 2018’de yapılan sözleşmeyle altı TB2, üç yer kontrol istasyonu ve bir simülatör teslim aldı. Türkiye’nin Körfez ülkeleriyle geliştirdiği bu iş birlikleri, savunma sanayii ihracatında yeni bir dönemi başlatırken, Batı sistemlerine bağımlılığı azaltmak isteyen Körfez ülkeleri için Türkiye’yi cazip bir ortak hâline getirdi.

BAE’nin 2022’de 2 milyar dolarlık kontrat teklifiyle 120 Bayraktar TB2 ve mühimmat talebinde bulunması da bu eğilimin en somut göstergesi oldu.

SIRADA AVRUPA VAR

Asya, Afrika ve Körfez ülkeleri ile üst üste yapılan savunma anlaşmaları son yıllarda NATO ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerin de dikkatinden kaçmadı. Savunma sanayii ihracatında yönünü Avrupa ülkelerine çeviren Türkiye, ABD’yi de geride bırakarak İspanya’nın gönlünü çeldi.

TUSAŞ tarafından geliştirilen Türkiye’nin ilk millî jet eğitim ve hafif taarruz uçağı HÜRJET’e NATO ve diğer dünya ülkelerinin kapısını açacak anlaşma bu yıl Madrid’te imzalandı.

Baykar’ın İtalyan savunma firmalarıyla yaptığı anlaşmalar da Türk şirketlerinin Avrupa’daki etki gücünü artırması bakımından önemli bir yer teşkil ediyor. Baykar, İtalyan Leonardo ile bir iş birliği anlaşması ile ortak SİHA üretimi gerçekleştirecek. İki firma iş birliklerini uzay çalışmaları alanına da taşıyacak.

Ukrayna ile Yüksek Teknoloji ve Havacılık/Uzay Sanayii Alanında İş Birliğine Dair Çerçeve Anlaşması, Macaristan ile Savunma Sanayii İş Birliği Mutabakat Zaptının yanı sıra Polonya’ya Türkiye’de tasarlanan ve inşa edilen savaş gemilerinin ihraç edilmesi için önemli bir imza atıldı.