Asırlık kitapları kurtardılar! Konya'da yazma eserlere yapılan restorasyon hayran bıraktı

Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü bünyesinde, Meram Halk Eğitim Merkezi işbirliğiyle yürütülen ciltleme ve kağıt restorasyonu kursu kapsamında, 23 kursiyer bir yıl boyunca 150 özgün tasarımlı klasik cilt modeli üretti ve 20 eserde kağıt restorasyonu uyguladı.

Kursiyerler, doğal malzemeler ve özgün tasarımlarla, geleneksel Türk-İslam cilt tekniklerini kullanarak çalışmalar yapmanın yanı sıra, modern ve Avrupai cilt örnekleri de ortaya çıkardı.

Öte yandan etkinlikte, unutulmaya yüz tutmuş bir Osmanlı sanatı olan kazaziye ile yapılan eserler de sergilendi.

Konya Yazma Eserler Bölge Müdürü Bekir Şahin, serginin açılışındaki konuşmasında, çalışmaların hem geleneksel cilt sanatının inceliklerini hem de modern ve Avrupai örnekleri bir araya getirdiğini söyledi.

İlgili Haber

500 yıllık ebrular ilk defa ziyarete açıldı! 'Yazma Eserlerde Ebru' sergisi asırlar öncesine götürüyor

Yapılan çalışmaların yazma eserlerin korunmasına da katkı sağladığına dikkati çeken Şahin, "Bu eserler, kursiyerlerimizin sabrını, emeğini ve hayal gücünü yansıtan özgün tasarımlardır. Kimyasal malzemelerden uzak, doğal malzemelerle hazırlanan bu eserler, geleneksel sanatlarımızın geleceğe taşınmasında önemli bir köprü olmuştur. Diğer taraftan, iki yıldır devam eden kazaziye kursu ile yaklaşık 60 kursiyer yetiştirilmiş, 120'nin üzerinde eser üretilmiştir." diye konuştu.

YAZMA ESER RESTORASYONU YAPANLAR

Yüz binlercesi hâlâ arşivlerde, kütüphanelerin depolarında duran yazma eserler, çeşitli kurumlar tarafından restore ediliyor. Özel bir mesai gerektiren bu çalışmaları yürüten kurumlar şunlar:

• Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı (YEK) (Süleymaniye, Beyazıt, Hacı Selim Ağa, Millet vb. bağlı kütüphaneler):
  Merkezi bir politika ve uygulama ağı kurarak “Konservasyon & Restorasyon” birimleri aracılığıyla eserlerin kayıtlanmasını, önleyici korumayı, laboratuvar temelli tamiri (kâğıt onarımı, cilt tamiri), belgelemeyi ve dijitalleştirme programlarını yürütüyor; ayrıca “Kitap Şifahanesi” tarzı atölye uygulamaları bulunuyor.
• Millî Kütüphane (Ankara) — Restorasyon ve Konservasyon Laboratuvarı: Yazma ve nadir matbu eserler için ayrılmış laboratuvarlarda konservasyon (durum tespiti, belgeleme, stabilizasyon), aktif restorasyon (yırtık tamiri, kâğıt güçlendirme, cilt restorasyonu) ve dijitalleştirme çalışmaları yapılıyor.
• T.C. Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı Restorasyon Atölyeleri: Saray koleksiyonlarındaki nadir kitap ve yazma eserler için uzman atölyeler aracılığıyla konservasyon standartlarına uygun onarım, cilt restorasyonu, malzeme analizleri ve sergi ya da depoya hazırlama uygulamaları yapılıyor.
• Süleymaniye (Yazma Eserler Kurumu’na bağlı) Konservasyon ve Araştırma Merkezi / Kitap Şifahanesi: Bölgesel konservasyon atölyeleri (kâğıt restorasyonu, cilt atölyesi vb.) aracılığıyla bilimsel analizler, böcek ve zararlı kontrolü (örneğin dondurarak karantina), belgeleme ve konservasyon ilkelerine dayalı müdahaleler gerçekleştiriliyor.
• Bölgesel/Yerel Yazma Eser Kütüphaneleri (Örn. Beyazıt, Amasya Bayezid, Konya vb.): Genellikle YEK veya Kültür Bakanlığı’na bağlı olarak koleksiyonların fiziki muayenesi, önleyici koruma, temel onarım ve/veya eserlerin merkezî konservasyon atölyelerine gönderilmesi işlemleri yapılıyor. YEK’in bağlı kütüphanelerinde konsolide konservasyon programları yürütülüyor.
• Üniversite laboratuvarları ve Ar-Ge merkezleri: Akademik ve araştırma yaklaşımıyla malzeme analizleri, teknoloji temelli restorasyon yöntemleri, eğitim ve uygulama atölyeleri yürütülüyor; kimi zaman kamu kurumlarıyla proje bazlı iş birlikleri gerçekleşiyor. Eğitim veren bölümler konservatör yetiştiriyor. Marmara Üniversitesi — Tekstil ve Yazma Eserler Konservasyon & Restorasyon AR-GE Laboratuvarı, Mimar Sinan ve Hacettepe gibi üniversitelerin restorasyon bölümleri bu alanda öne çıkıyor.
• Kültür Varlıklarını Koruma ve Müzeler Genel Müdürlüğü bünyesindeki müze konservasyon atölyeleri: Müze koleksiyonlarındaki taşınabilir kültür varlıkları (yazma eserler dâhil) için konservasyon, çevresel kontrol, sergileme ve ambalajlama işlemleri ile gerektiğinde uzman restorasyon uygulamaları yapılıyor.
• Özel atölyeler, bağımsız restoratörler ve sivil toplum kuruluşları: Koleksiyon sahipleri (vakıf, cami, sahaf, özel koleksiyoner) eserlerini yetkin özel restoratörlere veya akademik iş birliklerine gönderiyor; uygulamalar genellikle sözleşmeli ve parça parça yürütülüyor.