Uçak kazasında ölen profesör Engin Arık’ın rüyası Çin’de gerçek oldu: Toryum reaktörü çalıştı… 1 tonu 1 milyon ton petrole eşdeğer
TEKNOLOJİ Haberleri
Çinli mühendisler tarihi bir başarıya imza atarak dünyada bir ilki gerçekleştirdi. Hem de bu gelişme Türkiye’yi oldukça yakından ilgilendiriyor. Çin’deki bilim insanları, ilk sıvı toryum nükleer reaktörünün testini başarıyla gerçekleştirdiklerini duyurdu. Peki, Çin’in toryum başarısı Türkiye’yi neden ilgilendiriyor?
Çinli mühendisler tarihi bir başarıya imza atarak dünyada bir ilki gerçekleştirdi. Hem de bu gelişme Türkiye’yi oldukça yakından ilgilendiriyor. Çin’deki bilim insanları, ilk sıvı toryum nükleer reaktörünün testini başarıyla gerçekleştirdiklerini duyurdu. Peki, Çin’in toryum başarısı Türkiye’yi neden ilgilendiriyor?
Çinli araştırmacılar, türünün ilk örneği; soğutma için suya ihtiyacı olmayan, ilk sıvı toryum nükleer reaktörün testini başarıyla gerçekleştirdiklerini duyurdu. Çin’in çöl şehri Wuwei’deki reaktörde klasik nükleer santrallerdeki uranyum yerine daha güvenli ve çevreye zarar vermeyen sıvı toryum kullanıldığı açıklandı. Enerji üretiminde devrim olarak nitelendirilen bu reaktör, savaş gemileri, denizaltılar ve uçaklara da güç sağlayacak, en önemlisi de elektrik üretiminde yaygın olarak kullanılabilecek.
Peki, Çin’in nükleer enerjide çığır açacak bu toryum reaktörü Türkiye’yi neden ilgilendiriyor? İşte Türkiye’nin toryum haritası…
TORYUMUN YÜZDE 11’İ TÜRKİYE’DE
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı verilerine göre, dünya genelinde 6,7 milyon tonluk toryum rezervi bulunuyor ve bu rezervin yüzde 11’i Türkiye’de. Bu nedenle, toryumun nükleer yakıt olarak kullanılabilmesi bu alanda Türkiye’yi öne çıkaracak bir gelişme olarak gösterilmekte.
Peki, toryum nasıl bir elementtir? Toryum, saflaştırıldığında alüminyum, çelik görünümünde bir elementtir. Toprakta toryum oksit halinde bulunmakta. CERN’de (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi) yapılan araştırmalarda da toryumun uranyumun yerine kullanılabileceği ortaya çıktı.
Uranyumun nükleer silah yapımında da kullanılması, çoğu zaman ülkelerin nükleer santral yapabilmesinde etki eden bir faktör. Buna karşılık, uranyum yerine sıvı toryum ile güçlendirilecek reaktörün, normal reaktörlere göre daha az tehlike barındıracağı açıklanıyor. Yani toryumun çevre dostu bir teknoloji olduğunu söyleyebiliriz. Bu arada, herhangi bir sızıntı durumunda toryum hızla soğuyarak katılaşacağı için çevreye verdiği radyasyon çok daha az oluyor.
TORYUMU ARAŞTIRAN ENGİN ARIK, EKİBİYLE UÇAK KAZASINDA ÖLDÜ
Türkiye, toryumu nükleer yakıt olarak kullanmak için yıllar önce adım atmıştı. Isparta’da 30 Kasım 2007'de meydana gelen ve 57 kişinin hayatını kaybettiği kaza işte bu adımı acı bir şekilde gündeme getirdi. O kazada toryumun enerji yakıtı olarak kullanılması konusunda çok önemli çalışmalara imza atan Prof. Dr. Engin Arık ve beraberindeki 5 bilim insanı hayatını kaybetti.
Türk parçacık fizikçisi ve Boğaziçi Üniversitesi Fizik Bölümü profesörü Engin Arık, toryum madeninin enerji sorununa temiz ve ekonomik bir çözüm olabileceğini savunuyordu. Toryumun nükleer enerji üretiminde kullanılması ve yüksek enerji hızlandırıcısı ile uranyum 233’e dönüştürülmesi gibi toryum alanında araştırmalarını yapıyordu. CERN’de yapılan deneylerde de sistemin prensiplerini öğrenerek ülkemizdeki çalışmalarına katkı sağlıyordu.
1 TON TORYUM 1 MİLYON TON PETROLE EŞDEĞER
Prof. Dr. Engin Arık, toryumun önemini şu sözlerle anlatmıştı:
“Türkiye’nin toryum yatakları hemen hemen dünyanın en zengin yatakları. Yani Türkiye enerji ihtiyacını senede 50 ton toryumla karşılayabilir. Buna mukabil, bir ton toryumu enerjiye dönüştürdüğünüzde elde ettiğiniz enerjiyle bir milyon ton petrolün enerjisi eşdeğer. İnşallah kuracağımız Türk Hızlandırıcı Merkezi’nde bir proton hızlandırıcısı düşünülüyor. Bu da belki ileride bir prototip toryum nükleer santrali yapmamız için ön çalışmalara olanak sağlar.”
Toryum üzerinde çalışan bilim insanlarımızın hayatını kaybettiği kazaya bu yüzden şüphe ile bakılıyor. Bir sabotaj mı yoksa raporda bahsedildiği gibi pilotaj hatası mı olduğu hala meçhul.
Yıllar önce Engin Arık ve diğer bilim insanlarımızın üzerinde çalıştığı teknolojiyi Çin hayata geçirdi. Enerji üretiminde devrim niteliğindeki bu adım Türkiye’nin toryum potansiyelinin de yine daha altını çiziyor.
'da Takip Edin!
