Neden çok yiyorsunuz? Açlıktan mı zevkten mi?

'Tokum ama hâlâ yemek istiyorum', 'Doydum ama üzerine bir tatlı olsa süper olurdu' gibi cümleleri günlük hayatımızda sık sık duyuyoruz. Bunun hazdan kaynaklanan "hedonik açlıktan" kaynaklandığını söyleyen uzmanlar, bu durumun yeme bağımlılığına davetiye çıkarabileceği uyarısında bulunuyor.

Ziyneti KOCABIYIK

Açlık duygusunun beyne gönderilen sinyaller açısından ikiye ayrıldığını biliyor muydunuz? Kişinin hayatta kalabilmek için gerekli olan enerjiyi sağlayacak olan yemeği yemesini hatırlatmak amacıyla beyne gönderilen sinyallere bilim dünyası "homeostatik açlık" adını veriyor. İhtiyaçtan değil de hazdan dolayı ortaya çıkan açlık hâline de hedonizim (hazcılık) dan esinlenilerek "hedonik açlık" deniyor.

Bir davranışın içerisinde haz varsa dikkatli olmak gerektiğini ifade eden Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesinden uzman klinik psikolog Cumali Aydın, haz alabilmek için daha çok yemek yeme davranışına “beslenme bağımlılığı” denildiğini belirterek "Hazzın olduğu yerde bağımlılığın da görülme ihtimali çok yüksektir. Beynin hazla ilgili bölgesi çok sık uyarıldığında bağımlılık gelişme riski artacaktır. Kişi haz almak için yedikçe daha çok haz alma isteği gelecektir. Çünkü beynin hazla ilgili bölgesi fazla uyarıldığından dolayı haz eşiği yükselecektir. Bu nedenle haz alabilmek için daha çok yemek zorunda kalınacaktır. Bu duruma beslenme bağımlılığı denir" dedi.

Beslenme bağımlılığının kişide sürekli ağzını doldurma ve boş bırakmama ihtiyacı oluşturduğunu vurgulayan Aydın "Bağımlılık ne kadar şiddetli olursa bu davranışın da o kadar sık olması beklenir. Bu durum kişinin kısır bir döngü içerisine hapsolmasına sebep olabilir. Bu kısır döngü beraberinde diyabet, obezite, kalp damar hastalıkları ve uyku problemleri gibi pek çok fiziksel ve psikolojik rahatsızlıkları getirebilir" uyarısında bulundu.

AŞIRI STRES ÇOK YEMEK YEDİRİYOR

- Durumsal stres yaşayan ve buna bağlı olarak ruhsal açıdan gerilen kişiler, yaşadıkları gerilimle mücadele edebilmek için yemek yiyebilirler. Kişi gerildikçe rahatlayabilmek amacıyla yer, bu duruma duygusal yeme denir. Mesela aile içi çatışmalar, iş stresi ve sınav stresine bağlı olarak yemek yeme gibi…

- Stresle baş edebilme becerisi düşük olan kişiler...

- Depresif kişilerde duygusal boşluk sıkça karşılaşılan bir durumdur. Duygusal boşluğu gidermek ve depresyona bağlı olarak ortaya çıkan haz alamama ve keyifsizlik durumunu gidermek adına yeme davranışı sergileyebilirler.

- Dürtüsel ve haz odaklı kişilerde de görülebilir.

"DUYGUSAL YEME" İLE BÖYLE SAVAŞIN

• Yemek saatlerinizi düzenleyin ve yemek için acıkmayı beklemeyin.
• Öğünlerde şeker ve yağ oranı yüksek olan yiyecekler değil, lif oranı yüksek olan yiyecekler tercih edin.
• Gün içerisinde bolca su için.
• Yeme isteğinizi artıracak sosyal mecralardan uzak durun.
• Strese bağlı olarak ortaya çıkan ruhsal rahatsızlıklar için uzman desteği alın.
• Strese girdiğinizde buzdolabının kapağına sarılmak yerine sevdiğiniz bir arkadaşınızı arayarak onunla sohbet edin.