İstanbul’da deprem olması durumunda neler yaşanabilir?
Gündem Haberleri / Türkiye Gazetesi
Binlerce canımızı kaybettiğimiz 6 Şubat merkezli Kahramanmaraş depremlerinin üzerinden tam 1 yıl geçti. 1 yıl da yaralar sarılmaya, yıkıma uğrayan 11 şehir yeniden ayağa kaldırılmaya çalışılırken, gözler büyük bir depremin beklendiği Marmara’ya çevrildi. Uzmanlar büyük Marmara depreminin her an gerçekleşebileceğini söylerken, yaşanabilecek senaryolar korkutuyor. Peki büyük depremin, İstanbul’a etkileri nasıl olur? İşte cevaplar…
Uzmanlara göre, 30 yıldır beklenen Marmara depreminin eli kulağında. Marmara Denizi'ndeki fayın kırılması ile açığa çıkacak depremin şiddeti ise en az 7. 2 olarak bekleniyor. Marmara denizindeki küçük depremler, büyük depremin ayak sesleri olarak yorumlanırken uzman isimler ve jeologlar ilk kırılmanın Kumburgaz Fayı üzerinde olacağını öngörüyor.
KAF’IN KIRILAN KISMI MARMARA DENİZİ’NDE
Türkiye’de en büyük ve en tehlikeli fay hattı ise Kuzey Anadolu Fay hattı. Kuzey Anadolu Fay hattının kırılmayan ve bugün İstanbul’u tehdit eden bir kısmı da Marmara Denizi’nin içinde yer alıyor. Kırılan kısımlarda bugüne kadar 7.8-1939 Erzincan depremi, 7.0-1942 Tokat depremi, 7.2-1943 Samsun depremi, 7.2- 1944 Bolu depremi, 7.4-1999, Kocaeli ve 7.2-1999 Düzce depremleri yaşandı.
Son derece yıkıcı olan bu depremlerde de on binlerce kişi hayatını kaybetti.
Domino etkisi ile KAF boyunca yaşanan her deprem bir diğer depremi tetikledi. İstanbul'da da 250, hatta 500 yılı aşkın süredir kırılmayan 4 fayda enerji birikimi giderek artıyor. Üstelik megakent şu ana kadar gördüğümüz hiçbir deprem istatistiği ile uyuşmayan çok büyük bir nüfusu ve yapıyı da içinde barındırıyor.
İSRANBUL ‘KÜÇÜK KIYAMET’İ YENİDEN YAŞAYABİLİR
Bu nedenle uzmanlar İstanbul’u vuracak 7 üstü bir deprem sonrası yaşanacakların hiçbir depreme benzemeyeceğini öngörüyor.
99’da merkez üssü Gölcük olan ve İstanbul’a 100 km uzakta yaşanan depremde bile Avcılar’da binalar yıkılmış, yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti. Peki Marmara Denizi’nin kuzeyinden geçen ve İstanbul’a sadece 20 km uzaklıktaki fay kırılırsa yıkımın boyutu ne olur?
Uzmanlar böylesi bir durumda en kötü senaryoya göre bile olası bir bilançoyu açıklayamıyor. Çünkü hali hazırda İstanbul’u depreme hazırlama çalışmaları ve depreme dayanıklı konutların yapımı devam ediyor.
Ancak Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin 2017 yılında yayımladığı bir rapora göre, İstanbul’da yaşanabilecek en kötü senaryo, 1509 yılında yaşanan ve ‘küçük kıyamet’ olarak adlandırılan 7. 7 büyüklüğündeki depreme benzer olacak.
80 BİNE YAKIN BİNA ÇÖKEBİLİR
O yıllarda İstanbul nüfusu 160 bin, hane sayısı ise 35 bin kadardı. Nüfusa göre ölüm oranı ise binde 31 olarak kayıtlara geçti.
Günümüzde ise megakent olarak anılan İstanbul’un nüfusu 20 milyona dayandı. 2021 yılı Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü’nün elindeki yapı envanterine göre İstanbul'da 1 milyon 160 bin bina bulunuyor. Bunun yine yaklaşık 800 bin civarındaki kısmı da 2000 yılı öncesinde yapılmış. Uzmanlara göre beklenen büyük depremde 700 bin binanın ağır hasar alacağı, bunların 70 ila 80 bin tanesinin ise çökeceği düşünülüyor.
YARIM MİLYON İNSANI BEKLEYEN TEHLİKE
Yani bugün Marmara’yı sallayacak benzer bir deprem sadece İstanbul’da yarım milyon insanın ölümüne yol açabilir.
Üstelik böyle bir afet durumunda acil sağlık hizmetlerinin, emniyetin ve kurtarma birimlerinin yıkılan yüz binlerce haneye aynı hızda ulaşması da mümkün olmayabilir. Bu nedenle uzman isim Prof. Dr. Naci Görür yardımların ve çadırların Marmara'nın kuzeyinde depremden daha az etkilenen şehirlerde depolanmasını öneriyor.
Öte yandan 2019 yılında yaşanan 5,8’lik depremde İstanbul’da birkaç saat boyunca iletişim hatları çökmüş ve büyük tepki çekmişti. Geçen sene yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerde de 11 ilde hem iletişim altyapısı çökmüş hem de elektrikler gitmişti. Burada da afet anlarında hayati öneme sahip iletişimin devamlılığı için GSM operatörlerinin alt yapılarını olası bir depreme göre güçlendirmesi bekleniyor.
Öte yandan en kötü senaryoda Marmara depremi 99 Gölcük depremi gibi yaz sıcağında gerçekleşirse enkaz altındaki cenazelerin hızla bozulması, koku ile beraber salgın hastalık riskinin artacağı tahmin ediliyor.
2023 Kahramanmaraş depremi gibi dondurucu bir kış gününde olursa, bu defa da yine enkaz altında hayatta kalanların hipotermiye girerek hayatını kaybedebileceği düşünülüyor.
ULAŞIM, İLETİŞİM VE ELEKTRİK ALT YAPISI ÇÖKEBİLİR
Köprü ve yolların depremde zarar görmesi de yardımların gecikmesine neden olacak başka bir problem olarak değerlendiriliyor. Böyle bir durumun yaşanması halinde öneceliğin yardım araçlarına verilmesi de kritik öneme sahip.
Ekonomik anlamda da Türkiye’nin lokomotif şehri olan İstanbul’un böylesi bir afetin ortasında kalması hem uzmanların hem de siyasilerin sık sık dile getirdikleri bir beka sorununa dönüşebilir. Bu nedenle uzmanlar özellikle sanayinin, fabrikaların İstanbul'dan depreme daha dayanıklı şehirlere kaydırılmasını öneriyor.
KÖTÜ SENARYOYU TERSİNE ÇEVİRECEK TEK GERÇEK: DEPREM BİLİNCİ!
Ancak tüm bunlar olabilecek en kötü senaryodan doğan ihtimaller. İstanbul, depreme dirençli hala geldikçe, denetimler artırılıp halk deprem bilinci kazandıkça afetin vereceği zarar da bir o kadar azalmış olacak.
'da Takip Edin!
