Afganistan'da erişim kısmen geri geldi!

Afganistan’da internet, ülke genelinde yaşanan iki günlük telekomünikasyon karartmasının ardından kısmen geri geldi. İnternet izleme kuruluşu NetBlocks, kesintinin Taliban yönetiminin telekom şirketlerine yönelik yeni "ahlaksızlıkla mücadele" kurallarının uygulanmasının ardından gerçekleştiğini duyurdu.

Bu geniş çaplı kesinti, Taliban hükümetinin geçtiğimiz ay Yüksek Lider Hibatullah Ahundzade'nin talimatıyla ülkenin kuzeyindeki Belh vilayetinde fiber optik interneti yasaklaması sonrası kademeli olarak başladı. Vilayet valiliği sözcüsü, kararın "kötülükleri önlemek" amacıyla alındığını ve "yerel bir alternatifin değerlendirileceğini" söyledi.

Afganistan'da Belh vilayetinde gizli bir sınıfta bilgi teknolojileri ve kodlama eğitimi alan kız öğrenciler için internetin tamamen kesilme ihtimali büyük bir endişe kaynağı oldu. ABC News’e konuşan 27 yaşındaki öğretmen Zahra (güvenlik gerekçesiyle gerçek adı kullanılmadı), iki hafta önce başlayan Wi-Fi kesintisiyle birlikte hem kendisinin hem de öğrencilerinin büyük bir hayal kırıklığı ve korku yaşadığını ifade etti. Zahra, 10. ile 12. sınıf arasındaki 35 kız öğrenciye gizli bir sınıfta IT ve yazılım dersi verdiğini belirtti.

Birleşmiş Milletler Afganistan Yardım Misyonu (UNAMA), 16 Eylül’den bu yana ülkenin birçok bölgesinde internet erişiminde kesintiler yaşandığını açıkladı. Kurum, 29 Eylül akşamı itibarıyla başkent Kabil dahil olmak üzere ülke genelinde internet ve mobil erişimin herhangi bir ön bildirim olmadan kesildiğini duyurdu.

UNAMA, internet yasağının "kadın ve kız çocuklarının daha da izole edilmesi, acil hizmetlere ve sağlık hizmetlerine erişimin kısıtlanması, havacılık sektöründe aksamalara yol açılması ve yurtdışından gelen para transferlerine erişimin engellenmesi" gibi acil ve geniş çaplı sonuçları olacağına dikkat çekti.

Zahra, kesinti sırasında öğrencilerinin derse fiziken gelmeye devam ettiğini ancak büyük bir belirsizlik içinde olduklarını anlattı. "Devletin ne dediğine güvenmiyoruz. Daha büyük bir siyasi planın parçası olmasından korkuyoruz. Hâlâ ne olduğunu tam olarak bilmiyoruz" dedi. Zahra, üç gün önce telefon veri hizmetlerinin ve görüşmelerin tamamen kesildiği dönemde yaşadıkları korkuyu da paylaştı.

UNAMA, Taliban yönetimine ülke genelinde internet ve telekomünikasyon erişimini acilen yeniden sağlamaları çağrısında bulundu. Kurum, bu kesintilerin bilgiye erişim ve ifade özgürlüğü üzerinde yeni bir kısıtlama oluşturduğunun da altını çizdi.

Sosyal medyada yapılan yorumlarda, istikrarsız internet erişiminin çevrim içi eğitim alan kız öğrenciler için büyük bir engel oluşturduğu vurgulandı. Zira ülkede altıncı sınıftan sonra kız çocuklarının okula gitmesi yasak olduğu için, online eğitim tek umut olmuştu. Ancak bu hizmete ulaşabilen az sayıda öğrenci bile artık bağlantı sorunları nedeniyle eğitimden mahrum kalıyor.

Zahra, “Kodlama öğretiyorum ve internete güvenilir erişimim olması gerekiyor. Bu gizli sınıfları yürütmek için büyük risk alıyoruz. Kısa süreli bir kesintiyle baş edebiliriz ama uzun vadeli bir karartmayı kaldıramayız” dedi.

Eski ABD Afganistan ve Irak Büyükelçisi Zalmay Halilzad da sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, internetin kısmen geri gelmesini “iyi haber” olarak nitelendirdi.

İnternetin yeniden kısmen sağlanmasının ardından Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, yerel medya kuruluşu Tolo News’e yaptığı açıklamada, kendisinin de internete erişimi olmadığını belirtti. Tolo News, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda Mücahid’in “kesintiyle ilgili haberlerin doğru olmadığını” söylediğini aktardı.