Dijital korsanın kaynağı akademi
Kültür - Sanat Haberleri
Dijital kitap korsancılığı son yıllarda yükselişe geçti. 2018'den beri sadece YAYBİR’in şikâyetiyle 5 bin 325 âdet korsan içerik internetten kaldırıldı. Yayıncılar korsan e-Kitap'ın kaynağının ise akademisyenler olduğunu söylüyor.
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ
Elektronik kitap korsancılığı, pandemi dönemi sonrasında âdeta şaha kalktı… Bazı kurumların dijital koleksiyonlarını açık erişime sunmasının yanı sıra, dijital kitaplar sosyal medyadaki kapalı gruplar ve internet sitelerinden hızla izinsiz şekilde yayılmaya başladı. Onlardan biri olan korsan e-Kitap platformu Z-Library’ye geçtiğimiz aylarda darbe vuruldu ama dijital kitap korsancılığı hâlâ kültür dünyasını tehdit ediyor. Türkiye ise bu korsancılığının yaygın oluğu ülkelerden biri…
SON 5 YILDA 5 BİN 325 İÇERİK
Türkiye gazetesinin edindiği datalara göre; YAYBİR’in girişimleriyle 2018 yılında korsan dijital kitap bulunan 707 internet linki kaldırılırken, bu sayı 2022 yılında 1.310’a çıktı. Son beş yılda ise toplam 5 bin 325 adet korsan içerik internetten kaldırıldı. Üstelik bu içeriklerin bazılarında binlerce korsan e-Kitap vardı.
Korsan dijital kitapların en önemli kaynaklarından biri ise akademik dünya… Sorularımızı cevaplayan yayıncılar, birçok akademisyenin, elindeki kitapları izinsiz olarak tarayarak önce meslektaşları arasında paylaştıklarını sonra da sosyal medya platformlarına taşıdıklarını iddia ediyor. Yayıncılar, bu durum kitap satışlarını düşürerek yeni eserlerin üretimini azalttığını savunuyor.
ÜNİVERSİTELİ BAŞINA YARIM AKADEMİK KİTAP DÜŞMÜYOR
Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı ve Literatür Yayınları Kurucusu Kenan Kocatürk, akademik kitaplarda dijital korsancılığın arttığını vurgulayarak “Türkiye’de üniversitelerin sayısı artarak 200’ü geçti. Normalde pazarın büyümesi lazım ama aksine küçülüyor. Böyle bir şey olabilir mi? Sosyal bilimler, mühendislik, tasarım gibi türlerdeki kitapların satış sayısı azalıyor. Türkiye’de üretilen akademik kitap sayısı, yayıncılık sektöründe yüzde 1,5’e denk geliyor. Sekiz milyon üniversite öğrencisi var, her birine yarım kitap düşmüyor. Bu, PDF paylaşımlarının getirdiği bir şey... Akademisyenler de, kitapları izinsiz çoğaltmayı bir haksızlık olarak görmüyor. Sonra ‘Niçin Türkiye’nin uluslararası akademisyen yazarı yok?’ deniliyor. Hak hukuk tanımazlık bizi bu duruma düşürdü” ifadelerini kullanıyor.
AKADEMİ, KORSANI MEŞRU GÖRÜYOR
YAYBİR Başkanı Mustafa Aksoy ise “Türkiye’de dijital korsan kitabın merkezi özellikle akademik çevre. Yani öğrenciler ve akademisyenler… Yaptırdığımız bir araştırmaya göre akademik dünyada korsancılık meşru görülüyor. Kültür kitaplarının izinsiz paylaşımı, akademik eserler kadar yoğun değil” diye konuşuyor. Korsan kitabın kültür dünyasına zararlarını anlatan Aksoy şunları söylüyor: Kuşaktan kuşağa aktarılan bir yazılı kültürümüz var. Bu iş böyle giderse yazılı kültürümüz çölleşecek. Kitabı, sürekli korsan olarak çoğaltıldığı için satılmayan yazar, bir daha bir şey kaleme alır mı? Yayınevi böyle kitaplara yatırım yapar mı?
FİYAT ARTIŞI SEBEP OLDU
Basın Yayın Birliği Yönetim Kurulu Başkanı ve Yeditepe Yayınevi Genel Yayın Yönetmeni Mustafa Karagüllüoğlu de son zamanlarda artan kitap korsancılığını fiyatlarla irtibatlandırarak şu ifadeleri kullanıyor: Türk okuyucusu kültür kitaplarını ekrandan okumayı tercih etmiyor. Bu sebeple dijital kitap korsancılığı akademik dünyada biraz daha fazla. Gördüğüm kadar Telegram ve WhatsApp gruplarında izinsiz dijital kitap paylaşımı yoğun. Son yıllarda alım gücünün düşmesi ve akademik kitapların fiyatlarının artması da dijital korsancılığı çoğalttı.
KANUN BEKLENİYOR
Yayıncılar, dijital korsanlığın önlenmesi için Batı’daki kanunların benzerlerinin çıkarılması gerektiğini savunuyor. Kenan Kocatürk bu hususta şunları söylüyor: Batı’da bir internet sitesi, dijital korsanlık yapıyorsa önce ikaz edilir. İkinci defa yaparsa interneti yavaşlatılır. Üçüncü defa tekrarında kapatılır ve dördüncüsünde hakkında dava açılır. Bunun benzerinin Türkiye’de uygulanması için kanun taslağı hazırlandı. Ancak 2011 yılından beri Kültür ve Turizm Bakanlığında duruyor. Söz konusu kanun çıkıp müeyyide uygulanmadan korsanlığın bitmesi zor.
KORSANA HAS YAZILIM
Türkiye’de ne kadar dijital korsan kitap paylaşıldığının sayısı bile tam olarak bilinmiyor. YAYBİR ise internette izinsiz paylaşılan dijital kitapların tespiti için altı aydır yazılım geliştiriyor. Yakında aktif olacak yazılım sayesinde, haksız içeriklerin yer aldığı web siteleri ve sosyal medya kanalları kolayca tespit edilecek. Program, kitabın künyesinden yer alan bazı bilgilerinden yol çıkarak interneti tarayacak. Yakalanan içerikler de, internet sitesine anında iletilecek.
'da Takip Edin!
