Suriye'ye ambargo kalktı! 400 milyar dolarlık pazarda aslan payı Türkiye'ye

Suriye’de yeni dönemde konut, altyapı ve enerji sektörlerinin öne çıkması beklenirken, yatırım tutarının yaklaşık 400 milyar dolar civarında olduğu belirtiliyor. Özellikle Türk firmalarının, yeniden imar sürecinde kilit rol alması bekleniyor.
CEVDET FIRAT AYDOĞMUŞ -Türkiye, dünyada ve bölgesinde oyun kurucu hâline gelirken, Suriye’de de önemli bir eşik aşıldı. ABD Başkanı Donald Trump’ın yaptırımları kaldıracağını duyurmasının ardından, Türkiye’nin Suriye’nin yeniden imarında kritik rol üstlenmesi bekleniyor. Devletler seviyesinde elektrik ve gaz aktarımına dair adımlar atılırken, ülkenin altyapı ve konut ihtiyacı Türk firmalarının önemli fırsatlar sunuyor. Savunmada yine Türkiye’nin önderliğinin devam etmesi beklenen ülkede, yıllardır ülkemizde barınan milyonların gönül bağı sebebiyle de avantaj bulunduğu belirtiliyor. 910 kilometrelik ortak sınır, bölgeler arası ticaret, ulaşımın gelişmesi için kara yolu ve demir yolu projelerine duyulan ihtiyaç da yine Türk iş dünyası için önemli bir avantaj olarak öne çıkıyor. Suriye’nin yeniden inşası için gerekli maliyet, farklı kaynaklara göre değişiklik göstermekle birlikte, Birleşmiş Milletlerin raporlarına ve son analizlere göre 400 milyar doları aşabilir. Bu rakam, savaş nedeniyle tahrip olan altyapı, konut, enerji, tarım, sanayi ve sosyal yapıların yeniden inşası için gereken yatırımları kapsıyor.
“MÜTEAHHİTLİK SEKTÖRÜNÜN YETERLİ GÜCÜ VAR”
Suriye’de konut üretimi için en avantajlı ülkenin Türkiye olduğunu belirten İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu “Türkiye’deki müteahhitlik sektörü, aynı anda hem Türkiye’de hem Suriye’de hem Ukrayna’da hem de dünyanın başka yerlerinde iş yapabilme kapasitesine sahip ve yeterli gücü var. Suriye’de bir inşaat faaliyeti olacak ise ikili iyi ilişkilerimiz ve yakın komşuluğumuzun yanı sıra inşaat sektöründe çok ciddi birikimimiz olmasından ve lojistik ikmal yakınlığımızdan dolayı en avantajlı ülke biziz. Suriyeli kardeşlerimize katkı sağlamaya hazırız. İlk etapta Suriye’nin yaklaşık 400 milyar dolarlık bir altyapı ve üstyapı ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz. Bu 400 milyar doların muhtemelen 100 milyar dolarlık kısmı da konut için gereken tutar olur. Ayrıca, Suriye’nin yaşanabilir bir yer olabilmesi için de ortalama 1,5 milyon civarında konuta ihtiyacı var” dedi. İnşaat çalışmaları için ‘güvenlik’ ve ‘bütçe’ sorununun çözülmesi gerektiğine işaret eden Tellioğlu, bu problemler çözüldükten sonra bölgedeki çalışmalar için en güçlü aktörün Türkiye olduğunu ifade etti.
İHRACATTA POZİTİF YANSIMASI OLACAK
Suriye’de yeni dönemde ihracatta da büyük potansiyel bulunuyor. 2008’deki savaş öncesinde 1,4 milyar dolar olan dış ticaret hacmini 5 milyar dolara çıkarma hedefiyle çalışan ihracatçılar 2012’de 498 milyon dolara kadar düşen hacmi artırmaya çalışıyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre bu çaba sonunda 2024 ihracatı 2 milyar 180 milyon dolara ulaşırken, 2025’in ilk çeyreğinde ihracat yüzde 45 artarak 778 milyon dolara ulaştı. İki ülke arasındaki görüşmelerle 269 kalem üründe yüzde 70’e varan gümrük indirimi gerçekleşmişti. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, gümrüklerin yeniden değerlendirilmesi, serbest ticaret anlaşmaları, Türk firmalarının faaliyet alanının genişletilmesi, sınır kapılarının iyileştirilmesi ve e-ticaret iş birlikleriyle ihracatta pozitif gelişmeler yaşanabileceğini kaydetti.
ELEKTRİK VE GAZ TÜRKİYE'DEN
Suriye tarafında doğalgaz boru hattıyla ilgili çalışmalar başlarken, bu çalışmaların ardından Türkiye’den Suriye’ye gaz akışı sağlanacak. Kilis üzerinden Halep’e gönderilecek olan günlük 6 milyon metreküplük doğalgaz, Halep’teki doğalgaz santralinde elektrik üretmek üzere kullanılacak. Üç ay içerisinde akışına başlanması planlanan gazın, yıllık 2 milyar metreküplük bir transfere ulaşması bekleniyor. Suriye’ye elektrik tedariki için de çalışmalar başladı. Hâlihazırda Türkiye ile Halep arasındaki yaklaşık 200 megavatlık elektrik tedariki yapılıyor. Hedef bunu 700-800 megavata kadar çıkarmak.
ULAŞIMDA DEVREDEYİZ
Türkiye, ulaştırma konusunda da Suriye’de çeşitli adımlar atacak. Geçtiğimiz aylarda Türkiye’den bazı heyetler Suriye’ye giderek Şam ve Halep Havalimanlarındaki eksikleri yerinde görerek tespit etmişti. Bu havalimanlarının tam anlamıyla ayağa kaldırılması için çalışmalar devam ediyor. Öte yandan Türkiye, kara yolları ve demir yollarında da gerekli iyileştirmelerin yapılması için devrede. Geçen ay Şam’a giden Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Suriye’nin demir ve kara yolu altyapısını güçlendirme k için bütün sektörleriyle iş birliği yapacaklarını ifade etmişti.
TARIM İÇİN EKİP KURULDU
Türkiye’nin, Suriye’nin ayağa kalkması için el attığı konulardan biri de tarım oldu. Türkiye, geçtiğimiz yılın sonunda Tarım ve Orman Bakanlığı eliyle bu konuda çalışacak 14 kişilik bir ekip kurmuştu. Hatta bu ekibin bir kısmı Suriye’de incelemelerde bulunmuş ve Suriye’nin tarım alanında ihtiyaçlarını tespit etmek üzere çalışma yürütmüştü. Türkiye, Suriye’ye tarım konusunda verilecek destek için de bir eylem planı hazırlıyor. Eylem planının hazırlanmasının ardından Suriye’nin tekrar kendini toparlaması adına tarımsal, bitkisel ve hayvansal üretimde verilecek destekler üzerinde çalışılacak.