Kerrey, kahraman mı, savaş suçlusu mu?

Bugünün rahat koltuklarından, gazete köşelerinden ve TV programlarından, geçmişteki olaylar, tartışılsa bile, bunlar hakkında ahkâm kesilmesine, "kahramanları" hakkında hüküm verilmesine karşıyımdır. Çünkü, hele üzerinden yıllar geçtikten sonra gerçekler en azından flulaşmış, belgeler kaybolmuş, yakın tanıklar ölmüştür. Doğruları tespit etmek, doğru hükümler vermek, imkansız olmasa bile, çok güçtür. Ne var ki; son yıllarda Avrupa'da ve Amerika'da geçmişin çöplüklerini eşelemek modası artmakta, bazıları, mesela Almanlar kendi milletlerinin, geçmişteki "günah ve suçlarını" itiraf etmeyi, mazoşist bir milli spor veya toplumsal psikiyatrik bir tedavi haline getirmişlerdir. Bunun belki bir yere kadar faydası da olabilir. Ancak aşırıya da kaçıldığı oluyor. Kölelere tazminat Mesela son günlerde Amerika'da, 18. ve 19. Yüzyıllarda Amerika'ya çok ağır şartlarda köle olarak getirilen ve ABD iç savaşı sonunda azad edilene kadar bir hayli eziyet çeken zencilerin ahfadına, tazminat verilmesi gerektiği ortaya atıldı. Tabii burada pratik zorluklar var: Ne kadar tazminatı, kim kimlere verecek? Hem zenci bir yazarın da dediği gibi; "Bugün Amerika'da eşit hatta bazı yerlerde eşitten de öte haklar kazanan zenciler acaba Afrika'da kalsalardı daha mı mutlu olacaklardı? Aslında Amerika'ya gelmeleri onlar için çok daha iyi olmuştur... Bu konuyu şimdi kaşımak tersine ırkçılık olur!" Senatör Kerrey Bu dolap ve tavan aralarındaki iskeletleri ortaya dökmenin şimdi daha güncel ve somut bir örneği tartışılmakta: Eski Senatör Bob Kerrey'nin olayı veya vicdan azabı! Bugün 57 yaşında olan, ocak ayına kadar Senato üyesi olan Kerrey'nin son seçimlerde Al Gore'a karşı demokratların adayı olacağı düşünülüyordu. O aktif politikayı bırakmayı tercih etti ve New York'taki (benim de mezunu olduğum) New School Üniversitesine Rektör seçildi. Kerrey ve SAT timinin, Vietnam Savaşı esnasında 29 Şubat 1969 gecesi, Mekog Deltasında. Thanh Phong mezrasında yaptığı operasyona ait gizli raporlarda, o gece köydeki 13 silahsız kadın ve çocuğun Amerikalılar tarafından öldürüldükleri açıklanınca ve liberal medya bu olayın üzerine gidince Kerrey, operasyonda sivillerin öldürüldüğünü itiraf etti ancak ateş emrini kendisinin vermediğini söyledi. Fakat komutan olarak sorumluluğu kabul etti. Otuz yıldır vicdan azabı çektiğini söyleyerek o operasyon için verilen Bronz Star madalyasını ve sonraki başka bir operasyonda, tartışmasız olarak verilen, Amerika'nın en büyük nişanı "Şeref Madalyasını" da geri vereceğini açıkladı. Kerrey, ateş açma emrini kendisinin vermediğini ve gelişen olaylar sonucu ateş açıldığını söyledi. Ama komutan olarak sorumluluğu da kabul etti. Tıpkı ünlü Japon -2- filmi Raşomon'da olduğu gibi komando grubundan hâlâ sağ olanların her biri o geceki olayları başka türlü hatırlıyor ve anlatıyorlar.. Mesele eski komutan yardımcısı Kahn, -belki de madalya kendisine verilmediği için- ateş açma emrini Kerrey'nin verdiğini iddia ediyor... Gerçekler belki hiçbir zaman ortaya çıkmayacak, çıkmasına da imkan yok!.. Bu gelişmeler ve tartışmalar, bu olayın şimdi, otuz küsur yıl sonra ortaya atılmasındaki anlamsızlığı ortaya koyuyor. Dünyada, bütün ordularda, bütün savaşlarda, hele II. Dünya Savaşında ve Kore'de Amerikan Ordusunda benzeri olaylar olmuş kimse pek üzerinde durmamıştır. Ama Vietnam Savaşının Amerikan liberalleri için önemi vardır; bu savaşın gerçek kahramanlarını bile kabullenmezler. Hiç kimsenin savaş ve hele 28 Şubat 1969'da gizli bir gece operasyonunda olanları ve şartlarını bugün bilmelerine ve buna göre hüküm vermelerine imkan yoktur. Kerrey, çok muhtemeldir ki, Vietkong kuvvetlerinin sivilleri kalkan olarak kullandıklarını bildiği için birliğini korumak maksadı ile önleyici ateş açtırmıştır. Veya gecenin karanlığında kimin dost, kimin düşman olduğunu bilmek imkanı olmadığı için, olaylar kontrolünden çıkmıştır. Kesin bir hüküm vermek için o gece Kerrey ile birlikte orada olmak gerekirdi... Hem acaba o savaşta benzeri olaylar yapan, hatta kendi halklarını da feda eden Vietnam subayları şimdi aynı şekilde ortaya çıkıyor suçlarını itiraf ediyorlar mı? Mesela eski KGB'ci Putin, şimdi günahlarını itiraf eder mi? Kerrey, ne kadar günah çıkarırsa çıkarsın, liboşlar ona baskı yapmaya devam edecekler ve belki de prestijli bir liberal Üniversite olan NEW SCHOOL Üniversitesi'nde rektörlüğü tehlikeye düşecek. Savaşların böyle riskleri de oluyor. Ama benim indimde Kerrey, Şeref Madalyasını hak etmiş bir kahramandır. Nitekim Demokrat Senatör ve Vietnam Muharibi John McCaine de böyle diyor... GÜNÜN FİKİR KIRINTISI "Başkaları hakkında hüküm vermekte acele etmeyin... Sizin hakkınızda da aynı şeyi yaparlar!" * AMBROSE BIERCE