Uzmanlardan korkutan uyarı! 400 metreye çıktı... "Tehlike çanları çalıyor"
İklim krizi ve kuraklık nedeniyle su seviyesinde büyük düşüşler yaşanıyor. Uzmanlar, her geçen gün yer altı seviyesinin 400 metre üzerinde kazılan kuyular olmasına rağmen, suya ulaşmanın çok zor olduğunu belirterek tehlike çanlarının çaldığını söyledi.
İklim krizinin giderek büyümesiyle Türkiye genelinde tarım alanları hasat döneminde kuraklıktan olumsuz etkilendi. Konya Ovası'nda da iklim değişikliği ve şuursuz tarımsal sulama nedeniyle yer altı su seviyesi 400 metre üzerine kadar çıktı.
Son yılların en kurak dönemlerinden birinin yaşandığına dikkat çeken Konya Teknik Üniversitesi Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık şunları söyledi:
"YEREL SUYUN BU YIL BİRAZ DAHA FAZLA DÜŞTÜĞÜNÜ SÖYLEMEK MÜMKÜN"
"Hem yaz kuraklığı hem de kış kuraklığı bu yıllarda en yüksek seviyeye ulaşmış vaziyette. Tabii bu durumda yağışların azlığı özellikle tarım kesimi için, yer altı sularından yararlanmayı biraz daha arttıran bir faktör olarak karşımıza çıkıyor. Dolayısıyla yerel suyun bu yıl biraz daha fazla düştüğünü söylemek mümkün.
"400 METRE DERİNLİKTE YER ALTI SUYUNA RASTLANMIYOR"
Tabii bu mevsim sonunda biraz daha netlik kazanacak ama sahadan yapmış olduğumuz çalışmalarda vatandaşların mevcut kuyularına ilave borular eklediğini kimi yerde ilave boru eklenmesine rağmen suyun kalmadığını, kuyu yenilemek zorunda kaldıklarını, bazı bölgelerde ise 300, 400 metre derinlikte kuyular açıldığı halde yer altı suyuna rastlamadığını not alıyoruz. Bu durum havzada kuraklığın ve yer altı sularının giderek daha olumsuz bir seyir izlediğini ortaya çıkarıyor"
"TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR"
Su kullanımı sırasında tasarruf edilmesi uyarısında bulunan Arık, "Havza içerisine baktığımız zaman, aslında hem kuraklık hem iklim değişikliği hem de aşırı yer altı suyu kullanımı bir yerde tehlikeli çanlarının çaldığını gösteriyor. Bu durumda bizim doğal meteorolojik şartları kontrol etme şansımız olmadığından, yani yağışı artıramadığımızdan elimizdeki su kaynaklarını daha verimli kullanmamız gerekliliği ortaya koyuyor. Bu da özellikle havzada daha çok su kullanan kesimleri olan tarım alanı bir takım önlemler almasını gerektiriyor." dedi.
"SU ÇOK HAYATİ BİR KONU"
Tarım kesiminin alması gereken önlemlerin başında çok su isteyen tarımsal üretim modelinin biraz daha az su isteyen bitkiye doğru eğrilmesi gerektiğini belirten Arık, "Hem bitki hem de hayvancılık bakımından daha az su isteyen ürünlere doğru yönelmemiz gerekiyor. Havza içerisinde şeker pancarı, mısır, ayçiçeği, yemlik bitkiler, yoncanın çok fazla üretiliyor ve verimliliğinin yüksek olması önemli bir faktör. Gıda güvenliğimiz açısından da bunların üretilmesi gerekir. Ancak su çok hayati bir konu, o nedenle suyumuzun da tasarruflu kullanılması gerekir. Bu iki dengeyi muhakkak iyi kurmamız gerekiyor ve bu hem tarım kesiminin, hem kentlerde yaşayanların, hem de sanayinin su tüketirken azami dikkat etmesi ve verimli olması gerekiyor" diye konuştu.
Yer altı su kullanımının kaçak sularla daha bilinçsiz kullanıldığının altını çizen Prof. Dr. Arık şu ifadeleri kullandı:
"Havza içerisinde kullanılan suyun genel dağılımına baktığınız zaman kullanımının çok önemli bir bölümü tarım kesim tarafından gerçekleştiriliyor. Burada özellikle Devlet Su İşleri tarafından belgelendirilen kuyuyla, belgesiz kuyuları karşılaştırdığımız zaman üçe bir gibi bir fark var. Yani 40 bin civarındaki belgeli kuyunun yanı sıra, bunun 3 katı kadar da kaçak kuyudan söz ediyoruz. Kaçak kuyular bir yandan hangi seviyeden su aldığı belli olmadan, suda herhangi bir analiz yapılmadan, tuzlu su seviyelerinin temiz ise seviyelerine karışmasını sağlayabiliyor. Bu durum bütün havzadaki suların kalitesini düşüren bir faktör olurken, tarımı da verimsizliğe doğru götürecek.
"ACİL ÖNLEMLER ALINMASI GEREKİYOR"
Öte yandan çiftçilerimiz uzmanından destek almadıkları için bu kuyular zaman içerisinde verimli düşecektir ve en önemlisi de, yer altı seviyesinin daha ciddi bir şekilde düşmesini sağlıyor. Bunun nedeni ise kontrol edilmemesi. O nedenle havzadaki tarımsal üretim model, muhakkak bitkilere evrilmesinin yanı sıra bu kaçak kuyularını da muhakkak bir an önce önlenerek kontrol altına alınması gerekiyor. Yerel su yasamızda da belirtildiği gibi muhakkak kapatılması, kaçak kuyu açanlardan ise idari işlem olarak gerçekleştirilmesi ve doğrudan bir planlamaya gidilmesi gerekiyor. Çünkü havzada artık kuraklık açısından baktığımız zaman gerçekten tehlike çanları çalıyor. Ve bu suyu daha ileri taşıyabilmek için muhakkak acil önlemler alınması gerekiyor"
Obruk sayısının her geçen gün arttığına dikkat çeken Arık, şöyle devam etti:
"BU YIL KAYITLI OLARAK 12 TANE OBRUK MEYDANA GELDİ"
"Gerek Konya kapalı havza içerisinde gerekse çevre illerde obruklar oluşmaya devam ediyor. Sadece geçtiğimiz yıl, sayısı 40'ın üzerinde obruk meydana gelmiştir. Bu yıl ise kayıtlı olarak 12 tane obruk meydana geldi. Havzada obruklar oluşmaya devam ediyor. Yer altı sularının giderek çekilmesine de bağlı olarak havzada sıkışmadan dolayı havza kenarlarından itibaren çok büyük yüzey yarıklarda meydana geldi. Bunlar da tehlike arz ediyor. Gerek tarım alanların daralması, gerekse orada bulunan yerleşimlerin bu tehlikeyle karşı karşıya kalması da ciddi bir sorun olarak not edilmesi gerekiyor. Obruklarla birlikte yüzey yarıklarda temel sebep olarak yine kuraklığı gösterebiliriz"