Türkiye kirli hava soluyor: Havadan sebeplerle hastalanıyoruz

Türkiye’de hava kirliliği, yılda on binlerce can kaybına ve milyarlarca dolarlık ekonomik zarara yol açıyor. Temiz Hava Hakkı Platformu’nun “Kara Rapor 2025”ine göre, partikül madde PM2.5 hava kirliliğinin ekonomik karşılığı bir yılda yaklaşık 138 milyar dolar. Bu, Türkiye’nin 2024 yılı gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 10’una eşit.
Ziyneti KOCABIYIK- Doğa koruma ve sağlık alanında çalışan 16 sivil toplum kuruluşunun temsil edildiği Temiz Hava Hakkı Platformu’nun hazırladığı ve Türkiye’nin 2016-2020 yılları arasındaki beş yıllık hava kalitesini mercek altına alan Kara Rapor açıklandı.
Türkiye’deki hava kirliliğini ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini inceleyen rapor, olan hava kirliliğinin düzeyinin DSÖ’nün önerdiği seviyeye çekilmesi durumunda Türkiye’de yılda en az 60 bin hayatın kurtarılabileceğini ortaya koydu.
EKONOMİYE FATURASI YILDA 138 MİLYAR DOLAR!
Soluduğumuz havadaki en tehlikeli maddelerden biri olan PM2.5’in oluşturduğu kirliliğinin Türkiye ekonomisine yükü ilk defa hesaplandığını söyleyen THHP (Temiz Hava Hakkı Platformu) Koordinatörü Deniz Gümüşel “Kara Rapor 2025’e göre Türkiye’de partikül madde PM2.5 hava kirliliğinin ekonomik karşılığı bir yılda yaklaşık 138 milyar dolar. Bu, Türkiye’nin 2024 yılı gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 10’una eşit. PM2.5’e maruz kalmanın azaltılmasıyla her sene 10 binlerce hayat kurtarılabilir ve ekonomi üzerindeki ağır yük hafifletilebilir” dedi.
İnce partikül madde PM2.5 kirliliğinin, dünyada toplam hastalıkların yüzde 8’inden ve yılda 7,8 milyon erken ölümden sorumlu olduğunun, özellikle solunum ve dolaşım sistemi hastalıklarına yol açtığının belirtildiği Kara Rapor 2025’te şu veriler dikkat çekiyor: KOAH’a bağlı ölümlerin yüzde 41,3’ü, iskemik kalp hastalıklarına bağlı ölümlerin yüzde 27,7’si, inme kaynaklı ölümlerin yüzde 27,4’ü, akciğer kanserine bağlı ölümlerin yüzde 18,6’sı, diyabete bağlı ölümlerin yüzde 17’si PM2.5 kirliliğinin sonucu. Kirlilik, kronik böbrek hastalığı, nörolojik hastalıklar, erken doğum ve ruh sağlığı problemleri gibi riskleri de artırıyor.