Uzaya 'casus uydu' göndereceğiz! (2 Ocak 1991) — BİR ZAMANLAR TÜRKİYE
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından Türkiye’nin ilk casus uydusundan insansız hava araçlarına, modern tanklardan helikopter üretimine kadar kritik projeler 1991 yılında gazetemizin sayfalarında duyuruldu. Uydu projesi için tarih de verildi. İşte TEKNOFEST 2025'ten 34 yıl önceye sizi götürecek bir uzay macerası ve duyurusu yapılan 15 devasa projenin müjdesi...
Türkiye gazetesi, 55 yıl boyunca yayın hayatı boyunca ülkemizin milli değerlerini destekleyerek bilim, teknoloji ve savunma sanayiindeki gelişmelere geniş yer verdi.
Yakın tarihe birer ibret levhası olarak gazetemizin arşivine giren bu kıymetli gelişmeler, TEKNOFEST heyecanının hissedildiği günümüzde daha büyük bir mana kazanıyor.
1990’ların başında dikkat çeken bir uydu haberi de bunlardan biri. Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından geliştirilen 15 dev proje arasında özellikle “casus uydu” olarak anılan insansız uzay aracı öne çıkıyor.
Zırhlı muharebe araçlarından helikopter üretimine, radar sistemlerinden mayın avlama gemilerine kadar geniş bir yelpazede modernizasyon hedefleri dikkat çekiyor.
2 Ocak 1991 tarihli Türkiye gazetesi haberinde bu projeler şöyle anlatılıyor:
1992'DE UZAYA CASUS UYDU GÖNDERECEĞİZ
Türkiye'nin ilk casus uydusu, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Tesisleri'nde üretilecek...
Savunma ve silah sanayiinde 15 dev proje adım adım ilerliyor...
Savunma Sanayii Müsteşarlığı tarafından yürütülen dev projeler, hava, kara ve deniz harp silah, araç-gereç ve donanımının üretimini gerçekleştirmeyi hedefliyor. Adı geçen projeler içerisinde en önemlisinin “casus uydu” projesi olduğunu belirten Savunma Sanayii Müsteşarı Vahit Erdem, seri üretime ise 1994 yılında geçileceğini söyledi.
Savunma Sanayii Müsteşarlığı'nca yürütülen 15 temel proje, hızlı bir tempo içinde gelişiyor. Hava, kara ve deniz harp silah, araç-gereç ve donanımının üretimini hedefleyen söz konusu projelerin, 1990 fiyatlarıyla 10 milyar dolarlık (yaklaşık 30 trilyon lira) bir büyüklüğe sahip olduğu ve Türkiye'nin 1994 yılından itibaren silah ihracatçısı ülke konumuna gelmesini sağlayacağı bildirildi.
Savunma Sanayii Müsteşarı Vahit Erdem, söz konusu projelerle ilgili soruları cevaplandırdı. Vahit Erdem, anılan projeler içinde önemli bir yer tutan "insansız uzay aracı" projesinin, bu aracın "Türkiye’ye has modelinin” oluşturulmasını sağlayacağını söyledi. Erdem, gelecek yılın sonunda keşif, bilgi toplama, gözetleme ve hedef tespiti için bu aracın ilkinin uzaya gönderileceğini açıkladı. “Casus uydu” adı da verilen aracın dizayn işlerinin Türk Havacılık ve Uzay Sanayii Tesisleri'nde (TAI) yapılacağını kaydeden Erdem, söz konusu araçların seri üretimine ise 1994 yılında geçileceğini bildirdi.
Erdem’in verdiği bilgiye göre, kontrat aşamasına gelen ya da gelecek yıl içinde kontratı imzalanacak olan 3 milyar doları ihracata dönük, toplam 10 milyar dolarlık yatırım hacmine sahip projeler şunlar:
DEV PROJELER
Zırhlı muharebe aracı projesi, F-16 Elektronik Harp Projesi, yüksek frekanslı telsiz projesi (Türk Kulağı Projesi), mobil radar ve komuta kontrol projesi, Roketsan projesi, taktik tekerlekli araçlar projesi, hafif nakliye uçağı (CASA) projesi, insansız uzay aracı projesi, çok namlulu roketatar projesi, helikopter projesi, 35 mm’lik top roketi projesi, mayın avlama gemisi projesi, Sahil Güvenlik Komutanlığı bot üretimi projesi.
Öte yandan, Savunma Sanayii Destekleme Fonu'nda bugüne kadar 4 trilyon 226 milyar lira biriktiği ve fondan savunma sanayii projeleri için 1 trilyon 582 milyar lira ödeme yapıldığı bildirildi.
Vahit Erdem, F-16 uçak sayımızın 65'e ulaştığını ve Mısır'a 40 adet F-16 satışı için Mısır hükümetinin ABD nezdindeki başvurusunun beklendiğini söyledi.
Erdem konuşmasına şöyle devam etti:
"Mısır Hava Kuvvetleri’nin ihtiyacı olan 40 adet F-16 uçağının Türkiye'den sağlanması konusunda Mısır hükümeti ve Hava Kuvvetleri ile yapılan görüşmelerde müsbet gelişmeler kaydedilmiştir. Söz konusu satış için ana müteahhit olan GD firması ile Amerikan Hava Kuvvetleri'nin mutabakatı sağlanmıştır. Bunun dışında, Türk F-16 tesislerini görmeleri ve incelemelerde bulunmalarını temin maksadıyla bir Mısır heyeti ülkemize davet edilmiştir. Söz konusu heyetin önümüzdeki günlerde yurdumuza gelmesi beklenmektedir."
TSK’nin modernizasyonu çerçevesindeki 200 helikopterin üretim projesi ile ilgili ihale hakkında da bilgi veren Erdem şunları söyledi:
"Halihazırda firma teklifleri üzerindeki değerlendirme çalışmaları devam etmektedir. Ancak bu arada, bazı firmalar ilk tekliflerine ek olarak yeni teklif vereceklerini bildirmişlerdir. 1991 yılı başında bu firmaların ek tekliflerini vermelerinden sonra değerlendirmelerin tamamlanması ve karar için değerlendirme sonuçlarının İcra Komitesi'ne sunulması planlanmaktadır."
TÜRKİYE'NİN UZAY VE UYDU MACERASI
1991 yılında müjdelenen bu haber 1992 yılında maalesef gerçekleşemedi. Türkiye uzay çalışmalarında önemli adımları son yıllarda attı.
İlk olarak 1990’lı yıllardan itibaren Türksat haberleşme uydularıyla uzaydaki yerini alan Türkiye, 2003’te TÜBİTAK-BİLTEN iş birliğiyle geliştirilen BİLSAT’ı fırlatarak araştırma uydusu alanında da deneyim kazandı.
Ardından 2011’de tamamen yerli imkânlarla üretilen RASAT, Türkiye’nin kendi tasarımıyla hayata geçirdiği ilk gözlem uydusu olarak tarihe geçti. 2012’de fırlatılan Göktürk-2, çevre, şehircilik ve savunma amaçlı kullanılan görüntüleme kapasitesiyle dikkat çekerken; 2016’da uzaya gönderilen Göktürk-1, yüksek çözünürlüklü görüntüleriyle hem sivil hem de askeri alanda Türkiye’nin elini güçlendirdi.
Bu çalışmaların ardından Türksat serisi haberleşme uydularıyla yörüngedeki varlığını pekiştiren Türkiye, son olarak özel sektörün devreye girmesiyle yeni bir döneme girdi. Fergani Uzay tarafından geliştirilen FGN-100-d1 uydusu, bu alanda atılan ilk özel girişim adımı olarak öne çıktı. Böylece Türkiye, kamu kurumlarının yanı sıra özel şirketlerin de uzay yolculuğuna katılmasıyla daha güçlü ve rekabetçi bir konuma ilerliyor.
'da Takip Edin!
