Onların bildiği, sizin bilmediğiniz

Bir araba alırken acaba o araba hakkında gerçekten ne kadar bilgi sahibi oluruz? Eğer bayiden alınan yeni bir arabaysa, ne tür bir araba olduğu hakkında daha iyi bir fikriniz olur. Sizden önce başkasının kullanmadığını bilirsiniz. İkinci el bir arabaya göre, sıfır bir arabaya çok daha fazla güvenirsiniz.

Ancak, birçok kişinin imkânı sıfır araba almaya yetmez. İkinci el bir araba alacaksanız, araba hakkında çok şey bilmeniz gerekir. Hiç kazası var mı? Sel, su baskınına maruz kaldı mı? Önceki sahibi veya sahipleri arabaya iyi baktı mı?.. 

İkinci el araç satın alırken aslında arabayı satan kişinin güvenilir olması gerekir... Yani kullanılmış bir araba alırken iki tür belirsizlik ve risk vardır. (Bu makaleyi okuyan birçoğunuz yeni araba satan sahtekâr bir satıcının da belirsizlik problemi olduğunu bilebilir)

Bilgi, zaman alır. Zaman paradır. Bir ekonomistin bakış açısıyla, ister sıfır, ister ikinci el, araba almak isteyen biri çok araştırma yapmalıdır, ayrıca satıcı ve bayileri de iyice araştırmalıdır. İlgilendiğiniz araba özellikle belli bazı ülkelerden ithal edilmişse, bu bir sürü yeni ve büyük potansiyel riskler manasına gelir...

Araba işi karışık bir iştir. Bazı işlerse daha da karışıktır. Şimdi bir de yeni ya da oturulmuş bir ev almanın zorluğunu bir düşünün. Çoğumuz daha önce oturulmuş evler alırız. Yeni evler çoğu yerde çok pahalı olabilir...

Ev için sorulacak sorular, araba için sorulacak sorulara göre çok daha karmaşıktır. Arabanın sağlam ve güvenilir olması önemlidir, ama çoğu insan arabasında yaşamaz. Arabalar genellikle evlere göre daha basittir. Evlerde sıhhi tesisat, elektrik tesisatı, inşaat malzemesi... çok önem arz eder. Çocukların gideceği civardaki okullar, evde çalışanların işe nasıl gideceği, bölgenin sel, deprem riski de dikkate alınmalıdır. Bir de komşulara dikkat etmek lazım. Bir müstakil ev ya da apartman dairesi alırken; iyi, ilginç ve hatta kimi zaman eğlenceli insanlara komşu olmak istenir. Mahallenin geneli hakkında bilgi sahibi olmak uzun sürer...

Bir ev almak çoğu insan için çok büyük bir yatırımdır. Ev kiralayacak insanlar da benzer sorunlarla karşılaşır. Kira işinde de benzer sorular ortaya çıkar. Kısa süreliğine bir ev kiralanıyorsa, daha iyi bir eve taşınma ihtimali hep vardır...

Şimdi, size oturduğunuz evi satan, kiralayan ev sahibi ya da emlakçı acaba gerçeklerin ne kadarını anlattı? Yüzde yüzünü mü? Peki ya galerici? Bölgeyi, arabayı, insanları ve ilgili şirketleri iyi tanımıyorsanız, bu tarz alışverişlerde risk iyice artar.

Güven, ev ve araba piyasasının işlemesi için büyük bir unsurdur. Güven olmadan piyasalar işlemez. Bu aldığınız ya da yatırım yaptığınız her şey için geçerlidir...

Çok dikkatli olmak zorundasınız. Ailenizle beraber arabada seyahat edeceksiniz. Ailenizle beraber aldığınız evde yaşayacaksınız. Araştırma yapın. Evet, bu zaman alacaktır. Ancak döküntü bir araba ile uğraşmaktan daha iyidir. (Üzücü bir deneyim olur). Size problemden başka bir şey getirmeyecek, güvenli olmayan bir mahallede, tuhaf, hatta tehlikeli komşularla dolu bir eve taşınmaktansa, hiç taşınmamak daha iyi olmaz mı?

Mutlaka bilinmesi gereken Latince bir deyim var: Caveat emptor. "Alıcı uyanık olsun" manasına gelir. Gerçekten de alıcı uyanık olsun...