Türkiye Kliniği - Yaşlılıkta ruh sağlığı görmezden gelinmemeli

İnsan ömrü bebeklik, çocukluk, yetişkinlik ve yaşlılığı içeren normal dönemlerden oluşur. Her dönemin kendine has biyolojik, fiziksel ve ruhsal süreçleri ve sıkıntıları vardır. Genelde 65 yaş üstü yaşlı sayılırken son yıllarda hastalıklara etkin tedaviler bulunup insan ömrü uzadığından bu yaş daha ileri çekilmektedir. Yaşlılıkta bedensel, ruhsal ve toplumsal açıdan birçok değişiklik görülürken hayatın diğer dönemlerinin aksine bu dönemin belirleyicisi bedensel ve zihinsel gerilemedir. En yaygın görülen sağlık problemleri kalp-damar hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıklarının yanı sıra beyin hastalıklarıdır.

Bunama: Psikolojik yönü de olan bunama (demans) yaşlılıktaki en önemli sorunlardandır. Günlük hayatta sıkça karşılaştığımız unutkanlık, yaşlılıkta daha sık yaşanır. Ancak bunamada işlevselliğin, topluma uyumun bozulduğu, kendi bakımını zorlaştıran zihinsel fonksiyonlarda belirgin gerileme vardır. Bellek sorunlarına ek olarak dikkat sorunları, yer-zaman-kişileri karıştırma, algılama sorunları, gerçeği değerlendirme sorunları, kişilik özelliklerinde değişiklikler gibi bulguların görüldüğü ilerleyici bir süreçtir. En sık sebepleri Alzheimer ve damarla ilgili sebeplere bağlı bunamadır. Bu belirtiler ilk dönemlerinde kişiler ve yakınlarının gözünden kaçabilir ve normal unutkanlık olarak düşünülebilir özellikle eski yaşantısını iyi hatırlaması sebebiyle bir hastalığı olmadığı düşünülür. Oysaki bunamadaki unutkanlıkta eski yaşanılanlardan önce yeni bilgiler ile yakın zamanla ilgili hatırlama problemleri olur ve daha ileri evrede eski anılarını da unutur. Bunama bu yüzden genelde geç teşhis alır. Bu hastalığı tamamen ortadan kaldıracak net bir tedavi yokken şiddetini ve ilerlemesini önleyecek tedaviler mümkündür. Ayrıca yaşlılıkta sıklıkla görülen depresyonda da unutkanlık, fiziksel ve zihinsel yavaşlama ve dikkat sorunları olduğu için bunamayla karışabilir. Halbuki depresyon eğer tanınırsa, tedavisi düzenlendiğinde tamamen düzelebilen bir bozukluktur.

Psikiyatri Uzmanı Havva Afşaroğlu

Yaşlılık Depresyonu: Yaşlılık dönemi, depresyon için oldukça riskli dönemdir. Çünkü bu dönemde bedensel sağlık sorunları artar ve eski sağlıklı vücudumuzun kaybı, iş ve sosyal statü kayıpları, eş-arkadaş kayıpları sık yaşanır. Bu kayıplara alışma ve yeniden uyum zorlayıcı bir süreçtir ve depresyon sıklıkla eşlik eder. Depresif dönemde ise kişide mutsuzluk, karamsarlık, umutsuzluk, suçluluk duyguları, özgüvende azalma, eskiden zevk aldığı şeylerden zevk almama, enerji düşüklüğü, uyku ve iştahta değişiklikler, intihar düşünceleri gibi belirtiler görülmektedir. Bu yaşanan belirtiler normal yaşlılık sürecinden sayılmamalı ve olabildiğince erken tıbbi yardım alınmalıdır. Tedavilerin depresif yakınmaların yanı sıra bilişsel işlevler ve birçok bedensel hastalık için de olumlu etkisi vardır. Ancak depresyon oluşmadan yaşlılıkta risk faktörleri olabildiğince azaltılmalıdır. Sık doktor kontrolleriyle bedensel sağlık sorunlarının bir kısmı önlenebilir. Yaşlılığı özellikle emekli olunca işlevsiz bir döneme dönüştürmemeli, yapabildiğince ev ve dışında çalışmaya ve aktif olmaya devam etmesi desteklenmelidir. Yaşadığı kayıplarla içe kapanan bireyi, ailesi sık konuşma ve ziyaretlerle sosyal işlevselliği devam etmelidir. 

Haftaya: Doktor Şükrü Cido, çocuk sağlığına yönelik önemli bilgiler verecek.

İlgili Haberler

Çocukken şişman olmak yaşlılıkta bunama riskini artırıyor