Bu ümmetin en cömerdi
Bu ümmetin ömrü, diğer ümmetlerin ömründen kısadır. Bizim bedenimiz, diğer ümmetlerin bedenlerinden küçüktür. Bu ni'metleri ki bize verdi ve şükrünü vâcib kıldı. Bilir ki, Ona lâyık şükür etmeye kâdir değiliz. Şükür kemâl üzere olmayıp, azledilmiş ve ayrı düşmüş kalırız. Sonra kendi fadlı ve rahmeti ile takdîr ve tedbîr edip, bu ümmetten dört kimseyi, bu dört ni'metin şükrü için seçti. Birincisi, Ebû Bekr-i Sıddîk'ı, Muhammed Mustafa ni'metinin şükründen dolayı seçti. İkincisi, Ömer-ül Fârûk; dîn-i İslam ni'metinin şükründen dolayı seçti. Üçüncü; Osmân Zinnûreyni, Kur'ân-ı azîm ni'metinin şükründen dolayı seçti. Dördüncü, Aliyyül Mürtedâ'yı, kendi muhabbeti ni'metinin şükründen dolayı seçti... Ebû Bekr-i Sıddîk, Muhammed Mustafâ ni'metinin şükrünü lâyıkı ile edâ etti. Teni, cânı, malı ve evlâdı ile yardımda bulundu. Fayda ve zararını hep onun işi yoluna harc etti. Ömer-ül Fârûk, İslam ni'metinin şükrünü kemâli ile edâ etti. Bütün gayretini, şiddetini İslamiyet yolunda kullandı. Gizli İslam'ı âşikâr etti. Osmân-ı Zinnûreyn Kur'ân-ı azîm-üş-şânın şükrünü gerektiği gibi edâ etti. Kur'ân-ı kerîmi topladı. Aliyyül mürtedâ, özel muhabbetin şükrünü hakkıyla edâ etti. Kılıcını kınından çekti. O kılıcın kahrı ile dostları düşmanlardan ayırdı. Resûlullah buyurdu ki: "Ümmetimden, ümmetim üzerine en merhametlisi Ebû Bekr-i Sıddîk'tır. Allahü teâlânın dininde en kuvvetli olanınız Ömer-ül Fârûk'tur. Hayâ cihetinden en sâdık olanınız, Osmân bin Affân'dır. En cömerdiniz, hem beden, hem mal ile Ali bin Ebî Tâlib'dir." Rahmetin en kâmil olanı Ebû Bekir'in nasîbidir. Kuvvetin tamam olanı Hazreti Ömer'in nasîbidir. Hayânın en yükseği Hazreti Osman'ın nasîbidir. Cömertlik ve yiğitlikte en önde olmak Hazreti Alî'nin nasîbidir. Hazreti Ebû Bekir rahmet ile vasıflandırılmıştır. Rahmetin yeri gönüldür. Hazreti Ömer kuvvet ile vasıflandırılmıştır. Kuvvetin mahalli bedendir. Hazreti Ebû Bekir gönül yerindedir. Hazreti Ömer beden yerindedir. Gönül ile beden birbiri ile berâber bulunur. Lâkin beden gönlün hizmetindedir. Gönül bedenin âmiridir. Hazreti Ebû Bekir hilâfetin aslıdır. Hazreti Ömer fer'idir. Bunun gibi, hayâ Hazreti Osman'ın sıfatıdır. Civânmertlik Hazreti Alî'nin sıfatıdır. Hayânın mahalli gözdür. Civânmertlik el ile olur. Göz ve el ikisi de kişinin zînetidir. Lâkin göz elden üstündür.