Ağızdaki ‘sinsi’ tehlike! Avrupa Birliği yasaklıyor... Dişinde amalgam dolgusu olanlar dikkat

Neredeyse 150 yıldır diş çürümelerinin neden olduğu boşlukları doldurmak için kullanılan ve civa içeren amalgam dolgular Avrupa Birliği’nde yasaklanıyor. Kararın duyurulmasının ardından, Türkiye’de hâlâ kullanılan gri renkli amalgam dolguların zararları gündeme geldi. Peki, amalgam dolguların insan sağlığına ve çevreye verdiği hasar ne? Amalgam dolguların dezavantajı var mı? Merak edilen soruları uzmanına sorduk.

MELİN ÖZTÜRK’ÜN HABERİ - Avrupa Birliği (AB), 2018 yılında 15 yaşın altındaki çocuklar, hamileler ve emziren kadınlarda amalgam dolguları yasaklamıştı. Yeni alınan kararda ise diş amalgamının 1 Ocak 2025’ten itibaren halkı ve çevreyi korumak için yasaklanacağı, sadece özel ihtiyaçlarda ve diş hekimi ‘kesinlikle’ gerekli görürse uygulanacağı duyuruldu. Amalgam dolgunun üretimi ve ithalatının ise 1 Temmuz 2026’dan itibaren yapılmayacağı belirtildi.

DAYANIKLI, UYGUN FİYATLI AMA...

Halk arasında siyah, gri veya gümüş dolgu olarak da bilinen ve civa içeren amalgam dolgularla ilgili alınan bu karar, “Amalgam dolguların zararları neler?” sorusunu akıllara getirdi. Biz de bu sorunun cevabını ve konuyla ilgili merak edilenleri Dr. Diş Hekimi Kemal Çağlar Özkan’a sorduk.

Amalgam dolgular hakkında bilgi veren Dt. Kemal Çağlar Özkan, “Amalgam dolgular, çürüme veya diğer tür travmalarla zarar görmüş dişleri onarmak için diş hekimliğinde 150 yılı aşkın süredir kullanılıyor. Gümüş, kalay, bakır ve civa dahil olmak üzere çeşitli metallerin karışımından yapılıyorlar. Dayanıklılıkları ve uygun fiyatları nedeniyle diş hekimleri için popüler bir seçenek. Ancak son yıllarda, civa içeriğinin güvenliği ve genel sağlığa etkileri hakkında endişeler nedeniyle amalgam dolguların kullanımından uzaklaşıldı” dedi.

AMALGAM DOLGUDAN SIZAN CİVA SAĞLIK İÇİN RİSKLİ

Amalgam dolguların kullanımının içindeki civa nedeniyle sağlık için dezavantajlı olduğuna dikkat çeken Özkan, “Civa, dolgu malzemesinden sızdığında ve vücut tarafından emildiğinde çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir. Amalgam dolgulardaki civa nedeniyle potansiyel sağlık riskleri konusunda süregelen tartışmalar ve araştırmalar söz konusu. Bazı çalışmalar, amalgam dolgulardan sızan civa miktarının güvenli limitler içinde olduğunu öne sürse de, bazıları civa ile uzun süreli maruziyetin riskleri konusunda endişelere neden oluyor” bilgisini verdi.

ÇEVREYE DE ZARAR

Amalgam dolguların çevreye olan olumsuz etkisinden de söz eden Özkan, “Bu dolgular çıkarıldığında veya yer değiştirdiğinde, içerdikleri civa çevreye salınabilir, kirlilik oluşturabilir ve potansiyel olarak ekosistemleri tehlikeye atabilir” değerlendirmesinde bulundu ve amalgam dolguların estetik açıdan da kaygı meydana getirdiğini şu sözlerle belirtti:

“Genellikle gümüş renkleri nedeniyle estetik açıdan hoş olmayan amalgam dolgular, bazı hastalar için estetik kaygılara da sebep olur. Bu durum özellikle ağzın görünür bölgelerindeki dolgular için sorun teşkil edebilir, çünkü hasta konuşurken veya gülümserken koyu renkli dolgular dikkat çeker. İşte bu nedenle birçok hasta daha estetik görünüme sahip alternatif dolgu malzemeleri olan kompozit veya porseleni tercih eder. Ayrıca, amalgam dolgularının sıcaklık değişiklikleriyle genleşip büzülebildiği bilinir, bu da dişte çatlak ve kırıkların oluşmasına yol açabilir. Zamanla dişin yapısal bütünlüğünü tehlikeye atabilir ve daha fazla hasara neden olabilir. Üstelik, amalgam dolguların genleşip büzülmesi, dolgu ile dişin arasında boşlukların oluşmasına neden olup bakterilerin giriş yapmasına ve çürümeye davetiye çıkarır.”

ALERJİK REAKSİYON GÖSTEREBİLİR

Metal alerjisi ya da hassasiyeti olan hastalarda amalgam dolguların potansiyel zararlı etkileri konusunda endişelerin söz konusu olduğunu belirten Özkan, “Bazı bireyler amalgam dolgularda kullanılan metallere karşı alerjik reaksiyon gösterebilir, sonucunda ise ağızda rahatsızlık ve iltihaba yol açabilir. Bu durum, amalgam dolgunun çıkarılması ve hastanın daha iyi tolere ettiği alternatif bir materyalle değiştirilmesi gerekliliğini doğurabilir” ifadelerini kullandı.

GÜVENLİ ALTERNATİFLERİ TERCİH EDİLİYOR

Diş hekimlerinin amalgam dolguları günümüzde pek tercih etmediğini belirten Özkan, son olarak şu uyarılarda bulundu:

“Amalgam dolgular dayanıklılıkları ve uygun fiyatları nedeniyle diş hekimleri tarafından popüler bir seçim olsa da kullanımlarıyla ilişkili önemli dezavantajlar mevcut. Civa maruziyeti ile ilişkili potansiyel sağlık riskleri, çevre üzerindeki etkileri, estetik endişeler ve dişe daha fazla zarar verme potansiyeli, amalgam dolguların kullanımından uzaklaşma sebebi. Birçok diş hekimi artık daha güvenli ve estetik olarak daha hoş alternatif sunan dolgu malzemelerini tercih ediyor. Hastaların, kendi bireysel ihtiyaçları ve endişeleri için en uygun dolgu malzemesi hakkında diş hekimiyle konuşmaları ve bilinçli bir karar vermeleri de önemli.”