Mali uçurumun sonuçları ne olur?

Bugün bir projeksiyon yapalım. Amerika'da siyasi partilerin, yani iktidardaki Demokratlar ile muhalif Cumhuriyetçilerin mali uçurum konusunda anlaşamadıklarını farz edelim. Böylece mevcut sistemde süregelen vergi indirimleri ve kamu harcamaları, yeni yıl ile birlikte başlamış olsun... Böyle bir durumda savunma harcamaları kısılacak. Maaşlar üzerinde uygulanan %2'lik vergi teşviki sona erecek. Yaklaşık 2 milyon kişiyi ilgilendiren işsizlik maaşı ödemeleri sona erecek. Fakirlik sınırındakilere yapılan bazı maddi desteklerde indirime gidilecek. Vergilendirme açısından bakıldığında, tüketim harcamalarına önemli bir darbe vurulmuş olunacak. Amerika'da son çeyrek büyüme oranı %3.1 olarak gerçekleşti. Tüketici ve kamu harcamalarının arttığını fakat iş dünyası tarafından yapılan yatırımların gerilediğini görüyoruz. Peki GSYİH'de görülen bu artış yeterli mi? FED'in hedeflerine bakarsak, cevap hayır. Zira FED, son yaptığı açıklamada önceliği işsizliğe vereceğini ve ekonomide doğal işsizlik oranına ulaşılıncaya kadar faizlerin rekor diplerde kalacağını, parasal genişlemenin de süreceğini açıklamıştı. İşsizlik düşene kadar büyümenin daha uzun bir süre %2.5'in üzerinde kalması gerekiyor. Bunun yanında Amerika'da yaklaşık 23 milyon işsiz olduğunu düşünürsek, tüketim harcamalarının, ki GSYİH'nin %70'ini oluşturuyor, gelecekte de aynı hızda artacağının garantisi yok. Hane halkı gelirlerinde ise bir önceki döneme göre düşüş görülüyor. Amerika'da toplam tasarrufların büyüme oranı %4'ten %3.7'ye gerilemiş durumda. Buna mukabil kamu harcamalarında artış gözüküyor. Demek ki GSYİH'deki artış, kamu harcamalarından kaynaklı. Enflasyonun, gıda ve enerjiyi de eklersek %0.7'den %1.8'e yükseldiğini görüyoruz. Gıda ve enerji kalemleri çıkarıldığında ise enflasyonun gerilediği görülüyor. Bunun yanında toplam ihracat 2009'dan bu yana ilk defa geriledi. Bunda Çin ve Avrupa'da oluşan talep daralmasının etkisi büyük oldu. İhracatın azalması ise büyümeyi olumsuz etkiledi. Tüm bunlardan şu sonucu çıkarabiliriz: Amerika'da büyüme var ama çok hassas ve kırılgan. Mali uçuruma karşı anlaşılamazsa ekonomi yeniden resesyona girebilir. Bu durumda tüketim ve savunma harcamaları muhakkak darbe yer. Bunlardan kaynaklı sıkıntı tüm ekonomiye dalga dalga yayılır. Daha az harcama, daha az yatırım ve daha çok işsizlik anlamına gelir. Amerikan ekonomisinin bu şekilde resesyona girmesi tüm dünyayı derinden etkileyecektir. Küresel büyümenin artış hızı azalacak, bunun da piyasalara etkisi çok menfi olacaktır. Nitekim AB krizi şimdilik yatıştı gözükse de problemler aynen devam ediyor. Geleceğe yönelik beklentilerdeki iyileşmeden fazlası yok.