Sarıkamış şehitleri kardan heykellerle anılıyor! Yapımı için 200 kamyon kar taşındı

Gençlik Spor Bakanlığı, Kars Valiliği, Sarıkamış Kaymakamlığı ve Sarıkamış Belediyesi’nin katkılarıyla düzenlenen Sarıkamış Şehitlerini Anma Programı 3 gün sürecek etkinliklere hazırlandı. Kazım Karabekir Teknik Bilimler Meslek Yüksek Okulu koordinasyonunda yapılan devasa kardan şehit heykellerinin büyüklüğü dikkatleri üzerine çekti.

Heykeller bir grup öğretim görevlisi ve öğrenciler tarafından adeta soğuk havaya aldırış edilmeden nakış nakış işlendi.  Yapımına başlanan heykeller için 15 kilometre uzaklıktaki Handere mevkiinden 200 kamyon kar taşındı. Heykellerinin yapımında görev alan Öğretim Görevlisi Muhammet Hanifi Zengin, “Heykellerimiz bitmek üzere, hafta sonu itibariyle açılışı yapılacak” dedi.

Sarıkamış Harekatı'nın 109. yıl dönümünde, Türkiye'nin dört bir yanından Sarıkamış'a gelecek binlerce genç, üç gün boyunca şehitleri hatırlayacak. Yarın şehit ve gazi ailelerinin onuruna yemek verilerek başlayacak olan programda, aynı gün saat 18.30'da Sarıkamış Kazım Karabekir Camisi'nde Kuran-ı Kerim ve Mevlid-i Şerif okutulacak. 20.30'da ise 15 Temmuz Şehitler Meydanı'ndan Yukarı Sarıkamış Şehitliği'ne meşaleli yürüyüş gerçekleştirecek.

6 Ocak Cumartesi günü etkinlikleri saat 15.30'da Sarıkamış Kayak Merkezi'ndeki Kardan Heykeller Sergisi'nin açılışıyla başlayacak. Pazar günü ise Anma Yürüyüşü gerçekleştirilecek. Kızılçubuk Zirve Alanı'nda toplanacak katılımcılar, saat 10.00'da yürüyüşe geçecek. Program, Ay Yıldız Tören Alanı'nda düzenlenecek Çelik Kanatlar ve hava durumunun uygunluğuna göre Solo Türk gösterisi ile tamamlanacak.

NELER OLMUŞTU?

1.Dünya Savaşı’nda 22 Aralık 1914 ve 6 Ocak 1915 arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında Sarıkamış ve çevresinde muharebeler gerçekleşmişti. İttihat Terakki komutanlarının askerî taktik hataları sebebiyle başarısızlıkla neticelenen askerî harekatta, onbinlerce asker hiç savaşamadan donarak şehit oldu. Sarıkamış’ta alay kumandanı olup, 6 sene esir yaşayan Ziya Yergök, hatıralarında felaketin sebeplerini şöyle sıralar:

“1-Şöhret peşinde koşan Enver ve Hakkı Paşa’nın tecrübesizliği ve çılgınca hareketleri; birlikler arasında koordinasyonu temin edememeleri. Kumandayı ele aldıktan sonra, birlikleri birbirine bağlayacak, hareket birliğini temin edecek emirleri pek seyrek vermişti. Ordu kumandanlığını fırka kumandanlığına çevirmiş; kolordu ve fırka kumandanlarını ıskartaya çıkarmıştı. Tüm birliklere emir verip, maiyetindekileri kontrol veya irtibat subayı olarak vazifelendireceği yerde, alayları ayrı ayrı emirlerle bizzat sevk ve idare etmişti. Bir alay bozulduktan sonra, aynı vazifeyi öbür alaya vermiş; böylece başka alayların da tepelenmesine sebep olmuştu. Kışı, ordunun hâlini düşünmeksizin, düşmanın gücünü hiçe sayarak hemen Sarıkamış’ı alabileceği kanaatine kapılmış; işin kolay olmadığını, planlarının suya düştüğünü görünce hırçınlaşmış; ne yapacağını şaşırmıştır. Hakkı Paşa ise, şöhret peşinde koştuğu için emir ve maksat dışında hareket edip, 10.kolorduyu dağlarda mahvetmiş; Sarıkamış’a da zamanında yetişememiştir. İşin garibi, fâciadan dolayı Enver, Hakkı’yı; Hakkı da yakında neşredilen günlüklerinde Enver’i suçlamıştır.

2-Teğmeninden kolordu kumandanına kadar subaylarda vazife aşkının bulunmaması; namus, şeref ve izzetinefis hislerinin noksanlığı; subayların “dostlar şehid, biz gazi” diyerek mümkün mertebe kaçamak yolları aramaları.

3-Mevzilerin topla dövülmeden tüfek ve süngü ile alınmaya kalkışılması.

4-Erlerdeki maneviyat bozukluğu. Ordunun kumandanlarına itimadı kalmamıştı. Askerin açlığı, hastalığı ve donarak ölmesiyle kumandanlar alâkadar olmuyordu.

5-Sarıkamış mıntıkasının ormanlık oluşu sebebiyle harekâtın görünmesinin engellenmesi.”

90 BİN ŞEHİT Mİ?

Savaş esnasında Rus ordusunda da ciddi zayiatlar olmakla birlikte, askerimizin hiç savaşmadan ölmesi tarihe kara bir leke olarak kazındı. Rusların 32 bin kişilik zayiatı yanında, Türk kayıpları da münakaşa malzemesi oldu. Bazı araştırmacılar 90 bin kişinin donarak öldüğünü söylerken, pek çoğu bu sayının abartılı olduğu söylemiştir. 3.Ordunun gerçek mevcudu 118 bindi. Resmi kayıtlarda görünen askerlerin bir kısmı ya daha önce ölmüş ya da firariydi. Sadece donarak ölen asker sayısının 23 bin, vurulma, soğuk, tifüs ve esaret gibi sebeplerle ölenlerle bu sayının 60 bini bulduğunda çoğu araştırmacı hemfikirdir.

Halk vicdanında, “Oltu’dan girdik Sarıkamış’a/ Askeri kırdıran Enver Paşa” türküsü gibi pek çok Sarıkamış ağıdı yakılmış, bu elim harekat unutulmamıştır.