Dünya'yı soğutma çalışması! İngiltere'de bilim insanlarından 70 milyon avroluk proje

İngiltere, iklim değişikliğini yavaşlatmak amacıyla Dünya'nın sıcaklığını yapay yollarla düşürmeyi hedefleyen jeomühendislik projeleri için 70 milyon avroluk fon ayırdı. Ancak bu projeler, doğurabilecekleri riskler nedeniyle bilim dünyasında ve uluslararası kamuoyunda tartışmalara yol açtı.

Kaydet

İngiltere’de bilim insanları, iklim değişikliğini yavaşlatmak amacıyla Dünya’nın sıcaklığını yapay yollarla düşürmeyi hedefleyen jeomühendislik projeleri için yaklaşık 70 milyon euro tutarında devlet desteği aldı. Ancak bu projeler, bilim dünyasında tartışmalara neden oldu.

İngiltere’nin İleri Araştırma ve Buluş Ajansı (Aria) tarafından yürütülen “Dünya’yı Aktif Şekilde Soğutma Seçeneklerini Keşfetme” programı kapsamında, kutup buzullarını kalınlaştırmak için deniz suyunun buz kütlelerine enjekte edilmesi gibi deneysel yöntemler değerlendiriliyor. Bir diğer projede ise, bulutların güneş ışığını daha fazla yansıtması için üst atmosfere yansıtıcı parçacıklar salınması planlanıyor.

Dünya'yı soğutma çalışması! İngiltere'de bilim insanlarından 70 milyon avroluk proje - 1. Resim

"İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ CİDDİ SORUNLAR OLUŞTURACAK"

Program Direktörü Mark Symes, “İklim değişikliği, büyük ölçüde insan kaynaklı sera gazı salımı nedeniyle, yüzyıl sonuna kadar küresel sıcaklığın birkaç derece artmasına ve ciddi sonuçlar doğurabilecek iklim eşiklerinin aşılmasına yol açabilir” dedi.

Symes, esas çözümün fosil yakıt kullanımının sona erdirilmesi ve fazla sera gazlarının atmosferden temizlenmesi olduğunu vurgulasa da, bu süreçlerin çok yavaş ilerlemesinin tehlikeli iklim eşiklerini önleyemeyebileceğini belirtti.

SINIRLI ALANLARDA DENEY PLANI

Aria, küresel sıcaklıkları düşürme potansiyeli taşıyan yöntemlerin, küçük ölçekli, kontrollü ve sınırlı alanlarda test edilmesini öneriyor. Bu testlerin, doğrudan uygulama hedefi taşımadığını vurgulayan Symes, “Bu araştırmalar, Dünya’yı aktif olarak soğutma yöntemlerinin nasıl çalışabileceğine ve potansiyel sonuçlarına dair eksik olan gerçek verileri sunmayı amaçlıyor” dedi.

Planlanan deneyler arasında, Arktik deniz buzunu daha yansıtıcı hale getirmek, deniz suyu sisiyle bulutları beyazlatmak (Marine Cloud Brightening) ve doğal mineral tozlarının yüksek irtifada nasıl davrandığını incelemek gibi çalışmalar yer alıyor.

Aria, kamuoyuyla görüşmeden hiçbir açık hava deneyinin yapılmayacağını ve her adımın sıkı şekilde denetleneceğini açıkladı.

TEPKİLER YÜKSELİYOR

Ancak bu projeler, solar jeomühendislik uygulamalarının yasaklanması çağrısı yapan uluslararası kampanyalarla aynı döneme denk geldi. Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi’nden Mary Church, “Küçük ölçekli deneyler bile, bu tartışmalı teknolojilerin normalleşmesine ve hızla geliştirilmesine yol açabilir,” dedi.

Church, bu tür müdahalelerin doğası gereği öngörülemez olduğunu ve zaten kırılgan olan iklim sistemine daha fazla zarar verebileceğini ifade etti.

Geçtiğimiz Eylül ayında New York İklim Haftası ve BM Genel Kurulu’nun ardından Afrika, Avrupa, Latin Amerika ve Pasifik’ten ülkeler; 500’den fazla akademisyen ve 2.000 sivil toplum kuruluşu ile birlikte bu teknolojilere karşı çıkan bir açık mektubu destekledi.

Mektupta, “Solar jeomühendisliğin küresel ölçekte adil bir şekilde yönetilmesi mümkün değil ve bu teknolojilerin kullanılması kabul edilemez riskler taşıyor,” denildi. Ayrıca, “Uluslararası bir ‘kullanım dışı anlaşması’ zamanında, uygulanabilir ve etkili bir adım olur” ifadelerine yer verildi.

İKLİM HEDEFLERİ AŞILIYOR

2024 yılında küresel ortalama sıcaklık, sanayi öncesi döneme kıyasla 1,6°C artarak Paris Anlaşması’nın 1,5°C hedefinin üzerine çıktı. Mevcut eğilimler, dünyanın 2030’ların başında uzun vadeli olarak bu eşiği aşacağını gösteriyor.

Editör: BATIKAN ALTAŞ

Yayın Tarihi | 09 Mayıs, 2025 - 21:57

Bizi Takip Edin

YORUMLAR