Atatürk Üniversitesi Rektörü Prof.Dr.Hikmet Koçak: Şark'ın bilim merkeziyiz

Atatürk Üniversitesi sadece coğrafik olarak değil, yükseköğretimde de zirvede bir üniversite. Yükseköğretimin marka değerlerinden olan Atatürk Üniversitesi, on yıllardır çok sayıdaki üniversitenin kuruluşuna kaynaklık ediyor. Atatürk Üniversitesi hem akademik birim ve öğrenci sayısıyla, hem de nitelikli eğitim ile biliniyor. Rektör Prof.Dr.Hikmet Koçak yöneticilikten ziyade bilim adamlığı ve alçak gönüllü kişiliğiyle dikkat çekiyor. Erzurum'da gerçekleştirdiğimiz mülakatta emeği geçen iletişim koordinatörü Yrd.Doç.Dr.Bünyamin Aydemir'e teşekkür ediyor söyleşi ile baş başa bırakıyorum.
Atatürk Üniversitesi Türkiye'nin köklü sayılı üniversitelerinden biridir. Siz rektör olarak üniversiteyi nereden nereye getirdiniz?
Üniversitemizin 58 yıllık geçmişi, Türkiye'ye ve evrensel bilim ve kültürüne yapmış olduğu katkı ve kazanımlarla doludur. Kuşkusuz bu büyüklük ve başarı salt bizim dönemimizle sınırlı değildir. Bu vesileyle ben tüm eski hocalarımıza ve idarecilerimize içten minnettarlığımı ifade etmek istiyorum. Türkiye'nin ve bölgenin en büyük teleskopuna sahip olan bir gözlemevi kuruyoruz. Dünya'nın 3'üncü en yüksek yerleşkesi unvanına da sahip olan gözlemevimiz ülkemizin lider ve öncü araştırma merkezlerinden birisi olacaktır. Adı ATAFOM olan ve Almanya'daki FOM Hochschule ile ortaklaşa düzenlediğimiz, uluslararası düzeyde çift diploma verilecek olan bir programın gerçekleştiriliyor olmasıdır. Hastanemiz Türkiye'nin en önemli sağlık kuruluşlarından olup, bugün sadece Erzurum ve bölgemizdeki değil, yakın coğrafyadaki hastalara da sağlık hizmeti sunabilmektedir. Bin 450 yatak kapasitesi ve modern tıbbın gerektirdiği her türlü imkân ve fırsatlara sahip olan hastanemiz, diğer tüm bölüm ve ünitelerinde olduğu gibi organ nakli, kemik iliği ile tüp bebek alanlarında da yurt içi ve yurt dışında haklı bir üne sahiptir. Kampüsümüz gerçekten başlı başına modern bir kent gibidir. Hem işlevsel, hem estetik yönü ağır basan bir kampüs. Kampüs içinde yaptığımız yeniliklerle birlikte, özellikle engelli öğrencilerimize yönelik çok ciddi yapısal değişim ve yenilenme çalışmalarımız oldu. Doğu Anadolu Teknolojileri Merkezi adında kurduğumuz önemli merkezi bir laboratuvarımız var.


Üniversitenizi nasıl tanımlıyorsunuz, üniversiteniz nerede duruyor ve hangi alanda iddialısınız?
Atatürk Üniversitesi öteden beri "üniversite kuran üniversite" olarak anılır. Bu unvan özellikle son yıllarda daha da kendini hissettirdi. Zira Türkiye'nin genelindeki yeni üniversitelerin çoğunun kurucu kadroları üniversitemiz öğretim üyelerinden oluşmaktadır. Cumhuriyet tarihi boyunca gerek kamuda, gerek özel sektörde; gerek siyaset, bilim, sanat, spor ve iş dünyasında ileri gelen gelenlerin içerisinde Atatürk Üniversiteliler azımsanamayacak kadardır. Hatta şu an dünya üzerinde, çeşitli alanlarda üne sahip çok sayıda Atatürk Üniversiteli vardır.
Üniversitenizin yakın ve uzak hedef olarak Türk bilimindeki vizyonunu ve yerini nerede görmek istiyorsunuz, bu alanda ki çalışmalarınızdan bahseder misiniz?
Bizler dünü de, bugünü de yanımıza alarak geleceği birlikte inşaa etmeye talibiz. Üniversitemizin gelişimi ile birlikte, Türkiye'nin 2023, hatta 2071 hamlelerine katkılar sunmak amacındayız. Bunun için bu yıl hazırladığımız stratejik belgemizde, bir başka deyişle gelecek planlamalarımızda bilgiyi, bilimi ve bilimsel üretimi sosyal ve ekonomik faydaya dönüştürebilmek hedeflenmektedir. Üniversitemizi öngörüsü net ve vizyonu erişilebilir bir eğitim kurumu yapacak olan bu planlarımız, kuşkusuz gerçekçi, akılcı, sürdürülebilir ve kapsayıcı karakterler taşımaktadır.


Üniversitenizin tercih edilecek yabancı öğrenci profili nedir, hangi bölge ve ülkelerden öğrencileriniz var?
Üniversitemizde bugün 60'a yakın farklı ülkeden bin 600'ü aşkın yabancı öğrenci eğitim almaktadır. Çoğunlukla doktora seviyesinde eğitim alan yabancı öğrencilerimiz, ikinci olarak lisans düzeyinde eğitimi tercih etmektedirler. Bu öğrencilerimiz Afrika, Avrupa ve Amerika kıtalarından da olmak üzere, çoğunluğu Orta Asya ve Ortadoğu ülkelerinden gelmektedirler.
Öğrenciler neden Atatürk üniversitesini tercih etsinler, diğer üniversitelerden ayıran bariz özelliğiniz nedir?
Öncelikle Atatürk Üniversitesi marka değeri oldukça yüksek bir eğitim kurumudur. Eğitimi de, diploması da kalitelidir, markadır. Bunun için "herhangi bir üniversite diploması da benim işimi görür" diyenlerin değil de, "elde ettiğim donanım, ufuk ve gelecek vizyonuyla birlikte, güçlü ve her kapıyı açan bir diplomaya sahip olmalıyım" diyen öğrenci adaylarımızın tercih etmesi gereken bir eğitim kurumudur Atatürk Üniversitesi. Geleceğe dair yüksek ve değerli hayal ve ideallere sahip olanların tercih ettiği bir üniversiteyiz.
Atatürk Üniversitesini diğer üniversitelerden ayıran özellikleri nelerdir?
Bilimsel yayın ve araştırma faaliyetleri bağlamında üniversitemiz ülkemizdeki 176 üniversite arasında ilk 10'un arasındadır. Köklü bir geçmişi ve deneyimi vardır. Fiziki koşulları ve alt yapısı oldukça gelişkin, teknolojik olanakları çağdaş üniversal yapının gerektirdiği ölçülerdedir. Öğretim elemanı kalitemiz de, elbette kuşku götürmez bir nitelik arz etmektedir. Muhteşem bir yerleşke ve sayısız, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif imkân ve fırsatlar. Üniversitemiz marka değeri taşıyan diploması ve tüm bu imkân ve fırsatlarıyla ender eğitim kurumlarının başında yer almaktadır. Üniversitemiz tercih sıralaması bakımından tüm üniversiteler arasında ilk 2'de yer almaktadır.
Erzurum şehrinin gelişmesine Atatürk üniversitesinin katkısı ne olmuştur ve daha neler olmasını hedefliyorsunuz?
Üniversitemiz 60 yıla yakın bir zamandır Erzurum'u besleyen en önemli damarlardandır. Sosyo-ekonmik ve sosyo-kültürel açılardan şehir ve üniversite arasında oldukça iyi durumda olan karşılıklı etkileşim, sanayileşme noktasında da özellikle üniversitemiz içinde kurduğumuz Teknokent aracılığıyla gerçekleşmektedir. Teknokent'in yakın gelecekte sadece üniversitenin değil, Erzurum sanayisinin de lokomotif olacağına inanıyorum. Ziraat Fakültemiz, Su Ürünleri Fakültemiz ve Veteriner Fakültesi ile Halıcılık Merkezimiz bazı çalışmalar yaptılar kendi alanlarına ilişkin. Halkın doğrudan katıldığı veya halkın girişimcilik bilincini yönlendirmeye dönük çalışmalardı bunlar. Mesela Müteşebbislerimizden ve Çankaya Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkanı hemşehrimiz Sıtkı Alp Erzurum'da çok güzel bir kız yurdu yaptırdı. Buradan kendisine teşekkür ediyorum.
Atatürk üniversitesi rektörü olarak sivil toplum kuruluşlarıyla ilişkilerin ve üniversitenin şehre sosyal ve kültürel katkıları nelerdir?
Öncelikle Erzurum'da sivil toplum kuruluşlarının sayısının bir hayli arttığını belirtmem lazım. Bu, Erzurum halkının, artık temsili demokrasi kültüründen katılımcı demokrasiye geçtiğinin, yani ciddi bir zihniyet değişimi yaşadığını göstermektedir. Bu zihniyet değişiminde üniversitemizin aktif bir rolü olduğu, üniversitemizin toplumsal dinamikleri harekete geçirecek etkileşim kanallarını oldukça iyi bir şekilde kullandığı açık olarak görülmektedir. Şehirdeki hemen hemen bütün etkin STK'larla yakından iletişim halindeyiz ve ortak çalışmalar yapıp, etkinlikler düzenlemeye azami derecede dikkat etmekteyiz. Bu alış veriş kuşku yok ki, şehrin sosyo-kültürel yapısını doğrudan beslemekte ve doğal olarak şehrin geniş perspektifli bir bakış açısına sahip olmasına da imkan sunmaktadır.
Üniversite Rektörü olmak nasıl bir duygu, hissiyatınızı paylaşır mısınız?
Rektör olmanın sorumlulukları büyük. Özellikle iki alandaki sorumluluğu daha bir dikkat çekmekte. Biri hocalık, eğiticilik, diğeri de idarecilik. İdarecilik ama sıradan bir idarecilik değil. Göreviniz şu; insan yetişmesine uygun zemin ve imkanlar oluşturmak. Geleceğin inşası senin sorumluluğunda olan öğrencilerin yetiştirilme durumlarıyla yakından ve doğrudan alakalı. Ürkütücü bir sorumluluk! Ama öbür yanıyla da muazzam bir manevi haz. Çalışmalarınızın, çabalarınızın karşılığını aldığınızda. Tek dileğim, Allah utandırmasın.
Rektörlüğünüz sırasında unutamadığınız bir anınızı paylaşır mısınız?
İran'da Tahran Büyükelçiliğini ziyarete gitmiştik. Yaptığımız bir takım görüşmelerden sonra, sayın Büyükelçi'ye "keşke bizden mezun olan İranlı öğrencilerimizle de görüşebilseydik" diye bir istekte bulunduk. Hemen haber verilmiş. Bir süre sonra baktık ki, 30 civarında Atatürk Üniversitesi mezunu İranlı karşımızda. Sarılmalar, selamlaşmalar, sohbet ve muhabbet. Bu yabancı mezun öğrencilerimizde gözlemlediğimiz üniversitemize dair aidiyet duygusu müthişti. O an karşılıklı yaşanan duygusal coşkunluğun doruğa çıktığı bir andı.
Yeni Türkiye'nin yeni rektörleri nasıl olmalıdır?
Yeni Türkiye'den kastımız, hem sosyo-ekonomik gelişmişlik, hem de zihinsel Rönesans'ını gerçekleştiren bir Türkiye ise, yeni rektör profilleri de kuşkusuz bu yapıya uyumlu olmalıdır. Dünya değişiyor ve bu değişim ne aklın alabileceği, ne de tarihin herhangi bir evresinde görülebilen bir değişimdir. Bir takım saplantılarla, ideolojik kalıp ve yaklaşımlarla hayata tutunmak, dahası bir üniversiteyi yönetebilmek mümkün değildir. Çağı okuyabilmek önemlidir. Bu da tek taraflı ve düşük ölçekli değil, geniş ve derinlikli bir zihin perspektifiyle mümkündür. Yeni olan şey özellikle günümüzde daha bir kendini dayatmaktadır; yeniye ayak uydurmak daha bir zorunluluktur. Sistem kendisine ayak uyduramayanları zaten ayıklayacaktır. Geriye kalanlar ise kendi Rönesans'ını gerçekleştirenler olacaktır.


Atatürk Üniversitesi Kimlik kartı
Büyük eğitim kenti: Anadolu Kartalı
Kuruluş Tarihi: 1957
Fakülte sayısı: 20, yüksekokul: 2, konservatuar:1 Konservatuar, meslek yüksekokulu:12
Enstitü: 7, Araştırma ve uygulama merkezi:20
5 farklı eğitim seviyesinde ve toplam 857 program.
170 ön lisans, 165 lisans, 2 lisans tamamlama, 302 yüksek lisans, 213 doktora programı.
Öğrenci sayısı; örgün öğretim:65 bin, açık öğretim: 85 bin, toplam: 150 bin
Akademisyen Sayısı: 2 bin 600, İdari Personel Sayısı: 2 bin 100, Öğrenci Kulüp Sayısı: 136
Kampus açık alan: 1 milyon metrekare, Kampus Kapalı Alan: 6.5 milyon metrekare
Misyon: Bölgesel ve ulusal düzeyde sürdürülebilir kalkınmaya katkıda bulunabilen, analiz ve sentez yapabilen, öğrendiğini uygulayabilen, sonuçlarını değerlendirebilen; iletişim, takım çalışması ve liderlik becerilerine sahip mezunları ve sorun çözebilen, uluslararası düzeyde bilgi ve teknoloji üreten, öğretme ve öğrenme coşkusuna sahip çalışanları ile ürettiği bilgi ve hizmeti toplumun yararına sunmayı öz görev olarak benimsemiştir.
Vizyon: Verdiği eğitimin, ürettiği bilgi ve teknolojinin, sunduğu hizmetlerin dünyada öncelikli olarak talep edildiği bir üniversite olmaktır.

Prof. Dr. Hikmet Koçak
1954 Erzurum, Oltu'da doğdu. Haydarpaşa Lisesi'ni bitirdi. Babası ilkokuldan itibaren, "senin parmakların uzun, iyi ameliyat yaparsın" diyerek O'na doktorluğu telkin ediyordu. Nihayetinde Cerrahpaşa Tıp Fakültesini kazandı. 1978 Cerrahpaşa Tıp Fakültesinden mezun oldu. Kısa bir süre Oltu'da mecburi hizmetini yaptı. Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi ihtisasına Erzurum'da 1984 yılında uzman olarak tamamladı. İki yıl Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde askerlik hizmeti, daha sonra da mecburi hizmet için Ankara Yüksek İhtisas Hastanesi'ne tayin oldu. Sonrasında da yine baba devreye girdi ve "memlekete hizmet edeceksin" dedi. Erzurum'a geldi. Geliş o geliş. 1988 yılında yardımcı doçent olarak Atatürk Üniversitesi'nde göreve başladı. 1990'da Doçent, 1995'de ise Profesör oldu. Bu süreçte ayrıca Londra St.Thomas' Hospital ile Amerika'daki Cleveland Clinic'te de çalıştı. 2008'den beri Atatürk Üniversitesinin Rektörlüğünü yapmaktadır.