Viyana'nın yolları taştan

Yolları taştan evet... Turistlere hitabeden semtlerde veya şehrin seyr ü sefa yerlerinde yollar asfalt değil, taş döşeli. Asfalt yollar sıradan görünür göze; taş döşeli sokaklar, meydanlar insanda oraya özenilmiş, emek verilmiş intibaını uyandırıyor. Taş döşeli sokaklarda, meydanlarda masaları ortalığa taşmış kahvehâneler, bisikletliler, heykeller, Mozart esvapları giyinmiş satış elemanları, sahiplerine eşlik eden cins cins ev köpekleri... Viyana'da toplu taşımacılık harika. İmrendim. Metro, otobüs, tren, tramvay... Tam mânâsıyla bir toplu taşıma ağı örülmüş. Her bineceğinizde bilet alıp binebilirsiniz bu vasıtalara ama haftalık, aylık, yıllık biletler çok kullanışlı. Ben meselâ, haftalık aldım. Gittiğim gün aldım ve bir daha bilet gişesi nerede, kaç liraya gidilecek, bozuk param var mı, şu bu... soruları aklıma gelmedi. Aldığınız Viyana kartı cebinize koyuyorsunuz ve bir hafta boyunca istediğiniz toplu taşıma aracına biniyorsunuz. İstediğinize istediğiniz kadar! Kâh metroya git, kâh tramvaya, yahut otobüse. Ondan in, buna bin, bir daha in, bir daha bin! Sınırsız... Ve binerken turnikeden geçme, bileti makineye okutma, biletçiye gösterme yok. Hiç birşey yok! Arada sırada biletçi biner, "çıkarın bakalım biletlerinizi!" diyerek kontrol yaparmış. O zaman biletinizi gösteremezseniz para cezası varmış. Yani bilet mutlaka cebinizde olacak. Benim orada olduğum bir hafta boyunca hiç kontrol olmadı. Tabiî istismara açık bir usul. Bilet almadan atlarsınız ondan ona. Yapan var mı? Varmış! Her ülkede, her millette kendini açıkgöz sanan birileri çıkıyor. Bir şehirlinin toplu taşıma vasıtalarına en fazla ne kadar binebileceğini hesap ederek bir fiyat belirlemişler. Bütün vasıtalar rahat, hiçbiri aşırı kalabalık değil, hemen daima oturarak gidiyorsunuz, tam dakikasında ve çok sık geliyorlar. Bu kadar rahat ve kullanışlı bir sistemi de suistimal eden çıkıyorsa, zaten o insanlar umutsuz vakadır! Viyana 1 milyon 700 bin nüfuslu bir şehir. Avuç içi kadar bir şehir! Şehir avuç içi kadar olunca orada yaşamak da, orayı idare etmek de, kuralları koymak da nisbeten kolay. Bir de Tuna var değil mi? Ah Tuna!..