Baskı ‘fotokopi’ oldu yeni yazara gün doğdu

MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Türkiye yayıncılıkta altın zamanlarını yaşıyor… Ülkemiz yayıncılıkta dünyada ilk onda yer alıyor. Devam eden global ekonomik durgunluğa rağmen Türkiye'de basılan kitap sayısındaki artış sürüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığının bandrol ve kayıt tescil istatistiklerine göre, geride bıraktığımız 2023’te 400 milyon 340 bin bandrol satıldı. Basılan kitap sayısı ise yüzde 6 artışla 216 bin 533’e ulaştı. İlk defa basılan kitap sayısı da 2023’te yüzde 2’lik bir artışla 57 bin 735’e yükseldi. Artık ülkemizde kişi başına düşen fiziki kitap sayısı 7,52...

Peki, bu rakamların arkasında nasıl bir tablo var? Yayıncılar ve edebiyat camiası, bu konuda farklı fikirler taşıyor. Kitaba rağbetin artışı rakamlara yansısa da amatör yazarların eserlerinin matbaaya gitmeden dijital baskı ile fotokopi gibi ucuza basıldığı da ifade ediliyor. Üstelik artık bir kitap 50 ve  100 adet baskılarla yayına sunulabiliyor. 

ÜCRETİ MUKABİLİNDE KİTAP ARTTI

Mevzuyu değerlendiren Basın Yayın Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Karagüllüoğlu “Yayıncılık büyüyor. Türkiye’de yeni kitap sayısı da artış gösterebilir ama bunun tamamı nitelikli edebî eser değil. Amatör yazarların ilk kitapları da bunlar arasında yer alıyor. Türkiye’de kendi kitabını bastırmak isteyen kişiler çoğalıyor ve ücreti mukabilinde yayın yapma işi genişliyor. Artık rahatlıkla 3 bin liraya kitap çıkaran yayınevleri var. Ben bir yayıncı olarak 10 sene öncesinin coşkusunu göremiyorum” diyor. Yükselişin sebeplerinden birinin de dijital baskı formatlarının gelişmesi olduğunu kaydeden Karagüllüoğlu “Artık bir yayınevi 50 adet baskıyla yeni kitap yayımlayabiliyor. Dijital baskı ile matbaaya gerek olmadan tabiri caizse fotokopi gibi ihtiyaca göre kitap baskısı yapıyorlar. Türkiye’de büyük yayıncılardan bazıları ise kendi bünyesinde bu şekilde baskı yapıyor. Takım eserler bile bu şekilde basılıyor” diyor. 
YAYFED Yönetim Kurulu Başkanı Münir Üstün ise “2022’de Millî Eğitim Bakanlığı yardımcı ders kitaplarını ücretsiz dağıtmıştı. 2023'te ise sadece belirli sınıflara ücretsiz verdi. Bunun yükselişe bir etkisi oldu. Bunun yanında dijital baskıların artması da kitap üretimine etki etti. Türkiye’de neredeyse herkes yazar olmak istiyor. Bizdeki yazarlık potansiyeli inanılmaz. Bazı yazar adayları da kaleme aldığı metinleri maliyet ücretini karşılayarak dijital yöntemlerle bastırıyorlar. Ama maalesef işler her zaman profesyonel olarak yapılmıyor” şeklinde konuşuyor.

HER DEVİRDE NİTELİKLİ ESER AZ 

Kitap sayısındaki artışın sevindirici bir gelişme olduğunu söyleyen edebiyatçı Beşir Ayvazoğlu ise buna rağmen nitelikli eserin hep az yazıldığını kaydediyor. Ayvazoğlu şöyle konuşuyor: Her devirde nitelikli kitap az olmuştur. Maalesef şimdi de öyle. Kalibresi yüksek genç yazarlar olduğunu görüyorum. Bunların kalabalığın arasından sıyrılıp kendilerini göstermesi lazım ama bu da eleştiri müessesesiyle mümkün. Fakat bu, maalesef Türkiye’de yok. Ayrıca o kadar kitap çıkıyor ki kitap eleştirmenlerinin de uzmanlaşmaları lazım. 

KİTABA RAĞBET ARTTI

Paradigma Yayınları Yayın Yönetmeni Mehmet Akif Memmi ise pozitif bir değerlendirmede bulunuyor: Türkiye genç bir nüfusa sahip ve kitleler kitaba rağbet göstermeye devam ediyor. Tabii yayıncılık dünyasının kâğıt fiyatlarının aşırı yükselmesi gibi bazı problemleri var. Fakat buna rağmen yeni kitaplar yayımlanıyor ve kitaba olan rağbet artıyor. Türkçe eserlerin yabancı dillere çevrilme sayısında da bir artış var. Bu aslında Türkiye’nin yumuşak gücü...