Altın ve elmasın vatanı G.Afrika

GEZİ YAZISI Nuh ALBAYRAK'ın G. AFRİKA İZLENİMLERİ nuh.albayrak@tg.com.tr Avrupalıların, Hindistan'a giderken fark ettiği, Nelson Mandela'nın demokrasiyle yücelttiği ülkenin ekonomik ve politik başkentlerini gezdim; izlenimlerimi sizlerle de paylaşayım istedim. Çünkü Güney Afrika, üç ayrı başkenti olan, orta yerinde başka bir ülkeyi barındıran "farklı" bir ülke... Bir kere daha ilk adımınızda zihninizdeki -en azından benim zihnimdeki- "Afrika" algısı tersyüz oluyor. Çünkü bu ülke, bırakın Afrika algısını "Amerika"yı hele de Güney Amerika'ya bile taş çıkartacak kadar gelişmiş bir ülke... Bence asıl fark, siyahların hakim olduğu bu ülkedeki hoşgörü ve demokrasinin, onlara efendilik taslayan beyazları aydınlatacak seviyede olmasıdır... Yukarıdaki rengârenk fotoğraf çağrıştırdığı için "dünyanın gökkuşağı" diye başlık atmadık. Bu, kendilerinin özellikle kullandığı bir nâm-ı diğer... Neden mi?.. Ülkede yaşayanların %79'u siyah, %8'i beyaz, geri kalanı ise binbir renkten... Yine halkın %68'i Hıristiyan, %2'si Müslüman, %1.5'u Hindu, geri kalanı (%28.5) ise aklınıza gelen her inançtan... Afrikanca ve İngilizce başta olmak üzere 11 resmî dil var, konuşulan dil sayısını hiç sormayın; çünkü bilmiyorum. İşte size tam bir "renkkuşağı"... Daha da önemlisi bütün bu farklılıkları bağrında, huzur içinde barındırmayı başarmış bir ülke. Üstelik de komplekse kapılmadan, farklılıkların üzerini kapatmadan. Tam tersine farklılıklara saygı göstererek, zenginlik bilip; sahip çıkarak... Afrika'da Hıristiyan, Müslüman ve yerel dinlere mensup kişiler özgürce dinlerini yaşamakta. Çoğunluğun Hıristiyan olduğu ülkede her inanca saygı gösteriliyor. Mesela, umumi yerlerde, büyük mağazalarda Müslüman vatandaşların Ramazan ve bayramlarını kutlayan afişler asılıyor. Elbette her yerde olduğu gibi burada da bu hoşgörü ortamını istismar edenler de var. Mesela birçok ülkede olduğu gibi burada da Vehhabilik ismi verilen S. Arabistan kaynaklı sapık bir akımı, 'İslamiyet' gibi göstererek yaymaya çalışıyorlar. Ülkemizde kış mevsiminin ağırlığını tam olarak hissettirdiği bu günlerde Güney Afrika da yaza girmiş durumda. Zaten yılın büyük bölümü yaz-bahar olarak geçiyor... Topu topu bir aylık kışı var. O da bize göre bahar... Nitekim her yer yemyeşil... Gel gör ki sebze-meyve hep 'turfanda'. Bir kilo kıyma 4 Euroya alınırken, senenin en "ucuz" mevsiminde bile biberi 5 Eurodan aşağıya yiyemiyorsunuz. Güney Afrika geleneklerine sıkıca bağlı bir toplum olma özelliğini halen sürdürüyor. Etnik yapısında siyah, beyaz ve melezlerin de içinde bulunduğu bir kültür mozaiği. Mesela Müslüman anne babalar, erkek çocuklarını isterlerse doğumdan 1-2 gün sonra sünnet ettirebiliyor. Yerli siyahlar ise farklı bir "sünnet" geleneğini halen devam ettiriyormuş. Şöyle ki... Erkek çocuklar 18 yaşına gelince özel bir seramoni ile "erkekliğe" adım atıyor. Mahallenin en ehil büyüğü ile 'erkek adayı' ormana gidiyor ve bir hafta boyunca tamamen doğal şartlarda; avlanarak ve ot-kök toplayarak hayatını sürdürmeye çalışıyor. Yedinci gün ormanda sünnet ediliyor ve yaraları iyileştikten sonra, çocukluğu geride bırakmış ve erkekliğini ıspatlamış bir "adam" olarak mahallesine geri dönüyormuş. FOTO GALARİ İÇİN TIKLAYIN ÇOK RENKLİLİĞİN SİMGESİ Hint Okyanusu sahilindeki bir plajda yer alan değişim kabinleri ülkedeki çok renkliliğin sembolü gibi. Kabinler farklı renklere boyanarak âdeta "Rainbow ülkesi" lakabına uyum sağlamış... LION PARK'TA ASLANLAR SERBEST, İNSANLAR KAFESTE... Bakmayın adının Aslan Parkı olduğuna; zürafadan çitaya, devekuşundan sırtlana her tür hayvan itina ile besleniyor... Ayrıca bu parkta hayvanlar serbest dolaşıyor, insanlar kafeslerde. Eli sopalı adam da sizi yanıltmasın. O, Aslan Terbiyecisi Alex. Bir türlü anlaşma var aralarında. Alex onları besliyor, aslanlar da onu idare ediyor. Yoksa her eli sopalıya itaat etmiyorlar. Kafesli araçtan inme cesareti gösteren birkaç ziyaretçiyi parçalamışlar netekim... BURASI DA ONLARIN TENEKE MAHALLESİ Güney Afrika'nın en ünlü gecekondu mahallesi Soweto geniş bir alana yayılmış. Burası aynı zamanda ırkçı yönetimlere karşı olan ayaklanmaların merkezi. 1955'de Freedom Square'de (Özgürlük Meydanı) Özgürlük Bildirisi bu meydanda okunmuş. Burada her gelirden her kültürden insanları görmek mümkün. TAŞIMA AĞAÇLA YEŞİL ÖRTÜ İngilizler, sömürge döneminde kuru bir kıta olan Güney Afrika'ya, Arjantin'den Hindistan'a kadar ellerinin erdiği her yerden binlerce çeşit, yüzbinlerce ağaç getirmiş ve yetiştirmiş. Rehberimizin bu açıklamasına benim tepkim, "Hayret, İngilizlerin faydalı olduğu ülke de varmış..." oldu. DIŞI ÇEVRECİ, İÇİ VERİCİ Afrikalılar baz istasyonlarını yapay ağaçlara gizleyip görüntüyü bozmamış. Johannesburg elmas ve altının ana vatanı 1867'de elmasın bulunması Güney Afrika'nın rengini değiştirmiş. 1886'dan itibaren altın yatakları işletilmeye başlanınca Johannesburg, ülkenin en büyük merkezi durumuna gelmiş. Bir süre önce Başbakan'ın ziyareti sebebiyle gittiğimiz Bruney'de bulunduğumuz günlerde, "Aman kaşık-çatal, musluk-anahtar ne bulursanız çantaya atıp getirin" şeklinde onlarca mesaj almıştık... Oysa bu mesajları asıl Johannesburg'ta olanlara göndermek lazım. Zira 'altın'ın, dünya ehli ile ilk buluştuğu yer bu şehirmiş. Dünyada üretilen her 100 kilogram altının 65 kilogramının Güney Afrika'da üretildiğini, Johannesburg'un ise bu ülkenin ekonomik kalbi olduğunu düşünürseniz bu şehrin, bu ülke için ne kadar önemli olduğu anlaşılır sanırım. Ayrıca, toprağı eşeleyince karşınıza çıkan bol kalorili 'siyah altın'ların ocakları da yine bu bölgede yoğunlaşmış durumda... Johannesburg para devir daiminin en hızlı olduğu şehir. 1867'de elmasın bulunması Güney Afrika'nın rengini değiştirmiş. 1886'dan itibaren altın yatakları işletilmeye başlanınca Johannesburg, Güney Afrika'nın en büyük merkezi durumuna gelmiş. Çeşitli endüstri kollarının (işletme, elektrik, kimya sanayi) yanı sıra ticari ve kültürel kuruluşlarıyla Johannesburg, Güney Afrika'nın en büyük ekonomik merkezi. YARIN: GÜNEYİN EN GÜNEYİ, ÜMİT BURNU