Türkiye F-35 programına geri dönüyor! Dünya bu anlaşmayı konuşuyor
Türkiye F-35 programina geri dönüyor! Dünya bu anlasmayi konusuyor
İtalya’nın 140 yıllık köklü havacılık firması Piaggio Aerospace’i satın almak için düzenlenen ihalede en iyi teklifi veren firma Baykar olmuştu. Bu satın alma tüm dünyada ses getirirken dikkat çeken diğer nokta ise Türkiye'nin çıkarıldığı F-35 programına geri dönüş yolunun açılması oldu.
Baykar’ın İtalyan Piaggio Aerospace’i satın almasını dünyanın gündemine damga vurdu. Bu durumun Türk askeri havacılık sektörüyle ilgili yeni gelişmeleri de beraberinde getirmesi bekleniyor. P.180 Avanti iş jetleri ve uçak motorları üretimiyle tanınan Piaggio Aerospace, F-35 savaş jetlerinde kullanılan ‘F135’ kod adlı motorun üretiminde de rol oynayan bir firma olarak tanınıyor. ABD merkezli ‘Pratt&Whitney’ ile 2006 yılında anlaşma imzalayan Piaggio Aerospace, F-35 savaş jetlerinde kullanılan motorun önemli parçalarının üretilmesi için hak kazanmıştı.
TÜRKİYE F-35 PROGRAMINA GERİ DÖNDÜ
Bu satın alımla birlikte Türkiye dolaylı yoldan da olsa F-35 üretiminde yeniden bir rol üstlenmesi gündeme geldi. Daha önce F-35 üretiminde ABD, Avustralya, Kanada, Danimarka, İtalya, Hollanda ve Norveç ile birlikte üretici konumunda bulunan Türkiye, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi satın alması sonrası program dışında bırakılmıştı.
EN YÜKSEK TEKLİFİ BAYKAR VERDİ
Dünyanın en büyük silahlı insansız hava aracı (SİHA) şirketi olan Baykar, İtalya’nın 1884 yılında kurulan köklü havacılık firması Piaggio Aerospace’i satın almak için düzenlenen ihalede en iyi teklifi veren firma olmuştu. Piaggio, 140 yıllık geçmişiyle İtalya’nın teknoloji altyapısına önemli katkılar sunmasıyla tanınıyor. Baykar’ın bu stratejik adımı Türk havacılık sanayisinin global düzeydeki başarılarına bir yenisini eklerken, bu anlaşmayla birlikte Piaggio’nun tarihi kimliği de geleceğe taşınacak.
AB ÜLKELERİ İÇİN 'KURTULUŞ REÇETESİ'
Uzmanlar, bu satın almanın Baykar için olduğu kadar Avrupa için de ciddi avantajlar barındırdığı görüşünde. ABD’ye göbekten bağımlı olmanın ceremesini çeken AB ülkeleri için bu hamlenin ‘kurtuluş reçetesi’ sayılabileceği belirtiliyor.
'KONGRE İLE ÇÖZMEK GEREKİR'
Milliyet'te yer alan haberde Baykar’ın satın aldığı Piaggio Aerospace F-35’in motoruna parça üretmesi sebebiyle Türkiye’nin F-35 alımındaki müzakereleri bir kez daha gündeme geldi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Öğretim Üyesi Murat Aslan, ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve gelmesiyle seyri merak edilen F-35 müzakerelerini ve Baykar’ın son satın alımını değerlendirdi.
Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sistemleri sebebiyle Türkiye’nin satın aldığı ürünleri dahi teslim alamadığı ve ABD’nin elinde tuttuğu jetler için kira ödenmesini dahi beklediği F-35 satışının ABD-Türkiye arasında siyasi bir konu olduğuna dikkat çeken Aslan, şöyle devam etti: “F-35’in ABD’den merkezi olarak kontrol ediliyor olması, lojistiğinin özellikle çok pahalı olması, uçağın idamesinde sıkıntılar yaşanması, son dönemde Japonya’da ve ABD’de düşen F-35’ler olması gibi nedenlerle bazı kaygılar dillendirilmişti. Öte yanda İsrail-İran gerginliğinde her ne kadar F-15’ler ön plana çıkarılmış olsa da İsrail tarafından F-35’lerin kullanılmış olduğuna dair bir kanaat var. Görünmeden yaklaşıp verilmiş bir hedefi uzak mesafeden, akıllı mühimmatlarla etkisiz hale getirmek, etki altına almak konsepti ön plana çıktı ve etkinliği konusunda kaygılar yanında avantajlar olduğu da anlaşıldı. Ancak burada bence önemli olan husus şu, tüm savunma sanayii alımları bir siyasi karardır. Dolayısıyla siz bir silah sistemi tedarik ettiğinizde tedariği yapan ülkeyle bir ilişki tesis etmiş olursunuz. Bu nedenle F-35’i aldığınızda ABD ile önümüzdeki süreçte ilişkilerin seyrini öncelikle bir ihtimaller dahilinde değerlendirmek gerekiyor.
SÖZLEŞME SÜRER
F-35’e Trump’ın Türkiye’ye tekrar dahil edip etmeme konusunda, Kongre ile arasındaki anlaşmazlıkları çözmesi gerekir. Orada özellikle İsrail lobisinin, Yunan lobisinin çok aleyhte bir tutum takılması muhtemel görünüyor. Bu nedenle F-35 programına Türkiye’nin dahil edilmesi için çok kısa vadede beklentileri yüksek tutmanın çok mantıklı olduğunu düşünmüyorum. Türkiye ile ilgili herhangi bir mesele olduğunda kongre partiler üstü kararlar alıyor. Şu ana kadar lehte karar almadılar.
İsrail açmazı konusunda Netanyahu sonrasına işaret eden Aslan, “Netanyahu hükümeti sonrası İsrail’deki siyasi iktidara odaklanmak gerekiyor. Bu nedenle Trump’ın sadece Türkiye’yi, Obama döneminde haksızlık yapıldı diye F-35 programına dahil etmesini beklemek biraz çok yüzeysel bir okuma olur” derken, S-400 konusunda gelişme olmadığını belirtti ve “Dolayısıyla çok iyimser olmamak lazım bence F-35 meselesinde” dedi.
Aslan Baykar’ın aldığı firmanın F-35 projesindeki rolüne ilişkin ise “Şirketin F-35’e parça üretmesi normal bir olay. Baykar’ın bu şirketi satın alması da o sözleşmeleri sona erdirmez. Nihayetinde şirket tüzel kişiliktir ve İtalya’ya vergi verdiği için F-35’e yapılan parça tedarikinde olumsuz bir durum olacağını düşünmüyorum. Ama orada asıl önemli konu bence o şirketin ‘know-how’ının alınmış olması. Yani farklı uçak tiplerinin üretilmesinde büyük bir kapasite kazanacak tabii ki” diye konuştu.
Yayın Tarihi
|
Bizi Takip Edin
YORUMLAR
