Akide

Biliyorum o eğlenceli yazılardan istiyor ve bekliyorsunuz lakin acımız hâlâ taze ve derin… Az bi ağzımız tatlansın dedim, buyurun size akide şekeri ikram edeyim;

 

Efem, tatlı yiyelim tatlı konuşalım. Şekerlerin sultanı akide şekerinin dünyada üretildiği tek yer Türkiye’dir. Karanfilli, tarçınlı, susamlı, sade, fındıklı, çizgili, meyveli… Rengi berrak, tadı hafif, dilde yavaş eriyen ‘Katır kutur kotarak!’ diye yemesi en zevkli… Bu şekeri kırmadan sonuna kadar emen insanlar seçilmişlerdir. Elleri öpülesi takdir edilesi.

 

Gelelim nerden çıktığına ve anlamına;

 

‘Akide’ sözcüğü, Arapça ‘akit’ sözcüğünden geliyor ve ‘bağlılık, sözleşme, bağlanma, birbirinden ayrılmama’ anlamlarını taşıyor.

 

Tahta yeni çıkan padişah, Yeniçeri Ağası’nın elinden bir şeker tası alırdı. Bu şeker bizzat Yeniçeri Ocağı’nda yapılır ve Yeniçeri Ağası tarafından bizzat Padişah’a sunulurdu.  

 

Padişah şeker tasını, iki şekilde alırdı. Önce şeker tası tartılır, eğer 400 gram gelirse padişah isterse eliyle alıp yer, isterse de yanında bulunan çeşnicibaşına verir o yedikten sonra kendisi yerdi. Eğer şeker 400 gram gelirse şu anlama geliyordu:

 

“Yeniçeri yeni tahta çıkacak olan padişaha güveniyor.”  Bunun üzerine padişah da bu şekeri eliyle alıp yerdi. Bu da “Ben de size güveniyorum” anlamına geliyordu…

 

Eğer padişah güvenmezse “Size güvenmiyorum, güvenim eksik” anlamında, onu alır çeşnicibaşına tattırır sonra yerdi. Tas içerisinde getirilen şeker 400 gramdan az ise, bu da yeniçerilerin yani ordunun padişaha güvenmediğinin delaletiydi. Bu durumda ise padişahın yapması gereken iki hareket vardı. Ya “Her hâlükârda ben size güveniyorum” diyecek şekeri kendi eliyle alıp yiyecek ya da “Ben de size güvenmiyorum” diyerek çeşnicibaşına havale edecekti. İşte bu işleme ‘akitleşme’ denirdi. Bu yüzden de şekere ‘Akide Şekeri’ denildi. Sonrasında şekerciler üretti sattı yayıldı. Hüff… Uzatmayalım.

 

Her türlü akdimizin de, ağız tadımızın da, keyfimizin de bozulmaması dileğiyle hepinize iyi haftalar…

Ninem diyor ki; Katrandan olmaz şeker, olsa da cinsine çeker.