Uzman isimler değerlendirdi: Çanakkale Köprüsü ülkeye büyük fayda sağlayacak

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından, Çanakkale Zaferi'nin 107'nci yıl dönümünde açılışı yapılan dünyanın en büyük asma köprüsü unvanına sahip 1915 Çanakkale Köprüsü uzmanların da gündeminde. Ortak görüş köprünün ülkeye büyük fayda sağlayacağı yönünde oldu.

"Çanakkale Boğazı'nın gerdanlığı" olarak nitelendirilen 1915 Çanakkale Köprüsü uzmanlar tarafından değerlendirildi. Köprünün ülkeye büyük katkılar sağlayacağını anlatan Ulaştırma Profesörü Mustafa Ilıcalı, "Birkaç sene sonra dönüşümü göreceksiniz. Bu yol bu medeniyet buranın kalkınması, kentsel dönüşümün hızlanması, tarımda, sanayide bu bölgeye ülkeye büyük katkılar sağlayacak. Geçmişte yurt dışında çalışan vatandaşlarımızın Ege'ye, Batı Anadolu'ya inmesini kolaylaştıracak. Bakanlığımız her büyük projede bunun getirisini bütün vatandaşlarla paylaşıyor. Yolu kullananların, yakıttan, zamandan çevreden kazandığı, istihdama, ekonomiye katkısı saymakla bitmez. Bu büyük projeleri eleştirirken iyi bakmak lazım. Çanakkale'nin fotoğrafını iyi çekin. Burada bir gerdanlık var. İstanbul Boğazı'nda ilk köprü yapıldığında İTÜ öğrencisiydim. 1973 senesinde açıldı. O zaman köprüye karşı gelenleri hatırlıyorum. Sonra ikinci köprü yapıldı. Üçüncü köprü yapıldı ve bu da Avrupa'yı Asya'ya bağlayan dördüncü köprü oldu" dedi.

"5-10 SENE SONRA BURALAR UÇACAK"

"43 yıllık hocayım. Niye bu kadar önemli yatırımlara karşı çıkılmış. Sonuç itibariyle Çanakkale'de daha önce böyle bir geçiş düşünülmemiş. Son 20 yılda Türkiye ulaştırma alanında 1 trilyon 200 milyar liralık yatırım yaptı. Bu çok büyük bir miktar. Yüzde 20'si kamu özel sektör iş birliğiyle yapıldı. Bunlar önceden yapılamazdı" diyen Ilıcalı, "Siyasi istikrar, uzun süreli hükümetler olmadan yapılamaz. Dörtlü konsorsiyum var. İkisi yabancı Koreli. Siz de siyasi istikrar olması lazım ki, Koreli gelsin, İngiltere kredi versin. 20 yıldaki siyasi istikrarın mimarı millettir. O destekle beraber lider Recep Tayyip Erdoğan, bakanlar, özel sektör, kamu ile milyarlık işler yapıldı. Bu köprü ile Marmara'da bir ring yapılıyor. Bir gerdanlığı ülkemiz kazandı. Biz bir projeyi eleştirirken bilgi sahibi olmadan araştırmadan eleştiriyoruz. Yandaşlık değil, paydaşlardan birisi Ersin Arıoğlu. Eski CHP milletvekili. 35 müteahhit var. Çanakkale Köprüsü'ne staja gelen öğrenciler vardı. Geldiler, gördüler. Bunların belgesellerini inşaat fakültelerine göndereceğiz. Bilim açısından önemli. Türkiye'nin böyle bir projeyi yapması, bu tür işlerin ihracatı açısından önemli" diye konuştu.

Yatırım miktarının 2,2 milyar euro olduğunu belirten Ilıcalı, "Gayrisafi yurt içi hasılaya olan desteği 1.9 milyar euro, yıllık istihdama 52 bin, üretime 3,2 milyar euro. Yakıttan kazanç yıllık 2,3 milyar lira. Eleştirenlere diyorum ki, buralarının videosunu alsınlar 5, 10 sene sonra baksınlar. Buralar uçacak" ifadelerini kullandı.

"YURT İÇİ GAYRİSAFİ MİLLİ HASILAYA KATKI SAĞLIYOR"

YTÜ İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Özen ise, "Ülkemizin yurt içi gayrisafi milli hasılasına katkı sağlıyor. Karbon salınımını azaltıyor. Trafik kazalarını azaltıyor. Üzerinde de birçok simgeyi bulunduruyor. Orta açıklığıyla dünyanın en uzun köprüsü. Cumhuriyetimizin 100. yılını temsil etmesi önemli. Yüksekliğinin 3.18 olması, 18 Mart'ı temsil ediyor. 'Dur yolcu' dediğimiz zaman, dur yolcu ölç bak içinde ne simgeler var, bunları görmek bize kazandırıyor. Ulaşımın erişilebilir olmasıyla medeniyet de beraberinde geliyor. Buradaki dönüşümü ileride göreceğiz. Bu köprünün artık Marmara'nın etrafını dönen yol ağımız oluştu. Bu koridor ile beraber ulaşım maliyetlerinde azalmalar olacak. Katkı sağlayacak. İstanbul'un Trakya kesiminin Ege ile bağlantısı rahat sağlanacak. Avrupa ile Ege'nin kıyı kesimlerinin bağlanması kolay olacak. Yazın değil, normal günlerde lojistik için kolaylık olacak. İstanbul'a erişim de buradan kolaylaşacak" diye konuştu.

"2,5 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM"

Mimar Prof. Dr. Nihat Şen de köprünün sağlayacağı faydaları sıralayarak, "2,5 milyar dolarlık yatırım. 5 bin 100 personel ve 750 makinenin çalıştığı, tahminden 1,5 yıl önce kullanıma açılacak bir eser. Orta açıklığı ile 2023 yani Cumhuriyetin 100. yılını ifade ediyor. İki kule arası 2023 metre orta açıklıkta. Burası bir geçiş köprüsü değil. Dünya ekonomisine dünya ticaretine fonksiyonlar kazandıracak bir köprü. Kuzey Anadolu fay hattına 10 kilometre yakın bir yer. Benzeri Japonya'da var. Fark şu; Japonya'daki tek tablalı köprü, burası çift tablalı bir köprü. Köprüler vadilere yapılır. Aşırı rüzgarın geçişini tablalar arasından geçirmek için tablalar arasında boşluk vardır. Köprünün sallanmasını yavaşlatır. Bunun için çift tablalıdır. Bunlar çok sağlam birbirine bağlanmıştır. Buranın orta açıklığı çok fazla. 2023 metre orta açıklığı olan bir köprü. Burayı erken bitirmemizin sebebi, çok tecrübe kazanmamız. Osmangazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü. Çok ciddi mühendislik hesaplaması, kontrollerinde yapılan bir eser. Ciddi bir yatırımı var. Sadece buranın 1,5 yıl önce bitmesinin ekonomiye kazandıracağı 618 milyon euro. Bu köprünün devreye girmesiyle yıllık 418 milyon euro tasarruf sağlayacağız. Yakıttan, gaz emisyonu, zaman, araçların yıpranmasının önüne geçecek" dedi.

"Dünya ticareti artık çok hızlı, ticaret süreklilik arz etmeli. Son 20 yılda her yerde yatırımlar yapılıyor" diyerek sözlerini sürdüren Şen, "Türkiye coğrafyası bir arı kovanı. Her yerinde imalat ve üretim, çalışma var. Ticaretin sürdürülebilir olması lazım. Hiç aksamaması lazım. Teknoloji gelişiyor. Statik hesaplamalar neticesinde olan bir durum. Kule yüksekliği çok fazla. Onun için çelikten yapılmış. Seyit Onbaşı'yı anmak açısından bir top figürü olacak. Köprü ile övünüyoruz. Mühendislik harikası. Hem iki kıtayı birleştiren 6. köprümüz. Dünya ticaretinde artık Türkiye farklı konuma geliyor. Yavuz Sultan Selim Köprüsü sadece bir köprü değil. Aynı zamanda Asya Avrupa arasındaki tarihi İpek Yolunun bağlantısıdır. Ciddi ticari aksın üzerindeyiz. Lojistik üssünün İstanbul'da kurulması, İzmir Limanı. İstanbul İzmir otobanı, Osmangazi Köprüsü. İstanbul lojistiğinin bir ayağı Çanakkale'de olacak. Bu havzadaki tarımı düşünün. Yol ve ulaşılan yer hizmetin gittiği yerdir. Bu köprünün açılmasıyla ciddi göç hareketliliği olacak. Sanayi, tarım daha fazla olacak. Göç de olacak" şeklinde konuştu.

Acı tecrübeleri yaşamamak için imar planlama çalışmalarının titizlikle yapılmasının gerektiğini sözlerine ekleyen Şen, "50 yıl sonrasını gözeten imar planlarının yapılması lazım. Bakanlık ve il belediyeleri, ilçe belediyelerine ciddi görevler düşüyor. Tarım arazilerine dokunmadan, nerede sanayi, nerede turizmi planlamalıyız" dedi.

"TÜRKİYE'NİN BU YATIRIMLARI KATLAYARAK DEVAM ETMESİ GEREKİYOR"

Prof. Dr. Sefer Şener "Cumhurbaşkanı özellikle son dönemde eleştiriye konu olan yap işlet devret modeline ilişkin açıklamalar yaptı. Almanya ve ABD’de bu sistemin olduğunu söyledi. Son dönemde ABD’de de yap işlet devret modelinin kullanıldığını Cumhurbaşkanı bahsetti. Bunun çabukluk ve zaman tasarrufu sağladığını belirtti. Yaptığımız incelemelerde de bunu görüyoruz. 2,5 milyar euroluk bir yatırım ve planlanandan öne bitiriyorsunuz. Bu tip projelerin şöyle bir özelliği var. 200 TL köprünün ücreti. Daha önce beyan edilen fiyatlar vardı. Onun oldukça altında olduğunu görüyoruz. Ucuz demiyoruz. Finansman yöntemiyle geri dönüşü çabuk oluyor. Karbon salınımından tutun da yakıt tasarrufuna kadar, zaman kadar bunları topladığınızda 465 milyon euroluk tasarruf sağlandığını görüyoruz. Sadece geçiş ücreti olarak bunları düşünmemek lazım. Ne kadar kısa sürede ve hangi modellemeyle yapıldığını. 10 büyük orta açıklıklı köprünün 3 tanesinin Türkiye’de olduğunu söyledi. Türkiye ilk 10 ekonomi arasına girmek istiyorsa bu yatırımları katlayarak devam etmesi gerekiyor.
Altyapı yatırımları yapıldıkça ilk 10 ekonomi arasına girmek mümkün olacak. Eşik atlamak istiyorsanız altyapınızın güçlü olması gerekiyor. Demiryolu ağının çok güçlü olması gerekiyor. Dünyaya üretim yapma potansiyeline sahip oluyorsunuz. Marmara, Ege ve Antalya bölgesini kapsayacak nitelikte. Lojistik üs olmak istiyorsak bir hayli yatırıma ihtiyacımız olacak. Yerel bazda gelişmeyi sağlıyorsunuz, gelir dağılımında ileriye dönük göreceksiniz.
O kadar teşvikler veriyoruz, belli sanayi alanlarının ülkenin tamamına yayılmasını sağlayamıyoruz. Ülkenin tamamını geliştirelim, her noktada gelişmişlik olsun ki nüfus bir yerden bir yere değişmesin.
Kars’tan geliyorsunuz, Çin’den geliyorsunuz, kesintisiz şekilde Marmaray ile birlikte 3. Köprüde aynı hattı kullanıyorsunuz onların artırılması gerekiyor." dedi.