Üçlü negatif kansere karşı akıllı tedavi umudu! Kanser tedavisinde nano ilaç dönemi

ZİYNETİ KOCABIYIK'IN HABERİ - Boğaziçi Üniversitesi’ndeki kendine ait laboratuvarında kanser hücrelerini insan saç telinden yaklaşık bin kat daha küçük, akıllı nano ilaç sistemleri ile sağlıklı hücrelere zarar vermeden öldürmenin yolunu arayan Doç. Dr. İyisan, “Bu nano yapılar, hem kanser hücrelerini doğrudan hedef almayı hem de yan etkileri azaltmayı amaçlıyor. Böylece, mevcut tedavilere dirençli vakalarda etkinliğin artırılması hedefleniyor. Üstelik bu sistemler yalnızca üçlü negatif meme kanseriyle sınırlı kalmayacak; sürdürülebilir bir yaklaşımla, gelecekte diğer kanser türlerinde de kullanılabilecek potansiyele sahip” dedi.

Bu proje, L’Oréal Türkiye’nin “Dünyanın bilime, bilimin kadınlara ihtiyacı var” yaklaşımı doğrultusunda, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu iş birliği ile yürüttüğü ve 23 yıldır genç kadın bilim insanlarını destekleyen “Bilim Kadınları İçin” Programı kapsamında destek alan çalışmalar arasında yer alıyor. Bu proje ile mevcut tedavilere dirençli bu agresif kanser türünde tedavi etkinliğini artırmak, yan etkileri azaltmak ve sürdürülebilir yöntemlerle diğer kanser türlerine de uyarlanabilecek bir yeni nesil yaklaşım geliştirmek hedefleniyor.

BU KANSER TÜRÜ NEDEN DAHA ZOR?

Meme kanserinin diğer türlerinde hormon veya hedefe yönelik tedaviler uygulanabilirken, üçlü negatif meme kanserinde bu yöntemler etkili olmuyor. Hastalığın daha saldırgan seyretmesi, tedaviye direnç göstermesi ve tekrar etme riskinin yüksek olması, yeni tedavi yaklaşımlarına duyulan ihtiyacı artırıyor.

Klasik kanser tedavilerinde kemoterapi ilaçları kullanıldığını, kemoterapi ilaçlarının da vücuttaki bütün hızlı büyüyen hücrelere etki ederek bu büyümeyi durdurmaya çalıştığını ifade eden Doç. Dr. İyisan, “Bu arada sağlıklı hücreleri de öldürüyor. Başka bir yol var. Üzerinde çalıştığımız nanoteknolojik ilaçları kullanabiliriz. Doğal nano malzemelerden geliştirdiğimiz akıllı ilaçlar sadece kanserli hücrelere odaklanıyor ve böylece tedavi daha etkili ve güvenli oluyor” dedi.

POSTACI İLAÇLAR KANSER HÜCRESİNİ HEDEFLİYOR

Bunlar gözle görülemeyecek, sadece laboratuvarda mikroskop altında görebileceğimiz ilaçlar. Akıllı lafını çok seviyorum. Biz onları öyle bir programlıyoruz ki, malzeme tasarım metodlarıyla onları öyle bir hale getiriyoruz ki sadece kanserli hücrede aktif oluyorlar. Çok küçük nano kapsüller, nano ilaçların tabanını oluşturuyor. Bunlar aslında o kadar küçük ki saç telinden bin kat daha ince. Bunları üretiyorz içerisine kemoterapi ilaçlarını koyuyoruz. Yüzeylerini çeşitli moleküllerle modifiye ediyoruz sadece kanserli hücreyi tanı diyoruz. Aslında biz laboratuvarda bir postacı tasarlıyoruz. O postacıya, kargosunu yanlış yerlere götürmemeyi öğretiyoruz. Ben aslında malzemeciyim. Malzeme tasarım teknikleri ile bu ilaçları ortaya çıkarmış oluyoruz. Günün sonunda yüksek stabilitesi olan kargosunu doğru adrese götüren, güvenli ilaçlar üreteceğiz. Bu alanda çok çalışılıyor” diye açıkladı.

L’Oréal Türkiye 23 yıldır Bilim Kadınları İçin Programı kapsamında 128 kadın bilim kadınını destekledi. Bu yılın destek alan ve bilimde çığır açacak diğer projeleri şöyle;

Parkinson’un bağırsaktan beyne yolculuğu: Çip-üstü-organ teknolojisi̇ ile erken dönem ortaya çıkan biyolojikdeğişimlerin ve süreçlerin anlaşılması

Dr. Dilara Nemutlu Samur, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı

Parkinson hastalığında bağırsak-beyin arasındaki ilişkiyi anlamaya odaklanan bu çalışma, mikroakışkan sistemler (çok küçük ölçeklerde sıvı akışını kontrol edebilen) kullanarak bir çip-üstü-organ modeli geliştirmeyi amaçlıyor. Bu model sayesinde bağırsak ve beyin hücreleri arasındaki iletişim taklit edilerek hastalığın bağırsakta nasıl başladığı ve hangi mekanizmalarla beyne yayıldığı incelenebilecek. Elde edilen bulgular, Parkinson hastalığının erken dönem belirtilerini ortaya çıkarabilecek ipuçları sunarak erken tanı ve tedavi stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacak.

Prostat kanserinde protein üretim kontrol mekanizmasınınaraştırılması ve tedaviye dönüştürülebilmesi

Dr. Duygu Kuzuoğlu Öztürk, Sabancı Üniversitesi Moleküler Biyoloji, Genetik ve Biyomühendislik Bölümü

Prostat kanserinin en ölümcül türü olan kastrasyona dirençli prostat kanserinin ilerlemesinde önemli rol oynayan proteinlerin, hücre tarafından nasıl üretildiklerinin araştırılması projenin ana konusu. Projenin amacı, genetik bilginin hücrenin yapıtaşı olan proteinlere dönüşmesinde kritik rol oynayan RNA molekülünden proteine dönüşüm sürecini anlamak ve bu yolla hastalığa sebep olan proteinlerin seviyelerini azaltmak. Böylece, mevcut tedavilere direnç geliştiren hücreler için yeni bir tedavi yaklaşımı geliştirilmesine katkı sağlanacak ve gelecekte yeni tedavi yöntemleri için temel bir adım atılacak. 

Özel tasarlanmış lensler ve fizik temelli yapay zekakullanarak düşük maliyetli anlık spektral (her pikselde çok daha ayrıntılı renk ve ışık bilgisi sağlayan) görüntülemeteknolojisi geliştirilmesi

Doç. Dr. Sevinç Figen Öktem Seven, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü

Her pikselde çok daha ayrıntılı renk ve ışık bilgisi sağlayan spektral görüntüleme teknolojisinin herkes için erişilebilir hale gelmesi hedefiyle, düşük maliyetli, kompakt ve taşınabilir bir sistem geliştiriliyor. Özel tasarlanmış lensler içeren bu sistem, klasik kameraların yalnızca üç renkle sınırlı kapasitesini aşarak her renk tonunu dalga boyuna göre ayrı ayrı görebilen ayrıntılı görüntüler elde edecek. Yapay zekâ destekli algoritmalarla oluşturulacak bu görüntüler; tarımda ürün takibi, su kalitesi izleme, kalite kontrol ve sağlıkta teşhis gibi pek çok alanda kullanılabilecek. Özellikle teknolojik açıdan dezavantajlı bölgelerde, yerli üretime katkı sağlayan uygun maliyetli bir çözüm sunacak.