Acı tatlı kitap kokulu: Kütüphane ve kitapların hikayeleri tek eserde
Kültür - Sanat Haberleri
Kaybolan kütüphaneler, son anda kurtarılan kültürel hazineler, enteresan “rastlantılarla” keşfedilen vesikalar ve kitap âşıkları… Halil Solak’ın kaleme aldığı “Kitap Sevenler Cemiyeti” adlı eser, acı tatlı hikâyeleri bir araya getiriyor.
MURAT ÖZTEKİN'İN HABERİ - Türkiye’de kitapların enteresan olduğu kadar hazin hikâyeleri var. Tarihin en büyük kültürel değişimlerine sahne olan bu topraklarda, el üstünde tutulan eserlerin bir anda ayaklar altına alındığı da vaki, eşsiz arşivlerin meçhule yollandığı da… Öte yandan kitapseverler ile onlardan bıkan hane halkının kavgaları ilgi çekici. Ancak, bütün bunlara karşı koyan pek çok kitap âşığı var!
Yazar Halil Solak’ın kaleme aldığı “Kitap Sevenler Cemiyeti” işte tarihimizden bu hikâye ve hatıraları bir araya getiriyor. Dergâh Yayınları tarafından neşredilen eserde; çeşitli kaynaklardan derlenen bilgilerde pek çok meşhur kültürel sima da yer alıyor.
OSMANLI BELGELERİNİ KENDİ PARASIYLA KURTARDI
İstanbul Defterdarlığı arşivinin bir kısmının 1931 yılında vagonlara konup paçavra fiyatına Bulgaristan’a satıldığı bilinir. O tarihten birkaç sene sonra da benzer bir facia yaşanır. Ruşen Eşref Ünyadın, Atina’ya büyükelçi tayin edildiği ilk günlerde Benaki Sanat Müzesinde Topkapı Sarayı Arşivinden çalınan evraklar olduğunu, üstelik eşsiz vesikaların satılmaya çalışıldığını öğrenir. Derhâl Ankara’yla irtibata geçer ama yeni rejim, Osmanlının evraklarıyla ilgilenmez. Hâliyle kıymetli vesikalar haraç mezat satılır! Buna dayanamayan Büyükelçi, kendi parasıyla evrakları tek tek geri toplar.
Eskiden de ölümler, şahsi kütüphaneleri tarumar ederdi. Bunu bilen Reisülküttap Mustafa Efendi, 1700’lü yıllarda İstanbul’un Bahçekapı semtinde bir kütüphane inşa etmeye karar verir. Kitapların üzerine basılacak mühre ise “Satan ve alanların Allah yüzünü kara etsin!” diye bir dua yazdırır. Ama Reisülküttap çok yaklaşmasına rağmen sağken maksadına ulaşamaz. Oğlu Aşir Efendi ise babasının kütüphane hayalini gerçekleştirir. Ancak Aşir Efendi Kütüphanesi, şimdilerde dükkân olarak kullanılır.
SOHBETTEKİ KEŞİF
Elbette her kitap ve eser hikâyesi kötü sonla bitmez. Mesela meşhur kültür tarihçisi İsmail Erünsal, peşinde olduğu ve Fatih’in okuduğu kitapları aydınlatacak Saray Kütüphanesi kataloğunu uzun zaman arar; hatta insanlara “Kandillerde kendine dua etmelerini” tembihler. Kataloğun Macaristan’da olduğunu ise sıradan bir dost sohbetinde “tesadüfen” öğrenir ve yeni bilgiler keşfeder.
Eski devirde pek çok tılsımlı kitap vardır. Onlardan biri de içinde doğru yanlış pek çok bilgi olan “Şemsü’l Maarif”tir. ABD, 1984 yılında Millet Kütüphanesinden bu kitabın bir kopyasını talep eder. Durumu merak eden kütüphane müdürü M. Serhan Tayşi, eseri incelemeye başlar. Bir ilim adamı ise “Bu eser neredeyse görünmez olmanın ipuçlarını veriyor” der. Fakat Amerikalılar niçin bu kitabın peşine düşmüştür hâlâ bilinmez…
RÜYALARINDA KİTAP GÖREN ÂŞIKLAR
Tarihimizde kitap âşıkları da az değildir… Kültür adamlarından İbnülemin Mahmud Kemal kitaba o kadar düşkündür ki, Beyazıt Sahaflar Çarşısı’ndan geçmediği gün rahatsızlanır. Her gün gördüğü rüyayı da not eden İbnülemin “âlem-i misal”de kitaplarla birliktedir! Defterinden anlaşıldığı üzere rüyalarında gördüğü kitapların başında salavat mecmuası “Delailü’l Hayrat”, “Buhar-i şerif” ve “Yahya Efendi Divanı” gibi eserler vardır ki, kendi geleneksel dinî anlayışını yansıtır.
SEVGİLİ KİTAP
Sevdiği kitapların kaybolma ihtimaline karşın üç kopya satın alan, beyaz eldivenle tutup bazılarının ciltlerine koruyucu krem süren tarihçi Cavid Baysun ile evde kabul görmeyen “sevgili” kitapları için daire tutan ve bu durum ortaya çıkınca yanlış anlaşılan kitap âşığının sıra dışı hikâyeleri de Halil Solak’ın eserinde yer almakta.
'da Takip Edin!
