İsa Karakaş

Çalışma hayatında tüm çalışanların ruhen ve bedenen sağlıklarının korunması ve aile hayatlarının idamesi açısından izinler büyük bir ehemmiyet arz etmektedir. Bu nedenledir ki başta Anayasamız olmak üzere tüm çalışma mevzuatımızda dinlenme hakkına yer verilmiştir.

EYT meselesi, hemen hemen her aileyi dolayısıyla toplumun çoğunluğunu ilgilendiren bir meseleydi. Bu mesele 24. yılında yapılan yasal düzenleme neticesinde çözüme kovuşturulmaya çalışılmıştır.

TÜİK’in Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla, kadın nüfus 42 milyon 811 bin 834 kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun %49,98'ini kadınlar, %50,02'sini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda %52,0 iken 90 ve üzeri yaş grubunda %69,1 oldu. Bu da gösteriyor ki nüfusun yarısına yakını kadınlardan müteşekkil.

Son dönemlerde erken emeklilikte hiç kuşkusuz en şanslı olanlar EYT’li emeklilerdir. Şimdiye kadar 2,5 milyonu aşkın işçi, memur, sözleşmeli, esnaf ve sandık sigortalıları yaş şartı olmadan emeklilik imkânına kavuştular.

Geçtiğimiz günlerde kamuoyunda “bebek katili yenidoğan çetesi” olarak adlandırılan suç örgütünün gayriinsani faaliyetleri ülke genelinde infiale yol açmıştı. Oysaki bu olay, devede kulak bile değil!..

Sosyal Güvenlik Kurumu SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ile diğer sigortalıların yanı sıra hak sahiplerine de dul ve yetim aylıkları da bağlamaktadır.

TÜİK’in Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre 31 Aralık 2024 tarihi itibarıyla, kadın nüfus 42 milyon 811 bin 834 kişi, erkek nüfus 42 milyon 853 bin 110 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle, toplam nüfusun %49,98'ini kadınlar, %50,02'sini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda %52,0 iken 90 ve üzeri yaş grubunda %69,1 oldu…

SGK aman vermiyor. Gerçekten çalışmadan SSK’lı gösterilenleri tek tek yakalamaya devam ediyor. Gazetedeki köşemize ve sosyal medya hesaplarımıza gelen iletilerden çok sayıda kişi sigortalılıklarının ya da emekliliklerinin iptal edildiğinden feveran etmektedir.

Tam da mübarek ramazan ayı başlangıcında işçilerimiz haklı olarak paniklemeye başladı. Zira yoğun olarak bazı medya organlarında “Kıdem tazminatına çökülecek! Kıdem tazminatı fona devredilecek! Kıdem tazminatı TES’de devredilecek…” şeklinde haberler çıkınca elbette işçilerimizin en önemli varlığı olan kıdem tazminatı konusunda endişelenmeleri yersiz değildir.

Ülkemizde iş gücü piyasasının önündeki temel zorluklardan biri, kayıt dışı istihdamın yüksekliği olarak öne çıkmaktadır. Yıllar içinde kayıt dışı istihdam oranında önemli bir düşüş yaşandığı görülmektedir.

16 milyon 600 bini aşkın emeklinin önemli bir bölümü hak sahibi olarak ölen emeklinin ya da ölen sigortalıdan dolayı ölüm geliri veya aylığı almakta olan dul eşi, çocukları ya da anne ve babalarından oluşmaktadır.

16 milyon 600 bini aşkın emekli, seçmen kitlesi içinde en büyük sayıyı teşkil etmektedir. Hâl böyle olunca seçimlerde vaatler-sözler en çok emeklilere verilmektedir. 2018 yılı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde emeklilerin en büyük kazanımı Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı'nda bayram ikramiyesi kazanımı olmuştur.

Çalışma mevzuatımızda annelerin çalışma hayatına devam edebilmesi için birçok kolaylık ve muafiyetlere yer verilmiştir. Ayrıca İşverenlere bu konuda yükümlülükler öngörülmüştür.

Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli maaşı alabilmek için genel olarak belirli bir süre prim ödemek ve yaş şartını doldurmuş olmak gerekmektedir. SGK uygulamasında bu şartlar sigortalılık süresi, sigortalı prim gün sayısı ve yaş şartı olarak ifade edilmektedir. Normal durumda emeklilik için bu şartların yerine getirilmiş olması zorunludur. 

EYT’siz Bağ-Kur’lular 9.000 gün prim ödemeden normal emekli olamıyorlar. Ayrıca EYT sonrası için Bağ-Kur’lu kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmuş olmaları gerekmektedir. 30 Nisan 2008 sonrasında emeklilik şartları daha da zorlaşmaktadır. Ancak maluliyeti olan Bağ-Kur’luların yaşı beklemelerine gerek yok.

Sosyal Güvenlik Kurumu uygulamasında değişik adlarla çok sayıda gelir ve emeklilik aylıkları bağlanmaktadır.

Önümüzdeki dönemde yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine daha 3 yıldan fazla bir zaman olmasına karşın muhalefetin müstakbel adaylarının uzun süreden beri özellikle bozulan gelir dağılımı ve artan yoksulluk üzerinden stratejiler geliştirdikleri görülmektedir.

Geçen sene en çok asgari ücretliler mağdur oldu. Keza 2024 yılında memurlara, kamu işçilerine ve tüm emeklilerin maaşlarına güncelleme yapılırken yüksek enflasyon rakamlarına rağmen bir tek asgari ücretlilere güncelleme yapılmamıştır.

Çalışma hukukumuzda çalışanların yaşı, yapılan işlerin niteliği ve çalışmanın yapıldığı zaman zarfı gibi özellikler de göz önünde bulundurularak çalışanların ruhen ve bedenen korunmasına yönelik birtakım kurallar öngörülmüştür. Bu bağlamda gece çalışması hem iş sağlığı ve güvenliği açısından hem de sosyal adalet kaideleri açısından özel olarak tanzim edilmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre, gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir.